COLLATIO Ll.

(Vers. 10.). Et vos mundi estis, sed non omnes.

1. In verbis istis breviter commendantur electi, cum dicitur: Et vos mundi estis.

A commendatione excluduntur reprobi, cum subiungitur: Sed non omnes.

Commendans ergo Apostolos, Veritas ait: Vos mundi estis: mundi, inquam, munditia cordis

munditia oris

munditia operis

et munditia conversationis. Vulgariter enim solemus mundare quatuor, scilicet faciem, os, manus et vestes.

Per hunc modum lavant iusti faciem cordis; Tobiae tertio ait Sara: " Tu scis, Domine, quia nunquam concupivi virum et mundam servavi animam meam ab omni concupiscentia"; de hoc secundae ad Corinthios septimo: " Mundemus nos ab omni inquinamento carnis et spiritus, perficientes sanctificationem". Hanc petebat David in Psalmo, cum dicebat: (Cor mundum crea in me, Deus "; hoc praecipitur Isaiae primo: (Lavamini, mundi estote" etc. - Item, mundum habent sermonem oris, quod habebat Iob, undecimo , qui dicebat: " Purus est, Domine, sermo meus, et mundus sum in conspectu tuo ". Hanc monet Apostolus ad Ephesios quinto: " Fornicatio et immunditia non nominetur in vobis".

Item, mundas habent manus operis, quod habebat ille,

Genesis vigesimo, qui dicebat: "In simplicitate cordis mei et in munditia manuum mearum feci hoc "; et secundi Regum vigesimo secundo: " Restituet mihi Dominus secundum iustitiam meam, et secundum munditiam manuum mearum in conspectu oculorum eius". De hac Iob vigesimo secundo: (Salvabitur innocens munditia manuum suarum ". -Item, mundam habent iusti vestem conversationis, ad quam hortabatur Iacob filios suos, dicens Genesis trigesimo quinto : (Abiicite deos alienos, qui in medio vestri sunt, et mundamini et mutate vestimenta vestra ". - Sic ergo habent munditiam vultus, munditiam oris, munditiam manuum et munditiam vestium Sancti, quibus dicitur a Domino: Vos mundi estis.

2. Notandum est autem quadruplex bonum, quod facit munditia spiritualis: servat innocentes, expedit laborantes, gratificat contemplantes, remunerat pervenientes. - Servat innocentes a peccati contagione, sicut vides, quod aliquid tersum et politum non de facili contrahit rubiginem; Iob vigesimo secundo :" Salvabitur innocens munditia manuum suarum ".

Expedit laborantes in actione, sicut diceres, quod aliquis, reiectis superfluitatibus et lotis manibus, paratus est ad serviendum ; ideo in Psalmo quaeritur: " Quis ascendet in montem Domini "? id est in eminentiam virtutis: et sequitur: " Innocens manibus et mundo corde " etc.

Gratificat contemplantes in oratione: Proverbiorum vigesimo secundo : " Qui diligit cordis munditiam propter gratiam labiorum suorum habebit amicum regem ": Iob octavo: (Si mundus et rectus incesseris, statim evigilabit ad te ".

Remunerat pervenientes beata visione, quae est merces gloriae; Matthaei quinto: " Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt".

3. Vos, inquit, mundi estis, et adiungit: Sed non omnes. Ideo mali de mundorum numero excluduntur, quia multipliciter polluuntur. Polluit enim hominem mala delectatio, malus consensus, malum opus et mala consuetudo. Haec quatuor auferunt munditiam spiritualem et significata sunt in Lege per quatuor, quae auferebant munditiam legalem. Polluebat enim hominem secundum Legem immundus contactus, immundus cibus, immundus locus et immundus morbus.

Polluebat immundus contactus, ut quando aliquis tangebat morticinum: Levitici undecimo quasi per totum:. " Quicumque morticinum tetigerit, polluetur et immundus erit usque ad vesperam "; eodem: "Super quod ceciderit quidquam de morticinis immundum erit". - Polluebat immundus cibus, ut quando aliquis gustabat immundum: Levitici undecimo : " Quicumque comederit ex eo quidpiam sive portaverit, lavabit vestimenta sua et immundus erit usque ad vesperum"; loquitur de morticino: infra, postquam determinavit cibos immundos: " Nolite contaminare animas vestras " etc. -Polluebat immundus locus, ut quando aliquis incedebat per locum immundum: primi Regum vigesimo primo : " Si mundi sunt pueri, maxime a mulieribus "? ait Abimelech. "Et respondit David: Si de mulieribus agitur, continuimus nos ab heri et nudiustertius. Verumtamen via haec polluta est". Item, propter loci munditiam legalem praeceptum est, ut comedantur oblata " in loco mundissimo ", Levitici decimo .

