S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI DE NATURA ET GRATIA AD TIMASIUM ET JACOBUM CONTRA PELAGIUM LIBER UNUS .

 CAPUT PRIMUM.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 8. Nam prius distinguit, aliud esse quaerere, an possit aliquid esse, quod ad solam possibilitatem pertinet: aliud, utrumne sit. Hanc distinctionem ve

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XI.

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 CAPUT XIV.

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 19. Tractat etiam iste de peccatis ignorantiae, et dicit, «hominem praevigilare debere ne ignoret ideoque esse culpandam ignorantiam, quia id homo ne

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX.

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 CAPUT XXIV.

 27. Dicit nullum malum boni alicujus esse causam. Avertisti faciem tuam a me, et factus sum conturbatus? Non movebor in aeternum: Domine, in voluntate

 CAPUT XXV.

 CAPUT XXVI.

 CAPUT XXVII.

 31. Sed Deus, inquiunt, potest omnia sanare. Virtus in infirmitate perficitur: Cum timore et tremore vestram ipsorum salutem operamini: Deus enim est

 CAPUT XXVIII.

 CAPUT XXIX.

 CAPUT XXX.

 CAPUT XXXI.

 CAPUT XXXII.

 CAPUT XXXIII .

 CAPUT XXXIV.

 39. Porro autem quod Dei causam sibi agere videtur, defendendo naturam non attendit quod eamdem naturam sanam esse dicendo, medici repellit misericor

 CAPUT XXXV.

 41. Sed acute videtur interrogare, «quomodo istos sanctos de hac vita abiisse credendum sit, cum peccato, an sine peccato.» Ut si responsum fuerit, Cu

 CAPUT XXXVI.

 CAPUT XXXVII.

 44. Sed hoc etiam forsitan ipse vidit, et ideo subjecit atque ait: «Sed esto, aliis temporibus turbae numerositate omnium dissimulaverit peccata conte

 CAPUT XXXVIII.

 CAPUT XXXIX.

 CAPUT XL.

 CAPUT XLI.

 CAPUT XLII.

 CAPUT XLIII.

 CAPUT XLIV.

 52. Iste vero objecta sibi quaestione, in qua revera intolerabilis videtur cordibus christianis, quid respondeat attendamus. Ait enim: «Sed hoc est qu

 CAPUT XLV.

 CAPUT XLVI.

 CAPUT XLVII.

 CAPUT XLVIII.

 CAPUT XLIX.

 CAPUT L.

 CAPUT LI.

 CAPUT LII.

 CAPUT LIII.

 62. Quando enim istis rectissime dicitur, Quare sine adjutorio gratiae Dei dicitis hominem posse esse sine peccato? non tunc de illa gratia quaestio e

 CAPUT LIV.

 CAPUT LV.

 66. Porro si ab istis vel hoc impetramus, ut nondum baptizati implorent auxilium gratiae Salvatoris, non est hoc quidem parum adversus illam falsam de

 CAPUT LVI.

 CAPUT LVII.

 CAPUT LVIII.

 CAPUT LIX.

 CAPUT LX.

 CAPUT LXI.

 CAPUT LXII.

 73. Nam et ipse Job de peccatis suis non tacet, et utique huic amico vestro merito placet, humilitatem nullo modo in falsitatis parte ponendam: unde i

 CAPUT LXIII.

 75. Commemorabo et ego de hoc ipso opere sancti Ambrosii aliquid, ex quo iste commemoravit quod commemorandum putavit. « Visum est, » inquit, « mihi.

 CAPUT LXIV.

 77. Quis item christianus ignorat, quod beatissimum Xystum Romanae Ecclesiae episcopum et Domini martyrem dixisse commemorat , Quia libertatem arbitri

 CAPUT LXV.

 CAPUT LXVI.

 CAPUT LXVII.

 81. Sed ut non tantum illi, verum etiam iis qui eosdem libros meos, quos iste legit, de Libero Arbitrio non legerunt, atque illis non lectis, hunc for

 CAPUT LXVIII.

 CAPUT LXIX.

 CAPUT LXX.

Chapter 37 [XXXIII.]—Being Wholly Without Sin Does Not Put Man on an Equality with God.

But God forbid that we should meet him with such an assertion as he says certain persons advance against him: “That man is placed on an equality with God, if he is described as being without sin;” as if indeed an angel, because he is without sin, is put in such an equality. For my own part, I am of this opinion that the creature will never become equal with God, even when so perfect a holiness shall be accomplished in us, that it shall be quite incapable of receiving any addition. No; all who maintain that our progress is to be so complete that we shall be changed into the substance of God, and that we shall thus become what He is, should look well to it how they build up their opinion; for myself I must confess that I am not persuaded of this.

CAPUT XXXIII .

37. Esse sine ullo omnino peccato nondum aequat hominem Deo. Absit autem ut ei dicamus, quod a quibusdam contra se dici ait, «comparari hominem Deo, si absque peccato esse asseratur» : quasi vero angelus, quia absque peccato est, comparetur Deo. Ego quidem hoc sentio, quia etiam cum fuerit in nobis tanta justitia, ut ei addi omnino nihil possit, non aequabitur creatura Creatori. Si autem aliqui putant tantum nostrum futurum esse provectum, ut in Dei substantiam convertamur, et hoc efficiamur prorsus quod ille est: viderint quemadmodum astruant sententiam suam; mihi hoc fateor non esse persuasum.