COLLATIO I.

(Vers. 5.). Ioannis primo: Lux in tenebris lucet, et tenebrae eam non comprehenderunt.

1. Moraliter in istis verbis duo tanguntur. Primo, commendatur nobis praesentia divinae claritatis, cum dicitur: Lux in tenebris lucet. - Secundo, reprehenditur in nobis ignorantia humquae caecilalis, cum dicitur: Et tenebrae eam non comprehenderunt.

Circa primum considerandum est, quae sit ista lux

et quis sit eius effectus.

Lux ista " est lux vera, quae illuminat omnem -hominem venientem in hunc mundum ", infra eodem , Christus videlicet, qui est lux et quantum ad naturam Divinitatis et quantum ad naturam humanitatis. Quantum ad naturam Divinitatis illustrat

interius hominem vel animam, quantum ad naturam humanitatis informat exterius vitam.

2. Est igitur lux Christus secundum quod homo , de quo Ioannis octavo : " Ego lux veni in mundum ; qui sequitur me non ambulat in tenebris " etc. Hoc. ad humanitatem refertur ; non enim sequitur in eo excellentiam Dei, sed humilitatem hominis.

Est autem secundum quod homo lux arguens, lux dirigens, lux delectans: arguens malos, dirigens iustos, delectans Beatos.

Arguit malos: ad Ephesios quinto : " Omnia enim, quae arguuntur, a lumine manifestantur ": et ideo oditur a malis: Ioannis tertio: " Omnis, qui male agit, odit lucerna.

Dirigit iustos: Ioannis duodecimo: " Ambulate, dum lucem habetis, ut tenebrae vos non comprehendant "; Lucae primo: " Visitavit nos oriens ex alto, illuminare his qui in tenebris sedent" etc, "ad dirigendos pedes nostros in viam pacis ".

Delectat Beatos: Apocalypsis vigesimo primo: " Civitas illa non eget sole neque luna ; claritas enim Dei illuminat illam, et lucerna eius est Agnus ".

3. Lux in tenebris lucet. Lux ista, ut dictum est, lucet exterius secundum operationes humanae naturae: item lucet interius secundum operationes divinae naturae. - Lucet autem tripliciter secundum operationes humanae naturae , scilicet signis, verbis

et exemplis: in signis lucet eius potentia, in verbis eius sapientia, bonitas in exemplis.

Lucet ergo in signis: Psalmus : "Illuxerunt coruscaliones tuae orbi terrae ", coruscationes, inquam, miraculorum, quas vidit, et " commota est terra ". . - Lucet etiam in verbis: Ioannis duodecimo: " Dum lucem habetis, credite in lucem, ut filii lucis sitis " . aeternae.

Lucet etiam in exemplis: Habacuc tertio: " Splendor eius ut lux erit: cornua in manibus eius. " Splendor eius ut lux erit", in conversatione: " cornua in manibus eius ", in passione. Ideo Ioannis octavo: " Qui sequitur me non ambulat in tenebris ". 4. Lux in tenebris lucet. Christus iterum lux est secundum quod Deus: de quo Ioannis duodecimo : " Ego lux in mundum veni, ut omnis, qui credit in me, non maneat in tenebris "; quod refertur ad Divinitatem: credimus enim in Christum Dominum, non in hominem secundum quod homo. Nota antem, quod lux habet puritatem in materia, speciositatem in forma, sublimitatem in situ. Christus autem secundum quod Deus est lux altissima, lux purissima, lux speciosissima. Altitudo attestatur potentiae, speciositas sapientiae, puritas bonitati.

Est igitur Christus lux altissima: primae ad Timotheum ultimo : " Lucem inhabitat inacces sibilem ". Lux speciosissima: Sapientiae septimo: " Speciosior est sole et super omnem dispositionem stellarum luci comparata invenitur prior ". Lux pu-rissima: primae Ioannis primo: "Deus lux est, et tenebrae in eo non sunt ullae ".

