S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI CONTRA MENDACIUM AD CONSENTIUM LIBER UNUS .

 CAPUT PRIMUM.

 CAPUT II.

 3. Quae sententia sanctos martyres exhonorat, imo vero aufert sancta omnino martyria. Justius enim sapientiusque facerent, secundum istos, si persecut

 CAPUT III.

 5. Ecce constituamus ante oculos callidum exploratorem accedere ad eum quem Priscillianistam esse praesenserit et Dictinii episcopi , vel cogniti vit

 6. Remanet igitur, ut quod sentiunt Priscillianistae secundum haeresis suae nefariam falsitatem, de Deo, de anima, de corpore, et de caeteris rebus, n

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 9. Cum igitur blasphemare Deum doceamus nostros, ut eos Priscillianistae credant suos videamus quid mali dicant ipsi, quando propterea mentiuntur, ut

 CAPUT VI.

 11. Sed occultos lupos, inquies, indutos pellibus ovium et dominicum gregem latenter graviterque vastantes, aliter invenire non possumus. Unde ergo in

 12. Sed multo facilius, inquies, eorum latibula penetramus, si quod sunt nos esse mentiamur. Hoc si liceret aut expediret, potuit Christus praecipere

 13. An forte qui eo modo Priscillianistas invenire molitur, ideo non negat Christum, quia ore depromit quod corde non credit? Quasi vero (quod et paul

 14. Quapropter illud quod scriptum est, Qui loquitur veritatem in corde suo non sic accipiendum est, quasi retenta in corde veritate, loquendum sit i

 15. Et illud quod Apostolus ait, Deponentes mendacium, loquimini veritatem unusquisque cum proximo suo, quia sumus invicem membra (Ephes. IV, 25) abs

 16. Fuerunt enim etiam temporibus Apostolorum, qui veritatem non veritate , id est, non veraci animo praedicarent: quos dicit Apostolus Christum annun

 17. Quocirca multis quidem modis possunt latentes haeretici vestigari, nec catholica fide vituperata, nec haeretica impietate laudata.

 18. Interest quidem plurimum, qua causa, quo fine, qua intentione quid fiat: sed ea quae constat esse peccata, nullo bonae causae obtentu, nullo quasi

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 21. Si ergo peccare, ne gravius vel in nos vel in quoslibet alii peccent, procul dubio non debemus considerandum est in eo quod fecit Loth, utrum exe

 22. Et sancto quidem David justius dici potuit quod nec irasci debuit, quamvis ingrato et reddenti mala pro bonis sed etsi ut homini ira subrepsit, n

 CAPUT X.

 24. Jacob autem quod matre fecit auctore, ut patrem fallere videretur, si diligenter et fideliter attendatur, non est mendacium, sed mysterium. Quae s

 CAPUT XI.

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 28. Hinc est etiam illud quod commemorasti eos dicere, Dominum Jesum, posteaquam resurrexit, ambulasse in itinere cum duobus discipulis et propinquan

 CAPUT XIV.

 30. Cur autem isti imitandam sibi Thamar existimant mentientem, et imitandum Judam non existimant fornicantem (Gen. XXXVIII, 14-18)? Ibi enim utrumque

 CAPUT XV.

 32. Sed quod scriptum est bene Deum fecisse cum Hebraeis obstetricibus (Exod. I, 17-20), et cum Raab Jerichuntina meretrice (Josue II et VI, 25), non

 33. Restat itaque ut intelligamus illis mulieribus, vel in Aegypto, vel in Jericho, pro humanitate et misericordia redditam fuisse mercedem utique tem

 CAPUT XVII.

 35. Quae cum ita sint, quoniam nimis longum est omnia pertractare, quae in illa Libra Dictinii sunt posita velut imitanda exempla mentiendi: ad hanc r

 CAPUT XVIII.

 37. Huc accedit, ubi miserabilius ejulandum est, quod si concesserimus pro salute illius aegri de vita filii ejus fuisse mentiendum, ita paulatim minu

 CAPUT XIX.

 39. Sed perfectorum est, ait aliquis, solidus cibus 0546

 CAPUT XX.

 CAPUT XXI.

29. Because, therefore, lying heretics find not in the books of the New Testament any precedents of lying which are meet to be imitated, they esteem themselves to be most copious in their disputation wherein they opine that it is right to lie, when from the old prophetical books, because it doth not appear therein, save to the few who understand, to what must be referred the significative sayings and doings which as such be true, they seem to themselves to find out and allege many that be lies. But desiring to have, wherewith they may defend themselves, precedents of deceit seemingly meet to be imitated, they deceive themselves, and “their iniquity lieth unto itself.”56    Ps. 26 (Heb. xxvii), 12. “Mentitur eorum iniquitas sibi.” LXX. ἐψεύσατο ἡ ἀδικία ἑαυτῇ. Heb. and E.V. “And such as breathe out cruelty.” Those persons, however, of whom it is not there to be believed that they wished to prophesy, if in doing or saying they feigned aught with will of deceiving, however it may be that from the very things also which they did or said somewhat prophetical may be shapen out, being by His omnipotence afore deposited therein as a seed and pre-disposed, Who knoweth how to turn to good account even the ill-deeds of men, yet as far as regards the persons themselves, without doubt they lied. But they ought not to be esteemed meet for imitation simply for that they are found in those books which are deservedly called holy and divine: for those books contain the record of both the ill deeds and the good deeds of men; the one to be eschewed, the other to be followed after: and some are so put, that upon them is also sentence passed; some, with no judgment there expressed, are left permitted for us to judge of: because it was meet that we should not only be nourished by that which is plain, but exercised by that which is obscure.

CAPUT XIV.

29. Exempla Scripturae veteris, si quae ibi narrantur hominum mendacia, non esse imitanda. Ut non imitanda Judae fornicatio, ita nec mendacium Thamar. Quia ergo non inveniunt mendaces haeretici 0539 in Testamenti Novi litteris imitanda exempla mendacii, copiosissimos se esse existimant in hac disputatione, qua opinantur esse mentiendum, cum de veteribus propheticis Libris, quia non ibi apparet nisi intelligentibus paucis quo referantur significativa dicta vel facta veracia, multa sibi videntur invenire ac proferre mendacia. Sed habere cupientes quibus se tueantur velut imitanda exempla fallendi, se ipsos fallunt, et mentitur eorum iniquitas sibi (Psal. XXVI, 12). Illae autem personae, quas credendum ibi non est prophetare voluisse, si quid faciendo vel dicendo finxerunt voluntate fallendi; quamvis ex ipsis quoque factis earum sive dictis aliquid propheticum possit exsculpi, per illius omnipotentiam praeseminatum atque dispositum, qui bene uti novit etiam malis hominum; tamen quantum ad ipsas attinet, sine dubitatione mentitae sunt. Sed non ideo debent imitanda existimari, quia in eis reperiuntur Libris qui sancti et divini merito nominantur. Habent enim conscripta et mala hominum et bona; illa vitanda, ista sectanda: et quaedam ita posita ut de illis etiam prolata sit sententia, quaedam vero tacito ibi judicio nobis judicanda permissa; quoniam non solum nos nutriri manifestis, verum et exerceri oportebat obscuris.