Capitulus 13

Onus Babylonis. Hic comminatur contra Babylonios, qui duas tribus captivaverant. Et dividitur in partes duas.

In prima comminatur hostium destructionem; in secunda promittit ex hoc Judaeorum consolationem, cap. 14: prope est. Prima dividitur in duas. Primo ponitur comminationis titulus, et increpatio, onus, idest miseria opprimens.

Jer. 23: si interrogaverit populus iste, vel propheta, aut sacerdos: quod est onus domini? secundo ponitur ipsa comminatio, super montem.

Et dividitur in partes tres.

In prima ponit vastantis exercitus convocationem, scilicet medorum et Persarum sub Cyro et Dario, qui ceperunt Babylonem, sicut legitur Dan. 5. In secunda ostendit poenae afflictionem, ululate; in tertia subsequentem ejus desolationem, et erit. Circa primum tria ponit.

Primo convocat exercitum; secundo describit vocatorum adventum, ibi, vox multitudinis; tertio indicitur venientibus praeceptum, dominus exercituum. Circa primum duo facit. Primo ponit convocationem, et convocat ad aggrediendum et obsidendum: levate signum, idest vexillum, super montem Babylonis caliginosum, propter fumum incendii, quando combusta fuit. Vel super montem, civitati adjacentem, caliginosum, propter altitudinem nubibus opertum, vel caligare facientem visum. Ad exclamandum, exaltate vocem, ut hostes conveniant. Ad congrediendum, levate manum. Ad pugnandum, et ad capiendum, et ingrediantur. Jer. 51: levate signum super muros Babylonis. Secundo ponit vocatorum conditionem quantum ad idoneitatem propter officii injunctionem, sanctificatis meis; quasi: quos ad hoc officium peragendum sanctificavi; et quantum ad potestatem fortes et quantum ad jucunditatem exultantes. Soph. 1: sanctificavit dominus vocatos suos. Vox multitudinis.

Hic describit vocatorum adventum: et primo quantum ad minores. Vox multitudinis; secundo quantum ad majores, vox sonitus regum.

Jer. 50: vox eorum quasi mare sonabit. Infra 17: tumultus turbarum veniet. Dominus exercituum.

Hic indicit praeceptum: et primo ponit divinum praeceptum, dominus praecepit; secundo divinum auxilium ad complendum, a summitate caeli, quasi ad adjuvandum. Et vasa, quaelibet arma. Ululate, hic describit poenae afflictionem: et circa hoc tria ponit. Primo puniendorum timorem; secundo afflictionem, ecce dies.

Tertio punientium ferocitatem, ecce ego suscitabo.

Timor autem exprimitur primo quantum ad gemitum oris, ululate. Ezech. 30: ululate, vae, vae diei: quia juxta est dies, et appropinquabit dies domini, dies nubis. Tempus gemituum erit. Secundo quantum ad remissionem operis: propter hoc omnes, jer. 50: audivit famam ejus rex Babylonis, et dissolutae sunt manus ejus. Tertio quantum ad turbationem cordis; quod turbatur tripliciter. Secundum interiorem statum: vel quantum ad jucunditatem, tabescet; vel quantum ad magnanimitatem: et conteretur; quasi in parva divisum; vel quantum ad securitatem per timoris angustias, torsiones. Psal. 47: ibi dolores ut parturientis. Secundo turbatur quantum ad auxilii defectum, stupebit ad proximum suum; quasi prae stupore non poterunt auxilium ferre. Quantum ad exterius signum, facies combustae, propter pallorem timoris; vel ad litteram, quia tali morte sunt interfecti. Thren. 4: denigrata est super carbones facies eorum, nah. 2 facies (omnium) etc..

Ecce dies. Hic describit poenam afflictorum; et circa hoc tria ponit. Primo poenae magnitudinem, indignationis, quantum ad misericordiae subtractionem; irae, quantum ad poenae delectationem philosophus: irati contristantur, punientes vero gaudent: furoris, quantum ad impetuosam ultionem, quia furor est ira accensa, ut dicit Gregorius infra 30: ardens furor ejus, et gravis ad portandum.

Exprimitur etiam in consolationis subtractione: quoniam stellae; vel ad litteram, quantum ad eorum reputationem; quia afflictis omnia videntur tenebrosa. Vel stellae principes, sol in ortu suo, rex, luna regina. Apoc. 6: sol factus est quasi saccus cilicinus. Secundo ponit aequitatem, ordinans poenam contra culpam quam committebant in seipsis. Visitabo, vindicabo, super orbis mala, idest Babylonem: quia erat in ea monarchia.

