COLLATIO LII.

(Vers. 9.). Tanto tempore vobiscum sum, et non cognovistis me.

1. In verbis istis duo notantur: assiduitas divinae liberalitatis, cum dicitur: Tanto tempore vobiscum sum etc. - et illiberalitas humanae ingratitudinis, cum dicitur: Et non cognovistis me.

2. Memorans igitur suam liberalitatem ait: Tanto tempore vobiscum sum. Circa primum nota , quod Dominus fuit nobiscum tripliciter, videlicet corporaliter, saeramentaliter et spiritualiter. - Nobiscum fuit corporaliter in carne, quasi manens in eadem domo: Baruch tertio : "Post haec in terris visus est et cum hominibus conversatus est"; Isaiae septimo: "Vocabitur nomen eius Emmanuel, quod est nobiscum Deus ". - Nobiscum est sacramentaliter in altari, quasi sedens in eadem mensa: Matthaei ultimo : " Ecce, ego vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummationem saeculi ". - Nobiscum est spiritualiter in mente, quasi dormiens in eodem thalamo: secundae ad Corinthios decimo tertio: "Pacem habete, et Deus pacis erit vobiscum ".

3. Sequitur: Et non cognovistis me: u bi re-

, prehenditur ingratitudo humana, quae tam liberaliter exhibentem se non vult cognoscere. Nota autem,

quod Dominus tripliciter cognoscitur a iustis. Cognoscitur enim aliquis ex visu solo, aliquis ex colloquio, aliquis ex obsequio. Dicimus enim, nos cognoscere aliquem, quem vidimus: et magis eum, cum quo locuti sumus: et maxime eum, apud quem obse-

. quia et fecimus et accepimus. - Dominus ergo cognoscitur quasi per visum ab omnibus credentibus: Ieremiae trigesimo primo : "Dabo legem meam in visceribus eorum " etc: et sequitur: " Non docebit ultra vir proximum suum dicens: cognosce Dominum: omnes enim cognoscent me a minimo usque ad maximum

Cognoscitur etiam quasi per colloquium, et hoc a contemplativis, qui audiunt colloquia divinae familiaritatis: leremiae nono : "In hoc glorietur, quicumque gloriatur, scire et nosse me "; et Ioannis decimo quarto: " Vos autem cognoscetis eum, quia apud vos manebit et in vobis erit".

Cognoscitur etiam quasi per obsequium, et hoc ab activis, qui Deo impendunt obsequium bonae operationis: primae Ioannis secundo : " In hoc scimus, quoniam cognoscimus eum, si mandata eius observemus ".

Sic ergo Deus cognoscitur per fidem quasi per visum, per caritatem quasi per familiare colloquium, per obedientiam quasi per obsequium. 4. Et vos non cognovistis me. Non cognovistis,

quia non credidistis: Ioannis primo : " In mundo erat, et mundus per ipsum factus est, et mundus . eum non cognovit".

Item non cognovistis, quia non dilexistis: primae Ioannis quarto: " Qui non diligit " non habet caritatem " et non novit Deum, quia Deus caritas est".

Item non cognovistis, quia non obedistis: primae Ioannis secundo: " Qui dicit, se nosse Deum, et mandata eius non custodit, mendax est".

Annotatio 57.

(Vers. 6.). Ego sum via, veritas et vita.

Ego sum via dirigens effectum: Proverbiorum quarto : " Viam sapientiae monstrabo tibi, ducam te per semitas aequitatis " etc. Ventos, intellectum docens: Malthaei vigesimo secundo: " Scimus, quia verax es et viam Dei in veritate doces". Vita, affectum pascens: Ioannis decimo: " Per me si quis introierit, salvabitur, et ingredietur et egredietur et pascua inveniet ".

Item, ego sum via non errans, quam nescierunt, de quibus Psalmus : " Erraverunt in invio et non in via ". Veritas non fallens: Psalmus : " Omnia mandata eius veritas "; Psalmus: " Fidelis Dominus in omnibus verbis suis ". Vita indeficiens: Lucae decimo: " Maria optimam partem elegit, quae non auferetur ab ea ".

Item, ego sum via in exemplo: Ioannis decimo tertio : " Exemplum dedi vobis " etc. Veritas in promisso: Psalmus: " Quae procedunt de labiis meis non faciam irrita ". Vita in praemio; ad Romanos sexto: " Stipendia peccati, mors: gratia autem Dei, vita aeterna".