Capitulus 33

Vae qui praedaris.

In parte ista incipit praedicere hostium destructionem: et primo destructionem; secundo destructionis effectum, 35 cap.: laetabitur.

Prima in duas. In prima praedicit destructionem hostium principalium, scilicet Assyriorum; in secunda aliorum eis auxiliantium, 34 cap.: accedite. Circa primum duo. Primo praedicit destructionem Assyriorum; in secunda ingratorum Judaeorum: laxati sunt.

Circa primum duo. Primo praedicit Assyriorum destructionem; secundo invitat omnes ad tanti facti considerationem, audite.

Circa primum duo facit. Primo praedicit poenam quam a deo percepit; secundo quam aliis ipse intulit, ecce videntes.

Circa primum tria facit. Primo comminatur Assyriis destructionem, ponens quaestionem, nonne, et responsionem, cum consummaveris fatigatus; quasi dicat, taedio affectus de multis victoriis.

Matth. 7: in qua mensura mensi fueritis, remetietur vobis. Apoc. 13: qui in gladio occiderit.

Secundo in persona populi petit a deo comminationis confirmationem, domine, miserere. Eccli. 36: glorifica manum, et extende brachium. Psal. 59: da nobis, domine, auxilium de tribulatione.

Tertio ponit petitionis impletionem: primo ponens destructionem Assyriorum quantum ad exercitus dispersionem: a voce Angeli, multos interficientis, populi, Assyrii, qui residui fuerunt. Supra 31: et pavebunt principes ejus fugientes. Quantum ad spoliorum direptionem, et congregabuntur, a Judaeis, vestra, o Assyrii. Supra 10: laetabuntur coram te sicut qui laetantur capta praeda.

Secundo destructionis fructum, scilicet dei gloriam, magnificatus. Psal. 56: magnificata est usque ad nubes veritas tua, et hominum gratiam in rectitudine actus, implevit, scilicet dominus, judicio, quae executio justitiae. Fides, quae est fundamentum justitiae. Supra 1: sion in judicio, Oseae 2: sponsabo te mihi in justitia et fide. Quantum ad perfectionem intellectus: divitiae salutis, sapientia, in divinis, scientia, in humanis. Prover. 3: pretiosior est sapientia.

Quantum ad ordinationem affectus, timor, Eccli. 1. Timor domini delet peccatum.

Nota super illo verbo, divitiae salutis, quod nos habemus divitias primo in deo. Col. 2: in ipso sunt omnes thesauri sapientiae et scientiae dei absconditi. Secundo in seipso, Proverb. 3: pretiosior est sapientia. Tertio in sanctorum collegio. Supra 13: pretiosior erit vir auro.

Ecce videntes clamabunt. Hic ponit poenam quam aliis intulit: et primo describit poenam ab ipso inflictam quantum ad perturbationem hominum: videntes, exercitus magnitudinem, foris qui habitant in suburbanis, Angeli pacis, legati ezechiae ad rapsacen. Infra 36. Jer. 8: ecce vox clamoris filiae populi mei de terra longinqua. Quantum ad solitudinem viarum, dissipatae. Thren. 1: viae sion lugent, eo quod non est qui veniat ad solemnitatem.

Quantum ad infrictionem pactorum, irritum factum est pactum, scilicet quo Senacherib ezechiam assecuraverat. Et ideo projecit, quasi contemnens eorum amicitiam, non reputavit, prae superbia cordis sui. Job 39: absorbet terram, nec reputat tubae sonare clangorem.

Quantum ad destructionem regionum, luxit, et elanguit.

Et ponit praecipue fertiles regiones.

Supra 24 idem.

Secundo ponit divinam resistentiam conatibus ejus, nunc consurgam: et circa hoc tria ponit. Ex parte dei resistentis propositum: nunc, scilicet post tanta mala quae fecit, consurgam, contra ipsum.