Vel propter multitudinem undique concurrentium.

Et quantum ad culpam quam committebant in subditis, per malorum oppressionem. Et contra impios. Vel pactorum irritationem, infidelium. Per meliorum molestationem, arrogantiam, qua praesumebant omnes subjugare, supra 2: dies domini super omnem etc.. Tertio ponit punitionis moderationem; et ponit quatuor. Primo defendentium paucitatem, pretiosior, idest rarior. 1 Reg. 3: sermo dei erat pretiosus: et vir, qui possit defendere per potentiam, et homo, qui possit defendere per consilium, obrizo, idest auro rubro, quod optimum est. Supra 10: reliquiae saltus ligni ejus prae paucitate numerabuntur. Secundo elementorum commotionem, super hoc: quantum ad litteram, potuit esse tempestas in aere, et terraemotus in terra. Vel est hyperbole, prae magnitudine malorum. Jer. 4: aspexi terram, et ecce vacua erat et nihili; et caelos, et non erat lux in eis. Tertio quantum ad fugientium dispersionem, tam civium et bellatorum, quam etiam captivorum, damula, velox animal. Proverb. 6: eruere quasi damula de manu, Ez. 34: super omnem faciem terrae etc.. Quarto quantum ad remanentium oppressionem, quae fuit in tribus. In nece hominum: omnis qui inventus fuerit, quantum ad cives, superveniet, quantum ad extraneos, infantes quantum ad pueros. Jerem. 51: collidam in te senem et puerum. Secundo fuit in rerum direptione, diripientur. Thren. Ult.: hereditas nostra versa est ad alienos, domus nostrae ad extraneos, tertio quantum ad violationem mulierum. Uxores eorum. Thren. Ult.: mulieres eorum in sion humiliaverunt. Ecce ego.

Hic describit hostium ferocitatem, quae non placatur muneribus. Qui argentum, nec flectitur misericordia sed sagittis parvulos, nec impotentibus viribus, et lactentibus; nec filiis parvulis, et super filios. Jer. 51: ecce ego adducam super eam et dissolvetur. Et erit Babylon. Hic describit subsequentem desolationem. Et primo civitatis destructionem, versa, idest subversa, sicut sodoma, de qua Apoc. 18: vae, vae, civitas illa Babylon, civitas illa fortis, quoniam una hora venit judicium tuum. Secundo quantum ad ejus perpetuam solitudinem, non habitabitur. Jer. 51: non habitabit qui tendet arcum suum, et non ascendet loricatus. Tertio quantum ad solitudinis horrorem, qui ostenditur ex fuga pastorum, nec ponet ibi tentoria, qui certas mansiones non habet, sed per desertum vagatur. Nec pastores ovium, quantum ad habitationem bestiarum et mortuorum; sed requiescent ibi bestiae, solitudinem amantes. Draconibus, qui secundum quosdam sunt serpentes alati magni; secundum alios sunt pisces magni, habentes humidas squamas: secundum alios, serpentes cubitales, comedentes alios serpentes, et ex hoc flatu oris inficientes. Struthiones, animalia quae habent pennas, sed non volant, immo pedibus gradiuntur. Job 39: penna struthionis similis est pennis herodii. Pilosi, idest animalia pilosa, ut vulpes, lupi et hujusmodi: vel homines sylvestres, pilosi et hispidi, qui a quibusdam dicuntur non veri homines, sed figuram hominis habere, vel Daemonis in tali figura assumentis corpora.

Domos desertas tales frequentantes sunt, qui et ambulant per noctem, et inquietant homines diversis modis. Ululae, aves quantitatis corvinae, maculis conspersae, ex hoc dictae quod vocem habeant ad modum ululantium luporum. Syrenae, secundum quosdam serpentes cristati et alati; vel pisces marini ad similitudinem mulierum; vel aves dulciter cantantes, in delubris voluptatis, idest locis in quibus luxuriabantur. Infra 34: et erit cubile draconum, et pascua struthionum, et occurrent Daemonia, Onocentaurus, et pilosus.

Nota super illo verbo, super montem caliginosum, quod est multiplex caligo. Prima ignorantiae.

Thren. 2: quomodo obtexit caligine in furore suo dominus filiam sion. Secunda culpae.

Psal. 17: caligo sub pedibus ejus. Tertia praesentis poenae. Thren. 4: quomodo obscuratum est aurum, immutatus est color optimus. Quarta futurae miseriae. Matth. 22: ligatis manibus et pedibus mittite eum in tenebras exteriores.

Et Luc. 16: inter nos et vos chaos magnum firmatum est, ut hi qui volunt hinc transire ad vos, non possint.