Capitulus 18

Vae terrae cymbalo.

Hic comminatur contra Aegyptios: et primo comminatur eorum poenam per comparationem ad poenae meritum; in secunda exequitur poenae modum; cap. 19: onus Aegypti; in tertia designat poenae tempus, cap. 20: in anno. Circa primum tria ponit. Primo designat culpam, quae est meritum poenae; in secunda comminatur poenam: omnes habitatores; tertio ostendit poenae fructum, in tempore illo.

Circa primum duo facit. Primo describit situm terrae, in quo superbe confidebant, dicens: vae, scilicet imminet, terrae, Aegypto, cymbalo alarum; propter sonitum Nili, cujus velocitas comparatur motui alarum propter velocitatem, vel propter multitudinem populorum, vel propter protectionis auxilium, quod populo duarum tribuum insonabant; quae est trans flumen Aethiopiae, idest ultra Nilum, qui venit de Aethiopia. Ezech. 29: ecce ego ad te, Pharao rex Aegypti, draco magne, qui cubas in medio fluminum tuorum. Hoc tamen Judaei exponunt de Gog, qui habitant ultra Aethiopiam, contra quos testatur propheta ezechiel 38. Secundo describit auxilium quod duabus tribubus promittebant. Et primo describit nuntiandi modum, dicens, qui, scilicet populus Aegyptius, mittet legatos, idest nuntios, duabus tribubus, in mari, idest per mare, et super aquas, fluminis, vel maris, in vasis papyri, genus junci, de quo fiebant capsellae ad portandas litteras, vel arundines tam magnae quod de eis fiebant naves, ut legitur in historia Alexandri: a pyr, quod est ignis. Secundo ponit legationis praeceptum, in quo determinat duo. Primo nuntiandi modum, dicens hoc: o Angeli, idest o nuntii mei, ite veloces, idest velociter. Secundo motivum, ad gentem scilicet duarum tribuum, quam ostendit miserabilem ex quatuor. Primo ex afflictionis magnitudine, convulsam, a propria firmitate per subjugationem, et dilaceratam, per poenarum afflictionem.

Secundo ex pristina dignitate, terribilem, quondam, post quem non est alius, potentiae comparandus; nunc autem expectantem, alienum auxilium, conculcatam, quasi in vilitate redactam. Tertio ex hostium potestate vel iniquitate: cujus diripuerunt injuste flumina, reges Assyriorum.

Quarto ex loci sanctitate, ad montem. Sunt autem puniti, quia eos a cultu dei retrahebant. Ezech. 29: non erunt ultra domui Israel.

Omnes habitatores orbis.

Hic comminatur poenam: et circa hoc duo facit. Primo ponit poenae evidentiam.

Videbitis idest notum erit vobis, signum, vexillum Nabuchodonosor. Jerem. 46: audierunt gentes ignominiam tuam, et ululatus tuus replevit terram. Vel hostium copiam, videbitis, existentes in exercitu ejus. Ezech. 30.

Fortissimi gentium adducentur.

Secundo aufert defensionis divinae confidentiam: quia haec dicit dominus. Et primo quia subtrahet eis auxilium suae defensionis: quiescam, quasi nihil vos adiuvans: considerabo, videbo quid vos possitis facere. Deuteron. 32: considerabo novissima eorum. Secundo quia hostibus praebebit auxilium impugnationis, quantum ad consilium in dubiis: sicut meridiana lux, ita evidenter ostenditur eis quid sit eis agendum. Quantum ad relevamentum in laboribus, sicut nubes. Psal. 88: exaltasti dexteram deprimentium.

Tertio ibi, ante messem, describit poenae metaphoram, scilicet per destructionem fructus in agro: et ponit tria. Primo quantum ad fructus perditionem, qui perditur in flore, quando nimis cito incipit florere: ante messem enim totus. Similiter Aegyptus antequam potentiam haberet, florem suae gloriae ostentabat; de qua infra 40: omnis gloria ejus quasi flos agri. Perditur etiam in germine, quando nondum maturus est humor de quo fieri debet fructus. Et immatura. Similiter Aegyptus ultra potentiam quam habebat praesumebat. Perditur etiam in fructu, quando rami in quibus sunt fructus absciduntur.

Praecidentur, ante fructus maturationem.

Job 15: laedetur quasi vinea in primo flore.

Proverb. 13: substantia festinata minuetur, eodem 20 hereditas ad quam festinat.

Secundo ponit fructus remanentium ablationem: quae derelicta fuerint perfecta ab Aegyptiis, ab Assyriis abscindentur a propria firmitate, et excutientur de loco suo per chaldaeos. Infra 24: quomodo si paucae oleae (vel olivae), quae remanserunt, excutiantur ex olea. Tertio ponit ipsius agri desertionem. Et relinquetur sicut ager incultus: in quo significatur caedes hominum, postquam multae bestiae fuerunt in terra Aegypti. Ezech. 39: haec dicit dominus deus: dic omni volucri.

In tempore illo. Hic ponitur poenae fructus.

Scilicet, quod populus duarum tribuum confidentes de deo, et ipsius auxilium invocabunt cum munerum oblatione. Supra 10: in die illa non adjiciet residuum Israel, et hi qui fugerint de domo Jacob, inniti super eo qui percutit eos; sed innitetur super dominum sanctum Israel.

Nota super illo verbo, immatura perfectio germinavit, quod est perfectio multiplex. Prima naturae.

Gen. 2: igitur perfecti sunt caeli. Secunda scientiae. Job 22: numquid deo comparari potest homo, etiam cum perfectae fuerit scientiae? tertia gratiae. 1 joan. 4: perfecta caritas foras mittit timorem. Quarta gloriae. 1 Cor. 3: cum venerit quod perfectum est, evacuabitur quod ex parte est.

Nota super illo verbo, germen ejus, quod est germen primo pravae praelationis. Eccle. 10: vae tibi terra cujus rex est puer, et principes mane comedunt. Secundo doctrinae erroris. Judae: hi autem qui ignorant, blasphemant; tertio praesumptuosae opinionis. Rom. 12: unicuique sicut deus.

Quarto praesentis consolationis. Luc. 16: recordare quia recepisti bona in vita tua.

Nota super illo verbo, deferetur munus, quod est munus multiplex. Primo ferventis dilectionis.

Proverb. 21: munus absconditum. Secundo devotae orationis. Psalm. 140: ascendat oratio mea sicut incensum in conspectu tuo.

Tertio perfectae operationis. Mal. 1: munus non suscipiam de manu vestra. Quarto debitae oblationis.

Ps. 75: vovete, et reddite domino deo vestro omnes qui in circuitu ejus offertis munera.