S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI DE CONTINENTIA LIBER UNUS .

 CAPUT PRIMUM.

 2. Et ne in sola inferiorum partium carnis libidine continentia necessaria videretur a Domino speranda, etiam in Psalmo canitur, Pone, Domine, custodi

 CAPUT II.

 4. Propter quod etiam ipse ore proprio Dominus ait: Mundate quae intus sunt, et quae foris sunt munda erunt (Matth. XXIII, 26). Itemque alio loco cum

 5. Ac per hoc illa quae genitalibus membris pudicitia refrenatis, solet maxime ac proprie continentia nominari, nulla transgressione violatur, si supe

 CAPUT III.

 7. Hanc pugnam non experiuntur in semetipsis nisi bellatores virtutum debellatoresque vitiorum: nec expugnat concupiscentiae malum, nisi continentiae

 8. Tales milites apostolica tuba isto sonitu accendit in praelium: Non ergo regnet, inquit, peccatum in vestro mortali corpore ad obediendum desiderii

 9. Itemque cum hortatur ut non secundum carnem vivamus, ne moriamur, sed spiritu facta carnis mortificemus, ut vivamus tuba utique quae canit, bellum

 CAPUT IV.

 11. Sed quispiam dicturus est mihi aliud esse secundum hominem, aliud secundum carnem vivere: quia homo videlicet rationalis creatura est, et in eo ra

 CAPUT V.

 13. In hoc tam magno praelio, in quo vivit homo sub gratia, et cum bene pugnat adjutus, exsultat in Domino cum tremore, non desunt tamen etiam strenui

 14. Et alii quidem qui sua consueverunt excusare peccata, fato se ad peccandum queruntur impelli, tanquam hoc decreverint sidera, et coelum prius tali

 CAPUT VI.

 16. Non autem potestas Deo defuit, talem facere hominem qui peccare non posset: sed maluit eum talem facere, cui adjaceret peccare, si vellet non pec

 CAPUT VII.

 18. Omnes ergo qui credimus in Deum vivum et verum, cujus summe bona immutabilisque natura nec mali aliquid facit, nec mali aliquid patitur, a quo est

 CAPUT VIII.

 20. Sunt ergo in nobis desideria mala, quibus non consentiendo non vivimus male: sunt in nobis concupiscentiae peccatorum, quibus non obediendo non pe

 21. Quod ergo caro concupiscit adversus spiritum, quod non habitat in carne nostra bonum, quod lex in membris nostris repugnat legi mentis, non est du

 CAPUT IX.

 23. Tres quasdam copulas nobis insinuavit Apostolus, Christum et Ecclesiam, virum et uxorem, spiritum et carnem. Horum priora posterioribus consulunt,

 CAPUT X.

 CAPUT XI.

 CAPUT XII.

 27. Sunt etiam qui aperte malignis serviendo daemonibus, a corporis voluptatibus continent, ut per eos expleant nefarias voluptates, quarum impetum ar

 CAPUT XIII.

 29. Spiritus itaque hominis adhaerens Spiritui Dei, concupiscit adversus carnem, id est, adversus se ipsum sed pro se ipso, ut motus illi sive in car

 CAPUT XIV.

 31. Nunc autem deponite, inquit, et vos universa Deponite vos universa et vos? Deponite, 0372 Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit

 32. Sive autem ne vincamur acriter confligentes, sive aliquoties vel etiam insperata vel inopinata facilitate vincentes, ei qui nobis dat continentiam

3. Lastly, to show more plainly the inner mouth, which by these words he meant, after having said, “Set a watch, O Lord, to my mouth, and a door of Continence around my lips,” he added straightway, “Cause not my heart to fall aside into evil words.”5    Ps. cxli. 4. [See R.V.] The falling aside of the heart, what is it but the consent? For he hath not yet spoken, whosoever in his heart hath with no falling aside of the heart consented unto suggestions that meet him of each several thing that is seen. But, if he hath consented, he hath already spoken in his heart, although he hath not uttered sound by the mouth; although he hath not done with hand or any part whatever of the body, yet hath he done what in his thought he hath already determined that he is to do: guilty by the divine laws, although hidden to human senses; the word having been spoken in the heart, no deed having been committed through the body. But in no case would he have moved the limb without, in a deed, the beginning of which deed had not gone before within in word. For it is no lie that is written, that “the beginning of every work is a word.”6    Ecclus. xxxvii. 16. LXX. Forsooth men do many things with mouth closed, tongue quiet, voice bridled; but yet they do nothing by work of the body, which they have not before spoken in the heart. And through this since there are many sins in inward sayings which are not in outward deeds, whereas there are none in outward deeds, which do not go before in inward sayings, there will be purity of innocence from both, if the door of Continence be set around the inward lips.

CAPUT II.

3. Os cordis, quo consensus tanquam verbum interius exprimitur. Cordis continentia nomine oris commendata a Christo. Continentiam cordis interdum violari non violato corpore. Continentia cordis retenta non peccari contra continentiam corporis. Denique ut apertius os interius, quod per illa verba significavit, ostenderet, cum dixisset, Pone, Domine, custodiam ori meo, et ostium continentiae circum labia mea; continuo subdidit, Ne declines cor meum in verba maligna (Psal. CXL, 3, 4). Declinatio cordis quid est, nisi consensio? Nondum enim dixit, quisquis in corde occurrentibus suggestionibus quorumque visorum nulla cordis declinatione consensit. Si autem consensit, jam corde dixit, etiamsi ore non sonuit: etiamsi manu vel qualibet corporis parte non fecit, fecit tamen quod cogitatione faciendum sibi esse jam statuit; divinis legibus reus, quamvis humanis sensibus absconditus; verbo in corde dicto, nullo facto per corpus admisso. Nequaquam vero membrum foris movisset in facto, cujus facti initium non intus praecessisset in verbo. Neque enim mendaciter scriptum est, initium omnis operis, verbum. Multa quippe homines faciunt ore clauso, quieta lingua, voce frenata: sed tamen nihil agunt corporis opere, quod non prius 0351 dixerint corde. Ac per hoc quoniam multa sunt peccata in interioribus dictis, quae non sunt in exterioribus factis; nulla sunt autem in exterioribus factis, quae non praecedant in interioribus dictis : erit ab utrisque puritas innocentiae, si circum interiora labia ponatur ostium continentiae.