COLLATIO XXIX.

(Vers. 67.). Multi discipulorum eius abierunt retro.

1. Circa recessum discipulorum a Christo nota recedendi causam

recedendi modum

et recedendi fructum.

Circa primum notandum, quod quidam retrahuntur, ne ad Christum veniant: quidam extrahuntur, postquam pervenerunt, ne cum ipso permaneant.

2. Venientes autem ad Christum retrahit triplex causa, scilicet amor carnalis voluptatis, amor terrenae proprietatis et amor propriae voluntatis. - Quidam abeunt a Christo amore voluptatis: de quibus Ieremiae septimo : "Abierunt in voluptatibus suis et pravitate cordis sui, factique retrorsum et non in ante".

Quidam abeunt amore terrenae proprietatis, sicut ille adolescens, cui dictum est Matthaei decimo nono: " Vade et vende omnia, quae habes, et da pauperibus ": at ille " abiit tristis: erat enim multas possessiones habens". -Quidam abeunt amore propriae voluntatis, scilicet qui nolunt " captivare se ipsos in obsequium Christi " quemadmodum discipuli, qui, nolentes se ipsos relinquere propter Christi doctrinam, reliquerunt doctrinam et adhaeserunt sibi: de quibus hic dicitur, quod multi discipulorum eius abierunt retro.

Haec ergo sunt tria, quae retrahunt ad Christum accedentes.

3. Sunt etiam tria, quae a Christo extrahunt incedentes, ne cum ipso perseverent. Primum est memoria bonorum temporalium: secundum, fastidium bonorum spiritualium: tertium, desperatio aeternorum.

Propter memoriam bonorum temporalium recedebant qui dicebant Exodi decimo sexto : "Utinam mortui essemus per manum Domini in terra Aegypti, quando sedebamus super ollas carnium et comedebamus panem in saturitate"! Numerorum undecimo: " Recordamur piscium, quos comedebamus in Aegypto gratis: in mentem nobis veniunt cucumeres et pepones ".

Propter fastidium spiritualium bonorum recedebant filii Israel, Numerorum vigesimo primo, cum dicebant: " Anima nostra nauseat super cibo isto levissimo ", spiritualiter exponendo: et Numerorum undecimo: " Arida est anima nostra, nihil aliud respiciunt oculi nostri nisi manna ".

Propter desperationem aeternorum recedunt qui dicunt cum filiis Israel, Numerorum decimo quarto : "Utinam pereamus, et non inducat nos Dominus in terram istam, ne cadamus gladio ! Nonne melius est reverti in Aegyptum Et propter hoc dixerunt: " Constituamus nobis ducem et revertamur in Aegyptum ". Haec dicebant timentes difficilem terrae introitum , secundum illorum opinionem, qui dixerunt supra decimo tertio: "Terra devorat habitatores suos". Verum tamen magis est credendum Caleb et Iosue dicentibus Numerorum decimo quarto: " Terra, quam circuivimus, valde bona est: si propitius fuerit Dominus, inducet nos in eam ".

4. Multi discipulorum abierunt retro. Visa abeundi causa, nota abeundi modum, qui triplex est. Quidam enim abeunt retro aspiciendo per cogitationem ; quidam, retro aspirando per affectionem: quidam, retro incedendo per conversationem.

Retro aspexit uxor Lot, et retro aspiciendo, Genesis decimo nono , " versa est in statuam salis "; nota historiam et expone: et Lucae nono: " Nemo mittens manum suam ad aratrum et respiciens retro aptus est regno Dei ". Non sic ambulant animalia sancta: Ezechielis primo: " Non revertebantur animalia, cum incederent, sed unumquodque ante faciem suam gradiebatur ".

Retro aspirabant filii Israel, Numerorum decimo quarto: " Nonne melius est reverti in Aegyptum "? Et iterum : " Constituamus nobis ducem " etc. Non sic dicebat Apostolus ad Philippenses tertio, qui omnia arbitratus est ut stercora, ut Christum lucrifaceret".

Retro incedebant discipuli , de quibus hic dicitur: Multi discipulorum abierunt retro. Non sic Petrus : " Domine, ad quem ibimus? Verba vitae aeternae habes ".