Polluebat immundus morbus, sicut delepra, Levitici decimo tertio, et de fluxu seminis, Levitici decimo quinto, et hujusmodi.

Nota moraliter, quod immundum tangit homo in mala delectatione: immundum gustat in malo consensu: in immundum incedit in malo opere: immundum morbum incurrit in mala consuetudine.

4. Recuperatur autem munditia spiritualis per quatuor. Recuperatur per dolorem contritionis, per pudorem confessionis, per laborem satisfactionis, per flammam tribulationis: et ista quatuor significata sunt per quatuor, quae erant mundativa secundum Legem, scilicet per aquam, per scopam, per oblationem et per ignem.

Mundat aqua: Levitici vigesimo secundo " Cum laverit immundus carnem suam aqua ", scilicet poenitentiae, " et occubuerit sol", id est ardor concupiscentiae; "tunc mundatus vescetur sanctificatis", id est donis gratiae; Ezechielis trigesimo sexto: " Effundam super vos aquam mundam, et mundabimini ab omnibus inquinamentis vestris ".

Mundat scopa: Lucae undecimo et Matthaei duodecimo: " Invenit eam scopis mundatam et ornatam "; ita aliquando mundabatur altare, cum removebantur cineres, et quasi ita mundatum est gazophylacium: Nehemiae ultimo: " Proieci, inquit, vasa domus Tobiae ", id est peccata, " foras de gazophylacio, et praecepi, et mundaverunt gazophylacium , et retuli ibi vasa Domini", id est instrumenta virtutum: quae omnia fiunt in confessione: Psalmus:

" Exercitabar et scopebam spiritum meum ".

Mundat oblatio, Levitici duodecimo , de oblatione puerperae, item Levitici decimo quarto, de oblatione leprosi , per quae omnia significatur oblatio boni operis , de qua Lucae undecimo: " Date eleemosynam, et ecce, omnia munda sunt vobis ".

Mundat ignis: Malachiae tertio : " Ipse quasi ignis conflans et quasi herba fullonum, et sedebit conflans et emundans argentum et purgabit filios Levi": Numerorum trigesimo primo: " Quod potest transire per flammas igne purgabitur ".

Moraliter peccatorem mundat aqua contritionis, scopa confessionis, oblatio bonae operationis, flamma tribulationis.

b. Nota, quod ad munditiam debet hominem pollutum movere pudor, timor, amor et honor.

Pudor opprobrii: Levitici decimo tertio de leproso: " Habebit vestimenta dissuta, caput nudum, os veste contectum, contaminatum ac sordidum se clamabit, et solus habitabit extra castra ".

Timor supplicii: Ieremiae quadragesimo quarto: " Non sunt mundati usque ad diem hanc, et non timuerunt Deum neque ambulaverunt in lege Domini" etc.; et sequitur: " Ecce, ego ponam faciem meam in vobis in malum et disperdam omnem Iudam " etc.

Amor praemii; Psalmus : " Retribuet mihi Dominus secundum iustitiam meam, et secundum puritatem manuum mearum " etc:; secundi Regum vigesimo secundo dicitur: " Secundum munditiam manuum mearum in conspectu oculorum eius "; Matthaei quinto: " Beati mundo corde".

Honor officii: Isaiae quinquagesimo secundo: " Mundamini, qui fertis vasa Domini"; Nehemiae duodecimo: " Mundati sunt sacerdotes et levitae, et mundaverunt populum ".

6. Mundi estis, sed non omnes. Dicas aliter: Debet homo munditiam diligere propter se, propter proximum, propter Dominum suum, propter officium suum.

Propter se ipsum, ut munde vivat, quoniam " omnia sunt munda mundis, coinquinatis autem et infidelibus nihil est mundum ", ad Titum primo .

Propter proximum suum, ne ipsum polluat: " Omne enim, quod tetigerit immundus, immundum erit"; Levitici decimo quinto: " Qui tetigerit lectum eius, qui carnem, qui sederit, ubi ille sedit" etc.; dicitur de patiente fluxum seminis.

