COLLATIO XXXV.

(Vers. 36.). Si ergo Filius Dei vos liberaverit, vere liberi erilis.

1. Nota secundum multiplicem differentiam servitutis multiplicem differentiam Ubertatis.

Est enim libertas naturae contra servitutem naturalem: de qua Iob tertio : (Parvus et magnus ibi sunt et servus et liber a domino suo ". Exemplum de servo, qui, imminente periculo maris, arridebat domino suo dicens, quia hodie essent pares et biberent ambo in

cipho uno. - Est libertas fidei contra servitutem legalem: de qua ad Galatas quinto: " In libertatem vocati estis, tantum ne libertatem in occasionem detis carnis ". - Est libertas culpae contra servitutem spiritualem: de qua Iob undecimo : (Vir vanus in superbiam erigitur, et tanquam pullum onagri se liberum natum putat "; et ad Romanos sexto: (Cum servi essetis peccati, liberi fuistis iustitiae ". - Est libertas gratiae contra servitutem carnalem: secundae ad Corinthios tertio: " Chi Spiritus Domini, ibi libertas": et ad Galatas quarto: " Non sumus ancillae filii, sed liberae". - Est libertas gloriae contra servitutem aeternalem: ad Romanos octavo: " Ipsa creatura liberabitur a servitute corruptionis in libertatem gloriae filiorum Dei".

2. Servus non manet in domo in aeternum. Notandum, quod est servitus mala - et servitus bona.

Servitus mala triplex. Quidam enim serviunt carni: de quibus ad Romanos decimo sexto : "Hujusmodi non serviunt Deo, sed ventri suo": ad Philippenses tertio: (Quia multi ambulant, quos saepe dicebam vobis, nunc autem et flens dico" etc. De hac servitute ait Seneca: "Multis serviet qui corpori servit"; et idem: " Maior sum et ad maiora genitus, quam ut mancipium corporis mei sim".

Quidam autem serviunt mundo, quibus dicitur Lucae decimo sexto : " Nemo potest duobus dominis servire "; et iterum: (Non potestis Deo servire et mammonae".

Quidam serviunt peccato: Ioannis octavo: " Qui facit peccatum servus est peccati"; secundae Petri secundo: " A quo quis superatos est, huius et servus est ".

3. Servitus haec mala est, quia laboriosa est: Ieremiae decimo sexto : " Servietis diis alienis, qui non dabunt vobis requiem die ac nocte ".

Item, quia ignominiosa: Exodi primo: "De servitute luti et lateris". Nota et expone.

Item, quia infructuosa: ad Romanos sexto: (Cum servi essetis peccati, liberi fuistis iustitiae; quem ergo fructum habuistis tunc in illis, in quibus nunc erubescitis "?

4. Est servitus bona triplex. Debemus enim Deo servire: Psalmus : " Servite Domino in timore ". -Debemus praelato servire: primae ad Timotheum sexto: " Qui habent fideles dominos non contemnant, quia fratres sunt, sed magis serviant, quia fideles sunt". - Debemus etiam servire proximo: ad Galatas quinto: " Per caritatem spiritus servite invicem ".

5. De servitute Dei nota, in quibus serviendum Deo - qualiter - et propter quid. - Noto igitur primo differentias servitiorum et attende,

quod quidam serviunt Deo in negotio actionis, ut illi servi, quos vocavit Dominus, Lucae decimo nono , et " dedit eis decem mnas et ait eis: Negotiamini, dum venio ". - Quidam serviunt Deo in proelio passionis, sicut illi, de quibus in Psalmo dicitur: "Effuderunt sanguinem servorum tuorum ". Ad hoc servitium armabat suos Dominus, Ioannis decimoquinto, dicens: "Non est servus maior domino suo. Si me persecuti sunt, et vos persequentur ".

Quidam serviunt Deo in thalamo contemplationis ,- de quibus in figura servorum Salomonis, tertii Regum decimo : " Beati servi tui, qui stant coram te semper et audiunt sapientiam tuam ". - Quidam serviunt Deo in ministerio praelationis, quales describens Dominus ait Mattbaei vigesimo quarto: "Quis, putas, est fidelis servus et prudens, quem constituit Dominus super familiam tuam, ut det illis cibum in tempore " ? 6. Nota postea, qualiter est Deo serviendum. Sciendum igitur, quod est serviendum vigilanter quantum ad sollicitudinem rationis: unde Lucae duodecimo : " Beatus servus, quem, cum venerit Dominus, invenerit vigilantem".

Est etiam serviendum . Deo fideliter quantum ad rectitudinem intentionis, ut dicatur servo quod dicitur Matthaei vigesimo quinto: " Euge, serve bone et fidelis, quia in pauca fuisti fidelis" etc.

Est etiam serviendum Deo , libenter quantum ad promptitudinem voluntatis, secundum quod dicitur in Psalmo : " Populus, quem non cognovi, servivit mihi, in auditu auris obedivit mihi".

Serviendum est etiam Deo perseveranter quantum ad continuationem operis; Lucae primo: "Serviamus illi in sanctitate et iustitia coram ipso omnibus diebus nostris".

7. Nota, quare est Deo serviendum. Sunt ergo Uria, quae movent nos ad serviendum Deo. Movet nos timor supplicii. Comminatur enim supplicium male servienti: unde dicit Lucae duodecimo : " Servus, qui cognovit voluntatem domini sui et non fecit secundum voluntatem eius, vapulabit multis ".

