Capitulus 27

In die illa.

In parte ista commemorat divinam et paternam correctionem: et primo flagellis alienis; secundo flagellis propriis, in die illa; unde dicitur sapien. 11: hos quidem tamquam pater monens probasti. Circa primum ponit flagellum Babylonis. Gladio, scilicet vindicta, Leviathan, scilicet Nabuchodonosor, propter additionem regnorum quae sibi subjugaverat, serpentem, propter virulentam tyrannidem, vectem, propter populorum correctionem a deo. Supra 10: vae Assur, virga furoris mei; tortuosum, propter infidelitatem, iob 40: ecce absorbebit flumen et non mirabitur; cetum, Ez. 28: sedi in corde maris. In die illa. Hic ponitur correctio per propria flagella.

Unde primo prosequitur castigationem; secundo consolationem, et erit in die.

Circa primum duo facit. Primo praedicitur castigatio; secundo modus inquiritur, indignatio. Circa primum tria.

Primo praedicit doloris canticum, vinea, quondam in prophetis et patriarchis, vini meri. Supra 5: vinea domini Sabaoth, domus Israel est. Secundo ponit punientis propositum: ego dominus, qui servo, infra 51: bibisti de manu domini calicem irae ejus. Tertio ponit beneficium, cui ingrati fuerunt: ne forte visitetur. Sapien. 16: sermo tuus, domine, qui sanat omnia. Indignatio.

Hic inquiritur punitionis modus: et primo ponitur judicis deliberatio; secundo deliberati executio, civitas.

Circa primum tria. Primo proponit severum judicium, proponens saevientis iram, indignatio non est mihi; quasi dicat: immo juste indignor, quia beneficiis ingrati sunt. Infra 51: pleni indignatione domini. Et ex ira determinat austeram poenam: quis dabit mihi spinam et veprem? quantum ad praecedentes angustias communiter in ipsis ad invicem exortas. Supra 5: ascendent super eam vepres et spinae. In praelio, quantum ad impugnationem hostium. Jerem. 21: ego debellabo; succendam, quantum ad destructionem domorum et civitatum. Jerem. 51: egredimini etc.. Secundo ponit sententiae temperamentum: an potius tenebo? quasi dicat: retinebo iram meam per oppositum. Jerem. 30: non avertet dominus. Et ponit temperamenti fructum quantum ad bonos, quem quilibet faciet in comparatione ad deum, faciet pacem; quasi dicat: pacificabit me bonis operibus. Infra 32: erit opus justitiae pax. In comparatione ad seipsum, florebit, fide, vel bono proposito: germinabit, operis consummatione. Infra 35: florebit jerusalem quasi lilium. Et in comparatione ad proximum, implebunt faciem; qui egredientur, scilicet apostoli. Supra 2: de sion exibit lex, et verbum domini de jerusalem. Psalm. 18: in omnem terram exivit sonus eorum. Ponit etiam poenae supplementum quantum ad ingratos. Numquid juxta? in quo improperat temperatae poenae beneficium. Psal. 102: non secundum peccata nostra facies nobis. In mensura in quo comminatur adaequatum judicium, cum abjecta, a cultu dei per infidelitatem non credentes christo. Deut. 25: secundum mensuram peccati erit et plagarum modus.

Meditatus: in quo ostendit sententiae firmamentum.

Duro, quia non placabitur. Supra 2: quiescite ergo ab homine, cujus spiritus in naribus ejus est. Tertio explicat motivum ad temperandum ne tunc omnino destrueret, quia scilicet ex illa gente christus et apostoli descendere adhuc debebant, per quorum praedicationem, idolorum cultus derelinquendus erat. Et hoc est quod dicit, cum posuerit. Supra 17: inclinabitur homo ad factorem suum; et oculi ejus ad sanctum Israel respicient.

Civitas. (hic ponitur deliberati executio, et circa hoc tria facit. Primo ponit poenam destructionis: civitas), scilicet jerusalem. Thren. 1: quomodo sedet sola civitas plena populo? quantum ad hostium potestatem, ibi pascetur, quasi sine timore requiescet, vitulus, hostium exercitus: summitates, metaphorice, idest spicas, per quas significantur principes. Supra 13: requiescent ibi bestiae. Vel ad litteram, ut sit desolationis signum. 1 Mach. 4: viderunt pastophoria dirupta.

Et hominum destructionem, in siccitate: metaphora est, idest sicut spicae teruntur in siccitate aestatis. Mulieres docentes, a quibus maxime in peccata populus praecipitabatur. Supra 3: populum meum exactores sui despoliaverunt. Vel quia ipsae mulieres docebant eos, sicut Debora judic. 4. Et Holda 4 Reg. 22. Secundo ponit poenae aequitatem per comparationem ad culpam: non est enim populus. Supra 5: propterea captivus ductus est populus meus, quia non habuit scientiam.

Tertio destructionis magnitudinem. Et quantum ad universalitatem locorum, et erit in die, idest ab uno capite usque ad aliud. Supra 1: a planta pedis usque ad verticem non est in eo sanitas. Et quantum ad paucitatem hominum remanentium, et vos congregabimini.

Deut. 28: remanebitis pauci numero.

Et erit. Hic ponit consolationem per reductionem ad ipsam.

Tuba, praeceptum regis. Supra 11: levabit signum in nationibus, et congregabit profugos Israel.

Nota super illo verbo, visitabit dominus in gladio, quod vindicta dei dicitur gladius primo durus propter poenae acerbitatem. Secundo magnus propter punitorum universalitatem. Apoc. 6: datus est illi gladius magnus. Tertio fortis propter punientis potestatem. Job 19: fugite a facie gladii.

Quarto acutus propter ipsius penetrabilitatem, quia usque ad animam. Hebr. 4: vivus est sermo dei, et efficax, et penetrabilior omni gladio ancipiti. Quinto lucens propter evidentem aequitatem.

Nahum 3: peribis gladio; devorabit te ut bruchus.

Item super illo verbo, Leviathan, nota, quod diabolus dicitur Leviathan, quia addit primo humanae nequitiae. Psalm. 68: appone iniquitatem super iniquitatem. Secundo propriae potentiae.

Matth. 4: haec omnia tibi dabo, si cadens adoraveris me. Tertio divinae justitiae. Genes. 4: major est iniquitas mea quam veniam merear.

Quarto divinae misericordiae. Gen. 34: tristem blanditiis.

Item nota super illo verbo, serpentem, quod diabolus dicitur serpens primo propter renovationis ingenium: 2 corinth. 11. Ipse Satan transfigurat se in Angelum lucis. Secundo propter incedendi modum. Job 1: circuivi terram, et perambulavi eam. Tertio propter venenosum morsum. Prov. 23: in novissimo mordebit eum coluber. Quarto propter involutionis modum.

Job 40: stringit caudam suam quasi cedrum.