Propter Dominum suum, ne offendat ipsum: Isaiae quinquagesimo secundo : " Mundamini, qui fertis vasa Domini ". Displicet enim Domino immunditia servi; Habacuc primo: Mundi sunt oculi tui, ne videas malum, et ad iniquitatem respicere non poteris "; Isaiae primo: " Cum multiplicaveritis orationem, non exaudiam, manus enim vestrae sanguine plenae sunt".

- Propter officium suum, ut ipsum digne perficiat: Nehemiae duodecimo : " Mundati sunt sacerdotes et levitae, et inundaverunt populum ": Numerorum decimo nono: " Mundus lustrabit immundum "; Ecclesiastici trigesimo quarto: " Ab immundo quid mundabitur "?

Annotato 52.

(Vers. 13.). Vos vocatis me magister et domine.

Nota, quod aliquando Dominus fuit vocatus magister ; Matthaei vigesimo secundo : " Magister, scimus, quia verax es ".

Aliquando dominus: Ioannis sexto: " Domine, ad quem ibimus ? Verba vitae aeternae habes ".

Aliquando praeceptor; Lucae quinto: "pimus " etc.

Et congrue: ipse enim est dominus, qui cuncta creavit potenter, ordinavit sapienter et disposuit suaviter.

Ankotatio 53.

(Vers. 15.). Exemplum dedi vobis. Nota, quod Dominus dedit nobis exemplum in agendis, in sustinendis, in cavendis vel contemnendis.

Exemplum dedit nobis in agendis, Ioannis decimo tertio ;unde hic: " Exemplum dedi vobis, ut, quemadmodum feci vobis, ita et vos faciatis In sustinendis: primae Petri secundo: "Christus passus est pro nobis, vobis relinquens exemplum, ut sequamini vestigia eius ".

In cavendis: docuit enim nos mundum contemnere noster secundus Adam spiritualiter vivendo, quemadmodum docuit nos quaerere primus Adam vivendo carnaliter. Et ideo Zachariae decimo tertio : " Adam exemplum meum ab adolescentia mea "; quod intelligitur de secundo Adam, ad cuius imitationem hortatur nos Apostolus primae ad Corinthios decimo quinto dicens: " Primus homo de terra terrenus, secundus homo de caelo caelestis"; et post paululum: " Sicut portavimus imaginem terreni, sic portemus imaginem caelestis ".

(Vers. 21.). Unus ex vobis me tradet.

Nota, quod Christum tradidit Deus Pater, et hoc ex pietate: ad Romanos octavo : " Proprio Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum ". - Tradidit semetipsum ipse Christus, et hoc ex caritate: primae Petri secundo: " Tradebat autem se ipsum iudicanti se iniuste ". - Tradidit Iudas, et hoc ex cupiditate: Matthaei vigesimo sexto: " Quid vultis mihi dare, et ego eum vobis tradam"? - Tradiderunt Iudaei, et hoc ex invidia: Ioannis decimo octavo : " Gens tua et pontifices tui tradiderunt te mihi ". - Tradidit ipsum Pilatus, et hoc ex iniustitia: Ioannis decimo nono:"Tunc ergo tradidit eis illum, ut crucifigeretur ".

Annotatio 55.

(Vers. 23.). Erat ergo recumbens unus ex discipulis eius in sinu Jesu.

Nota, quod quatuor personas specialiter nominant Evangelia, scilicet Mariam plorantem, Lucae septimo et Ioannis vigesimo; Martham ministrantem , Lucae decimo: Petrum super mare ambulantem, Matthaei decimo quarto: Ioannem in sinu Iesu dormientem, Ioannis decimo tertio: unde hic: Recumbens etc.

Per Mariam plorantem intellige poenitentes; per Martham ministrantem intellige obedientes: haec duo pertinent ad activos. Per Petrum supra mare ambulantem intellige mundum contemnentes: per Ioannem in sinu Iesu dormientem intellige devotioni insistentes: quae duo pertinent ad contemplativos.

Annotatio 56.

(Vers. 36.). Quo ego vado, non potes sequi me modo, sequeris autem postea.

Require, supra capitulo decimo , de impedimentis sequendi Dominum.

Capitulum XIV. Non turbetur cor vestrum.