. Movet nos amor praemii: ad Romanos sexto: " Nunc autem liberati a peccato, servi antem facti Deo, habetis fructum vestrum in sanctificationem, finem vero vitam aeternam ".

Movet nos pudor opprobrii.

Sequitur enim confusio non servientes Deo: unde ad Romanos sexto : "Cum servi essetis peccati, liberi fuistis iustitiae. Quem ergo fractum habuistis in illis, in quibus nunc erubescitis "?

Movet etiam nos honor officii: unde super primam ad Romanos Glossa : " Deo servire regnare est"; et Ecclesiastici vigesimo tertio: " Gloria magna est sequi Dominum "; unde et beata Agatha: "Illa est vera libertas, in qua Christi servitus comprobatur ".

8. Item nota, quod serviendum est Deo ratione debiti, ratione commodi, ratione honesti: ratione debiti, quia conditor: unde in Psalmo : " Servite Domino in laetitia "; et postea subiungit causam: " Scitote, quoniam Dominus ipse est Deas: ipse fecit nos, et non ipsi nos".

Quia protector: unde Lucae primo: " Ut sine timore de manu inimicorum nostrorum liberati, serviamus illi ".

Quia sustentatur: haec est enim causa, quare quis alii debet servire, secundum quod dicebant Aegyptii loseph Genesis quadragesimo septimo: " Eme nos in servitutem regiam et praebe semina, ne, deficiente cultore, terra redigatur in solitudinem ".

9. Item, serviendum est ratione commodi, quia scilicet remittit culpam: unde in Psalmo : " Iudicabit Dominus populum suum et in servis suis deprecabitur ", id est, miserebitur.

Immittit gratiam: ad Romanos sexto: " Exhibeatis membra vestra servire iustitiae in sanctificationem ": et eodem: " Servi autem facti Deo, habetis fructum in sanctificationem ", guae quidem non est nisi per gratiam.

Quia promittit gloriam: Isaiae sexagesimo quinto: " Servi mei comedent, et vos esurietis "; dicitur malis, et exponitur de refectione gloriae et esurie gehennae.

10. Item, serviendum est Deo ratione honesti. Honestum est enim servire Deo ratione dominii, quia magnus est: Psalmus : " Omnia serviunt tibi".

Honestum est etiam ratione officii, quia nobile est: unde Glossa super primum ad Romanos: " Servire Deo regnare est ".

Honestum etiam est ratione servi, quia ad hoc factus est: Isaiae quadragesimo nono: " Haec dicit Dominos, formans me ex utero servum sibi ", id est ad serviendum sibi.

Annotatio 35.

(Vers. 43.). Quare loquelam meam non cognoscitis ?

1. Nota, quod Dominus loquitur nobis aliquando per ligna creaturae: aliquando per litteras Scri-Ifkirae: aliquando quasi per nuntios, et hoc in praedicatione: aliquando quasi voce viva, et hoc interna inspiratione. - Loquitur ergo per signa creaturae: Proverbiorum primo : " Sapientia foris praedicat", id est in creaturis: unde Proverbiorum sexto: " Vade ad formicam, o piger, et considera vias eius".

Loquitur per litteras Scripturae: unde Exodi vigesimo: " Locutus est Dominus cunctos sermones hos "; et Ieremiae trigesimo sexto: " Tolle volumen et scribe in eo omnia verba, quae locutus sum tibi adversus Israel et Iudam ".

Loquitur per nuntios in praedicatione, quibus dicitur Matthaei decimo : " Non vos estis, qui loquimini, sed Spiritus Patris vestri, qui loquitur in vobis ".

Loquitur voce viva et interna inspiratione ; unde in Psalmo: " Audiam, quid loquatur in me Dominus Deus"; et Osee secundo: "Ducam eam in solitudinem et loquar ad cor eius ". - Cum igitur Dominus loquatur signis, litteris, nuntiis et verbis, recte improperat indoctis: Quare loquelam meam non cognoscitis?

2. Quia non potestis audire sermonem meum. Nota, quod gravis fuit Christus malis ad audiendum: unde hic: Quia non potestis etc. Ad videndum: Sapientiae secundo : " Gravis est nobis etiam ad videndum". Ad sustinendum: Ioannis undecimo: (Quid facimus, quia hic homo multa signa facit ? Si dimittimus eum sic, omnes credent in eum "; hoc dicebant Iudaei graviter ferentes Christum.

(Vers. 44.). Vos ex patre diabolo estis et desideria patris vestri vultis facere.

Nola, quod Scriptura detestatur tria genera desideriorum, scilicet desideria carnalia, de quibus primae Petri secundo " Obsecro vos, tanquam advenas et peregrinos abstinere vos a carnalibus desideriis " etc. - Item, desideria saecularia: ad Titum secundo: " Abnegantes impietatem et saecularia desideria, sobrie et iuste et pie vivamus in hoc saeculo". - Item, desideria diabolica, de quibus hic: Vos ex patre diabolo estis et desideria patris vestri vultis facere. - Desideria ista detestanda sunt, quia animam impugnant: primae Petri secundo "Obsecro vos abstinere a carnalibus desideriis, quae militant adversus animam ". Animam cruciant: Proverbiorum vigesimo primo: " Desideria occidunt pigrum ". Animam captivam ; unde illud Psalmi: " Tradidit eos Deus in desideria cordis eorum: ibunt in adinventionibus suis ".