COLLATIO XLVIII.

(Vers. 2.). Coena facta est.

1. Nota, quod multiplex est caena. Est caena gratiae, eucharistias et gloriae. Prima paratur interius in thalamo conscientiae: secunda, exterius in tabernaculo Ecclesiae; tertia, superius in palatio gloriae. Prima pertinet ad incipientes, secunda ad proficientes, tertia ad pervenientes.

De prima Apocalypsis tertio : " Si quis mihi aperuerit", consentiendo, " intrabo ad eum ", gratiam infundendo, " et coenabo cum illo, et ipse mecum ", quia ipse debet ponere de suo opera virtutum, et ego de meo dona gratiarum.

De secunda coena, scilicet de coena eucharistiae, dicitur hic ad litteram: Coena facta est; primae ad Corinthios undecimo de hae caena praedicat Apostolus: " Convenientibus vobis in unum, iam non est dominicam coenam manducare etc.

De tertia, scilicet de coena gloriae, Lucae decimo quarto: " Homo quidam fecit coenam magnam et vocavit multos "; et Apocalypsis decimo nono: " Beati, qui ad coenam nuptiarum Agni vocati sunt ". .

2. Coena ista facta est in Paschate. Et nota, quod secundum multiplicem differentiam coenae est multiplex differentia paschae, ita quod quaelibet coena potest dici convivium paschale. Pascha enim transitus est , et est triplex transitus, scilicet transitus incipientium et transitus proficientium et transitus pervenientium.

Primus transitus est a vitiis ad virtutes: secundus, a vita activa ad contemplativam: tertius, a miseria in gloriam. - De transitu incipientium, qui est a vitiis ad virtutes, dicitur in figura, primae ad Corinthios decimo : " Patres nostri omnes mare transierunt "; et Isaiae vigesimo tertio: " Transi quasi flumen terram tuam, filia maris ". -De transitu proficientium, qui est a vita activa ad contemplativam, dicitur Ecclesiastici vigesimo quarto "Transite ad me, omnes, qui concupiscitis me, et a generationibus meis implemini".

De transitu peruenientium, qui est a miseria in gloriam, dicitur Michaeae secundo : " Transibit rex eorum coram eis, et Dominus in capite eorum "; quod factum es in ascensione. De hoc dicitur in Ioannis quinto, quod fidelis " in iudicium non veniet, sed transibit de morte ad vitam "; et in Psalmo: " Transibo ad locum tabernaculi admirabilis usque ad domum Dei ". Vel intellige hoc de transitu praecedenti.

Attende ergo triplicem transitum, scilicet transitum incipientium, transitum proficientium et transitum pervenientium; et iste est triplex transitus paschalis: quorum primus est per mare contritionis, secundus per desertum religionis, tertius per Iordanem mortis: et sic pervenitur ad terram promissionis .

3. Et nota, quod iste triplex transitus significatur per triplex pascha celebratum a Iudaeis. Legimus enim, ludaeos celebrasse pascha, Exodi duodedecimo quasi per totum: unde leguntur ibi comedisse victimam transitus Domini, et significat hoc pascha transitum incipientium, quia post illud pascha statim egredientes de Aegypto, transierunt mare rubrum. - Fecerunt etiam pascha filii Israel in deserto tempore suo, quarta decima die ad vesperum , in monte Sinai; et significat hoc pascha transitum proficientium, quia factum est a filiis Israel progredientibus per desertum. - Tertium pascha fecerunt filii Israel in ingressu terras promissionis, secundum quod habetur Iosue quinto : "Manserunt filii Israel in Galgalis et fecerunt phase quarta decima die ad vesperum in campestribus Iericho et comederunt de frugibus terrae" etc: et significat hoc pascha transitum perveniendum, quia factura est, transito Iordane, in terra promissionis. - Sic ergo est triplex pascha, in quo paratur fidelibus triplex coena.