5. Haec lux lucet interius secundum operationes divinae naturae. Emittit autem interius triplicem lucem sive lumen: lumen scientiae: Psalmus : " Emitte lucem tuam et veritatem tuam ": item: "Illumina oculos meos, ne unquam obdormiam in morte ". - Lumen gratias: Isaiae quinquagesimo octavo: " Orietur in tenebris lux tua "; et sexagesimo: " Surge, illuminare, Ierusalem, quia venit lumen tuum ". - Lumen laetitiae spiritualis: Psalmus: " Signatum est super nos lumen vultus tui, Domine: dedisti laetitiam in corde meo "; quocontra dicitur Threnorum tertio: "Minavit me Dominus et adduxit in tenebras et non in lucem ".

6. Sequitur: Et tenebrae eam non comprehenderunt: ubi reprehenditur ignorantia humanae caecitatis. Circa quod considerandum est, quae sint istae tenebrae

et qui illorum defectus.

Tenebrae istae peccatores sunt, qui in tenebris sunt

et tenebras quaerunt

et ad tenebrae tendunt. In tenebris spiritualibus sunt, tenebras temporales quaerunt et ad tenebras aeternales tendunt.

In tenebris sunt: Psalmus : " Nescierunt neque intellexerunt, in tenebris ambulant"; Ecclesiastici undecimo: " Error et tenebrae peccatoribus concreata sunt ".

Tenebrae quaerunt: Ioannis tertio: "Dilexerunt homines magis tenebras quam lucem: erant enim eorum mala opera ".

Ad tenebrae tendunt: in Canonica Iudae: " Quibus procella tenebrarum servata est in aeternum "; Iob decimo: " Dimitte me, ut plangam paululum dolorem meum, antequam vadam et non revertar ad terram tenebrosam et opertam mortis caligine ".

Isti ergo tenebrae sunt.

In comprehensione autem lucis deficiunt, quia aversi: Psalmus : " Averterunt se et non servaverunt pactum "; quia operti: Psalmus: " Operti sunt iniquitate et impietate sua": quia caeci; Matthaei decimo quinto: " Sinite eos; caeci sunt et duces caecorum ". Avertuntur Deum deserendo, operiuntur peccatum operando, excaecantur in peccato perseverando.

7. Aliter. Tenebrae eam non comprehenderunt. Notandum, quod sunt tenebrae culpae, tenebrae miseriae, tenebrae naturae.

De tenebris culpae, Ecclesiastici undecimo : " Error et tenebrae peccatoribus concreata sunt. "

De tenebris miseriae, Tobiae quinto: " Quale gaudium mihi erit, qui in tenebris sedeo et lumen caeli non video "?

Tenebrae naturae sunt naturales defectus creaturae, de quibus primae Ioannis primo: " Deus lux est, et tenebrae in eo non sunt ullae ", id est ullus defectus.

8. Item nota, quod est comprehensio triplex: per inclusionem vel per commensurationem: item per apertam visionem: item per fidei et caritatis adhaesionem.

Primo modo nullae unquam tenebrae Deum comprehendunt, quia nulla unquam natura in aliquo statu potest Deo commensurari. Unde Damascenus : " Infinitus est Deus et incomprehensibilis"; et

Ecclesiastici quadragesimo tertio: " Ne laboretis, non enim comprehendetis".

Primo modo et secundo non comprehendunt eum tenebrae miseriae, quia nullas miser Deum videt aperta visione ; ad Philippenses tertio : "Non me arbitror comprehendisse ".

Primo modo et secundo et tertio non comprehendunt eum tenebrae culpae. Homo enim peccator nec Deum includit, quia creatura est: nec Deum videt, quia miser est: nec ei per fidem et caritatem adimeret, quia peccator est. Unde hic dicitur, quod tenebrae eam non comprehenderunt: et ad Ephesios tertio: "In caritate radicati et fundati, ut possitis comprehendere cum omnibus Sanctis ": quia aliter non possetis scirei"quae sit longitudo ., scilicet aeternitatis, "latitudo ", scilicet immensitatis, " sublimitas ", scilicet maiestatis, "et profundum ", scilicet sapientiae et veritatis.