COLLATIO XIII.

(Vers. 30.). Illum oportet crescere, me autem minui.

1. In verbis istis duo tanguntur. Primo proponitur nobis augmentum Christi in exemplum viri tutis, ut discamus esse virtute magni, et hoc, cum dicitur: Illum oportet crescere.

Secundo proponitur nobis minutio Ioannis in exemplum humilitatis, ut discamus esse humilitate parvi.

2. Dicit ergo: Illum oportet crescere. Nota,

, quod crevit Christus in bonis spiritualibus quantum ad evidentiam magis quam quantum ad existentiam, crevit in praedicatione, in passione et in resurrectione.

In praedicatione crevit quantum ad ostensionem veritatis: Lucae secundo : " Puer crescebat et confortabatur, plenus sapientia, et Spiritus Dei erat in illo"; primo Regum tertio: "Crevit Samuel, et Domibus erat cum eo, et non cecidit de omnibus verbis eius in terram, et cognovit universus Israel. quod Samuel fidelis esset propheta Domini "; Esther decimo: " Fons parvus crevit in flnvium magnum ": quod fuit in praedicatione Christi, secundum illud Ecclesiastici vigesimo quarto: " Ego sapientia effudi flumina ".

3. Crevit in passione quantum ad ostensionem bonitatis. Tunc enim patuerunt " viscera misericordiae Dei nostri, in quibus visitavit nos oriens ex alto "; sicut dicit beatus Matthaeus decimo tertio: (Simile est regnum caelorum ", id est Christus, "grano sinapis, quod accipiens homo ", scilicet Deus Pater, "seminavit in agro suo ", id est in mundo, " quod minimum quidem est omnibus seminibus ", reputatione: talis enim fuit Christus in passione: " cum autem creverit" per ostensionem bonitatis suae, " maius est omnibus oleribus", id est plantans spiritualibus, "et fit arbor, ita ut volucres caeli", id est animae spirituales, " veniant et habitent in ramis eius ", id est in brachiis crucis eius. 4. Crevit in resurrectione quantum ad ostensionem potestatis. Unde post resurrectionem ait Matthaei ultimo : " Data est mihi omnis potestas in caelo et in terra ": quod figuratum est Danielis secundo, quando lapis, " qui percussit statuam, crevit et factus est mons magnus et implevit universam terram ". Lapis, Christus: statua, diabolus. Lapis ergo statuam percussit in passione, crevit in resurrectione, factus est mons magnus in ascensione, et implevit universam terram in Spiritus sancti missione.

3. Illum oportet crescere. Sicut crevit Christus,

ita debet crescere Christianus. Debet crescere, sicut arbor, in altitudine, in fortitudine, in latitudine.

In altitudine per eminentiam virtutis: Marci quarto : " Semen cecidit in terram bonam et dabat fructum ascendentem et crescentem "; secundi Paralipomenon decimo septimo: " Magnificatus est Iosaphat et crevit usque in sublime ". - In fortitudine per constan-: tiam virtutis: Exodi primo: " Crevit populus et confortatns est nimis "; Lncae primo de Ioanne: " Puer crescebat et confortabatur spiritu ". - In latitudine per multiplicationem virtutis: Genesis primo : " Crescite et multiplicamini et replete terram "; Genesis vigesimo sexto: " Dilatavit nos Dominus et crescere fecit super terram "; ad Colossenses primo: " Ambuletis digne Deo placentes et fructificantes in omni opere bono ".

6. Nota tria, quae impediunt incrementum spirituale: nutrimenti defectio, quam patiuntur illi qui non habent humorem gratiae: Iob octavo : " Nunquid potest vivere scirpus sine humore, aut crescere carectum sine aqua "? Econtra dicitur de viro iusto in Psalmo: " Erit tanquam lignum, quod plantatum est secus decursus aquarum ".

Nutrimenti subtractio, quam patiuntur illi qui se effundunt et se implicant diversis occupationibus. Nam gratiae fatuorum effunduntur: Ecclesiastici vigesimo primo : " Cor fatui quasi vas confractum et omnem sapientiam non tenebit": et Genesis quadragesimo nono: " Ruben primogenitus meus "; et sequitur: " Effusus es sicut aqua, non crescas ".

Nutrimenti vel nutritae rei suffocatio, quam patiuntur qui suffocantur a curis huius saeculi et sollicitudinibus: Matthaei decimo tertio : " Cum crevisset herba et fructum fecisset, apparuerunt simul et zizania": Lucae octavo: " Exortae spinae suffocaverunt illud "; Matthaei decimo tertio: " Creverunt spinae et suffocaverunt ea ".

