S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI CONTRA MENDACIUM AD CONSENTIUM LIBER UNUS .

 CAPUT PRIMUM.

 CAPUT II.

 3. Quae sententia sanctos martyres exhonorat, imo vero aufert sancta omnino martyria. Justius enim sapientiusque facerent, secundum istos, si persecut

 CAPUT III.

 5. Ecce constituamus ante oculos callidum exploratorem accedere ad eum quem Priscillianistam esse praesenserit et Dictinii episcopi , vel cogniti vit

 6. Remanet igitur, ut quod sentiunt Priscillianistae secundum haeresis suae nefariam falsitatem, de Deo, de anima, de corpore, et de caeteris rebus, n

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 9. Cum igitur blasphemare Deum doceamus nostros, ut eos Priscillianistae credant suos videamus quid mali dicant ipsi, quando propterea mentiuntur, ut

 CAPUT VI.

 11. Sed occultos lupos, inquies, indutos pellibus ovium et dominicum gregem latenter graviterque vastantes, aliter invenire non possumus. Unde ergo in

 12. Sed multo facilius, inquies, eorum latibula penetramus, si quod sunt nos esse mentiamur. Hoc si liceret aut expediret, potuit Christus praecipere

 13. An forte qui eo modo Priscillianistas invenire molitur, ideo non negat Christum, quia ore depromit quod corde non credit? Quasi vero (quod et paul

 14. Quapropter illud quod scriptum est, Qui loquitur veritatem in corde suo non sic accipiendum est, quasi retenta in corde veritate, loquendum sit i

 15. Et illud quod Apostolus ait, Deponentes mendacium, loquimini veritatem unusquisque cum proximo suo, quia sumus invicem membra (Ephes. IV, 25) abs

 16. Fuerunt enim etiam temporibus Apostolorum, qui veritatem non veritate , id est, non veraci animo praedicarent: quos dicit Apostolus Christum annun

 17. Quocirca multis quidem modis possunt latentes haeretici vestigari, nec catholica fide vituperata, nec haeretica impietate laudata.

 18. Interest quidem plurimum, qua causa, quo fine, qua intentione quid fiat: sed ea quae constat esse peccata, nullo bonae causae obtentu, nullo quasi

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 21. Si ergo peccare, ne gravius vel in nos vel in quoslibet alii peccent, procul dubio non debemus considerandum est in eo quod fecit Loth, utrum exe

 22. Et sancto quidem David justius dici potuit quod nec irasci debuit, quamvis ingrato et reddenti mala pro bonis sed etsi ut homini ira subrepsit, n

 CAPUT X.

 24. Jacob autem quod matre fecit auctore, ut patrem fallere videretur, si diligenter et fideliter attendatur, non est mendacium, sed mysterium. Quae s

 CAPUT XI.

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 28. Hinc est etiam illud quod commemorasti eos dicere, Dominum Jesum, posteaquam resurrexit, ambulasse in itinere cum duobus discipulis et propinquan

 CAPUT XIV.

 30. Cur autem isti imitandam sibi Thamar existimant mentientem, et imitandum Judam non existimant fornicantem (Gen. XXXVIII, 14-18)? Ibi enim utrumque

 CAPUT XV.

 32. Sed quod scriptum est bene Deum fecisse cum Hebraeis obstetricibus (Exod. I, 17-20), et cum Raab Jerichuntina meretrice (Josue II et VI, 25), non

 33. Restat itaque ut intelligamus illis mulieribus, vel in Aegypto, vel in Jericho, pro humanitate et misericordia redditam fuisse mercedem utique tem

 CAPUT XVII.

 35. Quae cum ita sint, quoniam nimis longum est omnia pertractare, quae in illa Libra Dictinii sunt posita velut imitanda exempla mentiendi: ad hanc r

 CAPUT XVIII.

 37. Huc accedit, ubi miserabilius ejulandum est, quod si concesserimus pro salute illius aegri de vita filii ejus fuisse mentiendum, ita paulatim minu

 CAPUT XIX.

 39. Sed perfectorum est, ait aliquis, solidus cibus 0546

 CAPUT XX.

 CAPUT XXI.

14. Wherefore, that which is written, “Who speaketh the truth in his heart,”17    Ps. xv. 2 is not so to be taken, as if, truth being retained in the heart, in the mouth one may speak a lie. But the reason why it is said, is, because it is possible that a man may speak with his mouth a truth which profiteth him nothing, if he hold it not in his heart, that is, if what he speaketh, himself believe not; as the heretics, and, above all, these same Priscillianists do, when they do, not indeed believe the catholic faith, but yet speak it, that they may be believed to be of us. They speak therefore the truth in their mouth, not in their heart. On this account were they to be distinguished from him of whom it is written, “He that speaketh truth in his heart.” Now this truth the catholic as in his heart he speaketh, because so he believeth, so also in his mouth ought he, that so he may preach it; but against it, neither in heart nor in mouth have falsehood, that both with the heart he may believe unto righteousness, and with the mouth may make confession unto salvation. For also in that psalm, after it had been said, “Who speaketh truth in his heart,” presently this is added, “Who hath used no deceit in his tongue.”18    Ps. xv. 2

14. Quapropter illud quod scriptum est, Qui loquitur veritatem in corde suo; non sic accipiendum est, quasi retenta in corde veritate, loquendum sit in ore mendacium. Sed ideo dictum est, quia fieri potest ut loquatur quisque ore veritatem, quae nihil ei prosit, si eam in corde non teneat, id est, si quod loquitur ipse non credat: sicut haeretici, maximeque iidem Priscillianistae faciunt, cum catholicam veritatem non quidem credunt, sed tamen loquuntur, ut nostri esse 0527 credantur. Loquuntur ergo veritatem in ore suo, non in corde suo. Propterea distinguendi erant ab illo de quo dictum est, Qui loquitur veritatem in corde suo. Hanc autem veritatem catholicus sicut in corde loquitur, quia ita credit; ita et in ore debet, ut ita praedicet: contra istam vero nec in corde nec in ore habeat falsitatem, ut et corde credat ad justitiam, et ore confessionem faciat ad salutem. Nam et in illo psalmo cum dictum esset, Qui loquitur veritatem in corde suo; mox etiam hoc additum est, Qui non egit dolum in lingua sua (Psal. XIV, 3).