S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI DE BONO CONJUGALI LIBER UNUS .

 CAPUT PRIMUM.

 CAPUT II.

 3. Illud nunc dicimus, secundum istam conditionem nascendi et moriendi, quam novimus, et in qua creati sumus, aliquid boni esse conjugium masculi et f

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 6. Jam in ipsa quoque immoderatiore exactione debiti carnalis, quam eis non secundum imperium praecipit, sed secundum veniam concedit Apostolus, ut et

 7. Miror autem si quemadmodum licet dimittere adulteram uxorem, ita liceat ea dimissa alteram ducere. Facit enim de hac re sancta Scriptura difficilem

 8. Honorabiles ergo nuptiae in omnibus, et thorus immaculatus turpe est etiam dicere scientiae destruetur, charitas nunquam cadet 0380

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 11. Nec ipsis tamen peccatum sunt nuptiae, quae si in comparatione fornicationis eligerentur, minus peccatum essent quam fornicatio, sed tamen peccatu

 CAPUT XI.

 13. Quod ergo ait, Quae innupta est, cogitat ea quae sunt Domini, ut sit sancta et corpore et spiritu, non sic accipiendum est, ut putemus non esse sa

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV.

 17. Posse sane fieri nuptias ex male conjunctis, honesto postea placito consequente, manifestum est.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 20. Ideoque non sicut uni viro etiam plures habere licebat uxores, ita uni feminae plures viros, nec prolis ipsius causa, si forte illa parere posset,

 CAPUT XVIII.

 22. Si ergo et illi qui propter solam generationem, propter quam sunt institutae nuptiae, conjunguntur, non comparantur patribus, multo aliter ipsos f

 CAPUT XX.

 24. Bonum, inquam, sunt nuptiae, et contra omnes calumnias possunt sana ratione defendi. Nuptiis tamen sanctorum patrum, non quas nuptias, sed quam 03

 CAPUT XXI.

 26. Verum ut apertius intelligatur quomodo sit virtus in habitu, etiamsi non sit in opere, loquor de exemplo de quo nullus dubitat catholicorum Christ

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 29. Huc accedit quia non recte comparantur homines hominibus ex uno aliquo bono. Fieri enim potest ut alius non habeat aliquid quod alius habet, sed a

 30. Recte plane quaeritur, non utrum omnimodis inobediens virgo conjugatae obedienti, sed minus obediens obedientiori comparanda sit quia et illa nup

 31. Ex hac obedientia pater ille qui sine uxore non fuit, esse sine unico filio et a se occiso paratus fuit . Unicum enim non immerito dixerim, de quo

 CAPUT XXIV.

 CAPUT XXV.

 CAPUT XXVI.

 35. Pueros quoque ac virgines integritatem ipsam Deo dicantes, multo maxime commonemus ut tanta norint humilitate tuendum esse quod in terra interim v

14. And not without just cause a doubt is raised, whether he said this of all married women, or of such as so many are, as that nearly all may be thought so to be. For neither doth that, which he saith of unmarried women, “She, that is unmarried, thinkest of the things of the Lord, to be holy both in body and spirit:”40    1 Cor. vii. 34 pertain unto all unmarried women: whereas there are certain widows who are dead, who live in delights. However, so far as regards a certain distinction and, as it were, character of their own, of the unmarried and married; as she deserves the excess of hatred, who containing from marriage,41    1 Tim. v. 6 that is, from a thing allowed, does not contain from offenses, either of luxury, or pride, or curiosity and prating; so the married woman is seldom met with, who, in the very obedience of married life, hath no thought save how to please God, by adorning herself, not with plaited hair, or gold and pearls and costly attire,42    1 Tim. ii. 9, 10 but as becometh women making profession of piety, through a good conversation. Such marriages, forsooth, the Apostle Peter also describes by giving commandment. “In like manner,” saith he, “wives obeying their own husbands; in order that, even if any obey not the word, they may be gained without discourse through the conversation of the wives, seeing your fear and chaste conversation: that they be not they that are adorned without with crispings of hair, or clothed with gold or with fair raiment; but that hidden man of your heart, in that unbroken continuance of a quiet and modest spirit, which before the Lord also is rich. For thus certain holy women, who hoped in the Lord, used to adorn themselves, obeying their own husbands: as Sarah obeyed Abraham, calling him Lord: whose daughters ye are become, when ye do well, and fear not with any vain fear. Husbands in like manner living at peace and in chastity with your wives, both give ye honor as to the weaker and subject vessel, as with co-heirs of grace, and see that your prayers be not hindered.”43    1 Peter iii. 1–7 Is it indeed that such marriages have no thought of the things of the Lord, how to please the Lord? But they are very rare: who denies this? And, being, as they are, rare, nearly all the persons who are such, were not joined together in order to be such, but being already joined together became such.

CAPUT XII.

14. Nuptas non cogitantes nisi quomodo placeant Deo perraras esse. Quod utrum de omnibus nuptis dixerit, an de talibus quales ita multae sunt, ut pene omnes putari possint, non immerito dubitatur. Neque enim et illud quod de innuptis ait, Quae innupta est, cogitat ea quae sunt Domini, ut sit sancta et corpore et spiritu, ad omnes innuptas pertinet; cum sint quaedam viduae mortuae, quae in deliciis vivunt (I Tim. V, 6). Verumtamen quod attinet ad quamdam distinctionem et quasi proprietatem innuptarum atque nuptarum; sicut nimium detestanda est, quae continens a nuptiis, id est a re concessa, non continet a delictis, vel luxuriae, vel superbiae, vel curiositatis et verbositatis: ita rara nupta est, quae in ipso quoque obsequio conjugali non cogitat nisi quomodo placeat Deo, ornando se, non intortis crinibus, aut auro et margaritis et veste pretiosa, sed quod decet mulieres promittentes pietatem per bonam conversationem (Id. II, 9 et 10). Talia quippe conjugia Petrus quoque apostolus praecipiendo describit: Similiter, inquit, mulieres obaudientes maritis suis; ut et si qui non credunt verbo, per mulierum conversationem sine loquela lucrifieri possint, videntes timorem et castam conversationem vestram: ut sint non quae a foris ornantur capillorum incrispationibus, aut circumdatae auro, aut veste decora; sed ille absconditus cordis vestri homo in illa perpetuitate quieti et modesti spiritus, qui et apud Dominum locuples est. Nam sic quaedam sanctae mulieres quae in Dominum sperabant, ornabant se, obsequentes viris suis; quomodo Sara obaudiebat Abrahae, dominum illum vocans; cujus factae estis filiae benefacientes, et non timentes ullum vanum timorem. Viri simili ratione concordes et caste viventes cum uxoribus vestris, et tanquam vasi infirmiori et subjecto tribuite honorem, quasi cohaeredibus gratiae, et videte ne impediantur orationes vestrae (I Petr. III, 1-7). Itane vero conjugia talia non cogitant ea quae sunt Domini, quomodo placeant Domino? Sed perrara sunt. Quis negat? et in ipsa raritate pene omnes qui tales sunt, non ut tales essent conjuncti sunt, sed jam conjuncti tales facti sunt.