7. Ad procurandum autem incrementum spirituale tria sunt necessaria. Oportet enim terram exercere: Exodi primo : "Quanto plus opprimebantur filii Israel, tanto magis crescebant". - Nutri-menlum adhibere: Ezechielis decimo nono: " Fructus eius et frondes eius creverunt ex aquis multis "; primae Petri secundo: " Lac concupiscite, ut in eo crescatis in salutem ". - Superflua amputare vel per paupertatem: Genesis quadragesimo primo : " Crescere me fecit Deus in terra paupertatis meae "; vel per eleemosynarum largitionem, de quibus ait Apostoius secundae ad Corinthios nono: " Multiplicabit Dominus semen vestrum et augebit incrementa frugum iustitiae vestrae "; vel per sollicitudinis abiectionem: Matthaei sexto: "Considerate lilia agri, quomodo crescunt; non laborant neque nent".

Habeas ergo exercitium paenitentiae vel patientiae, nutrimentum doctrinae vel etiam gratiae per modestiam paupertatis vel saltem per largitionem eleemosynae, et poteris in Domino crescere.

8. Illum oportet crescere. Debet Christianus crescere in gratia: ad Ephesios quarto : " Veritatem autem facientes in caritate, crescamus in illo qui est caput Christus " etc.

In scientia: secundae Petri tertio: " Crescite ergo in gratia et cognitione Domini nostri Iesu Christi "; et ad Colossenses primo: " Ambuletis digne Deo placentes, fructificantes in omni opere bono et crescentes in scientia Dei ".

In vita: Proverbiorum quarto : "Iustorum semita quasi lux splendens procedit et crescit usque ad perfectum diem "; semita quasi lux est vita hominis alios illuminans ; " sic luceat lux vestra coram hominibus" etc, Matthaeus.

In fama, Esther nono: " Fama nominis eius crescebat quotidie et per cunctorum ora volitabat ".

9. Vel sic dicas: quia debet crescere in cognitione veritatis, ut supra , secundae Petri tertio et ad Colossenses primo.

In amore bonitatis: ad Ephesios quarto, ut supra: " In caritate crescamus " etc.

In operatione virtutis: Iob primo: " Operibus manuum eius benedixisti, et possessio eius crevit in terra ".

In constantia virtutis: Lucae primo: " Puer crescebat et confortabatur spiritu et manebat in desertis usque ad ostensionem sui in Israel".

(Vers. 16.). Sic Deus dilexit mundum, ut Filium suum unigenitum daret.

Nota, quod Christus datus est nobis in foedus dilectionis: unde hic: Sic Deus dilexit mundum etc.

In solatium desolationis: Canticorum octavo : " Quis mihi det te fratrem meum sugentem ubera matris meae, ut inveniam te foris solum et deosculer te, et iam me nemo despiciat"?

In ducem directionis: Isaiae quinquagesimo quinto: " Ecce, testem populis dedi eum, ducem ac praeceptorem gentibus ".

In scutum defensionis: Isaiae quinquagesimo : " Corpus meum dedi percutientibus et genae meas vellentibus ".

In cibum refectionis: Ioannis sexto : " Panis, quem ego dabo, caro mea est pro mundi vita ".

In praemium retributionis: Apocalypsis secundo: " Vincenti dabo edere de ligno vitae "; de quo Augustinus : " Domine, promittis mihi omnia, si amem te: da te solum, et sufficit mihi".

Annotatio 10.

(Vers. 20.). Qui male agit odit lucem.

Nota, quod lucem odiunt tria genera hominum, scilicet pigri: Iob vigesimo quarto : " Ipsi fuerunt rebelles lumini, nescierunt vias eius nec reversi sunt per semitas eius ".

Infirmi: primi Regum tertio exemplum de Heli, qui " non poterat videre lucernam, donec exstingueretur ".

Malefici: unde hic, Ioannis tertio: Omnis, qui male agit odit lucem.

Odit piger lucem, quia ipsum excitat: infirmus, quia cruciat: maleficus, quia ipsum manifestat.

Annotatio 11.

(Vers. 33.). Signavit, quia Deus verax est.

Nota, quod triplex est signaculum Christi: ex parte carnis, peccati immunitas: Ioannis primo : " Ecce; Agnus Dei" etc. Ex parte animae, donorum pluralitas ; Ioannis tertio: " Non ad mensuram dat Deus spiritum ". Ex parte divinae naturae, Verbi Divinitas: Ioannis primo: " Verbum caro factum est".

Capitulum IV. Ut autem cognovit.