Dimittamus igitur quae retro sunt, et dirigamus ad ea quae ante sunt, aspectum, affectum et incessum, cum Apostolo dicente ad Philippenses tertio: " Ea quae retro sunt obliviscens ", non retro aspiciens, sicut uxor Lot: " ad ea quae sunt priora, me ipsam extendens ", non ad praeterita respiciens, sicut filii Israel: "ad destinatum persequor bravium ", non retrocedendo cum carnalibus discipulis, sed incedendo cum Apostolis, " si quo modo comprehendam, in quo et comprehensus sum ".

5. Discipuli, inquit, abierunt retro. Post recedendi modum nota recedendi fructum, qui triplex est.

Recedentes a Christo amittunt proemium gloriae; Lucae nono : " Nemo mittens manum ad aratrum et respiciens retro aptus est regno Dei ". Si non est dignus regno qui retro aspicit, multo minus est dignus qui retro aspirat, vel retro ince-(lit.

Incurrunt remorsum conscientiae: Genesis decimo nono, de uxore Lot, quae " respiciens retro versa est in statuam salis "; in sale nota amaritudinem conscientiae.

Merentur supplicium gehennae: Ieremiae decimo quinto: " Reliquisti me, abiisti retrorsum; extendam manum meam super te et interficiam te". Exemplum de Semei, tertii Regem secundo.

Annotato) 24.

(Vers. 15. Fugit in montem solus.

Nota, quod solitudo valet ad tria, scilicet ad mundi turbationem evitandam: Psalmus : " Elongavi fugiens et mansi in solitudine ". - Ad quietem contemplationis intrandam: Threnorum tertio: "Sedebit solitarius et tacebit, quia levavit se super se " etc.

Ad divinam consolationem obtinendam: Osee secundo: " Lactabo eam et ducam eam in solitudinem et loquar ad cor eius ".

Annotato) 25.

(Vers. 19.). Vident Iesum ambulantem supra mare.

Nota, quod in isto miraculo Dominus tria mirabilia fecit: mare calcavit et mare placavit et mare transvolare fecit. - Calcavit: unde dicitur hic: Vident eum ambulantem supra mare. - Placavit: unde dicitur Marci sexto quod " ascendit ad illos in navem, et cessavit ventus ". - Mare transvolare fecit: unde dicitur hic, quod "statim fuit navis ad terram, in quam ibant". - Et haec significant quae facit Dominus fidelibus tribulatis. Mare calcat, quando tribulationem suppeditat: mare placat. quando tribulationem mitigat: mare transit, quando tribulatio cessat. Facit enim Dominus, ut sit tribulatio brevis duratione, et tunc mare transitur: m sit levis afflictione, et tunc mare placatur: ut sit nulla reputatione, et sic mare calcatur.

Annotato) 26.

(Vers. 26.). Quaeritis me, non quia vidistis signa, sed quia manducastis ex panibus.

Nota, quod quaeritur Christus aliquando causa commoditatis temporalis, ut hic: Quaeritis me etc.

Aliquando causa persecutionis: Matthaei secundo : " Surge et accipe puerum et Matrem eius et fuge in Aegyptum et esto ibi, usque dum dicam tibi. Futurum enim est, ut Herodes quaerat puerum ad perdendum eum ".

Aliquando causa devotionis: Lucae secundo: " Fili, quid fecisti nobis sic ? Ego et pater tuus dolentes quaerebamus te ".

Annotato) 27.

(Vers. 33.). Panis Dei est, qui de caelo descendit et dat vitam mundo.

Nota, quod panis iste excellit omnem alium panem: delectat enim mentem, roborat virtutem, continuat vitam.

Delectat mentem: Sapientiae decimo sexto " Angelorum esca nutrivisti populum tuum, et paratum panem de caelo praestitisti illis sine labore, omne delectamentum in se habentem et omnis saporis suavitatem ". - Roborat virtutem: Psalmus: " Panis confirmat cor hominis ". - Continuat vitam: unde hic dicitur, quod dat vitam mundo: et Ioannis sexto: "Si quis manducaverit ex hoc pane, vivet in aeternum ". - Primum pertinet ad contemplationem: secundum, ad actionem: sed tertium, ad utrumque.

Capitulum VII. Post haec autem ambulavit.