Psal. 11: propter miseriam inopum et gemitum pauperum nunc exurgam, dicit dominus. Secundo ponit frustratum Assyriorum consilium, concipietis, idest cogitabitis alios ardere: parietis stipulam, idest, hoc sequetur quod vos comburemini: spiritus vester, idest indignatio, vorabit, scilicet carnem sub corio. Psal. 7: lacum aperuit et effodit eum, et incidit in foveam quam fecit.

Tertio ponit resistentiae, sive poenae modum: et erunt populi; cinis: quia, ad litteram, corpora eorum sunt in cineres redacta: spinae, idest Assyrii, quia alios lacerabant. Malach.

Ult. Calcabitis impios, cum fuerit cinis sub planta pedum eorum. Audite. Hic invitat ad tanti facti considerationem: et primo ad considerandum liberantis divinae potentiae magnitudinem; secundo ad considerandum liberatorum idoneitatem, qui scilicet sint idonei ut taliter a domino liberentur, ibi quis ex vobis; tertio ad considerandum liberatae civitatis dignitatem: respice sion.

Circa primum duo. Primo invitat ad considerationem suae potentiae, audite. Infra 49: audite insulae, et attendite populi de longe.

Secundo ostendit potentiae signum, contriti sunt peccatores, Assyrii scilicet. Supra 29: conteram eos etc.. Quis poterit.

Hic invitat ad considerandum idoneitatem ejus qui habitat cum deo, ut ab ipso semper protegatur illaesus: et primo inquirit idoneum; secundo excludit indignum, ubi est litteratus.

Circa primum tria facit. Primo ponit quaestionem, cum igne devorante? deo scilicet, ut ab ipso non devoretur, sicut Assyrii. Deut. 4: deus tuus ignis consumens est. Secundo ostendit idoneitatem, removens tria ad quae Judaei proni erant: scilicet avaritiam quantum ad injuste ablata, ex calumnia, et quantum ad illiberaliter accepta, et excutit. Secundo quantum ad crudelitatem in homicidiis: qui obturat; tertio quantum ad luxuriam: et claudit oculos. Iste in excelsis, scilicet cum deo, Ps. 14: quis habitabit in tabernaculo etc.. Tertio ostendit huius habitationis utilitatem quantum ad quatuor. Et primo quantum ad altitudinem securam, quod tamen est contra consuetudinem altitudinis, munimenta, job 39: in petris manet. Secundo quantum ad satietatem plenam, panis. Gen. 49: Aser panis pinguis. Tertio quantum ad dei visionem, regem, idest deum. Cant. 3: egredimini filiae sion, et videte regem.

Quarto quantum ad affectionem sanctam, scilicet contemptum terrenorum: oculi ejus; de longe, quasi longe sub se, indignationem scilicet. Et quantum ad divinam subjectionem: cor tuum; timorem, filialem.

Eccli. 1: timor domini delectabit Cor. Et possunt haec exponi quantum ad eos qui habitant cum deo in praesenti ecclesia, vel etiam in triumphante.

Vel aliter: terram, scilicet viventium.

Psalm. 26: credo videre bona domini in terra viventium. De longe, quasi longe supra dignitatem naturae, vel idoneitatem multorum, nunc in spe, in futuro in re; et sic se tenet cum tertia.

Nota super illo verbo, spiritus vester ut ignis, quod deus dicitur ignis: primo purgans. Matth. 3: baptizabit vos spiritu sancto et igne. Secundo inflammans. Luc. 12: ignem veni mittere in terram.

Tertio condemnans. Deut. 32: ignis succensus est in furore meo, et ardebit usque ad inferni novissima.

Item super illo verbo, iste in excelsis habitabit, nota quod sancti habitant cum deo, primo per puritatem actionis. Psalm. 100: oculi mei ad fideles terrae, ut sedeant mecum. Secundo per inhaesionem amoris. Joan. 14: si quis diligit me, sermonem meum servabit. Tertio per eminentiam contemplationis. Philip. 3: nostra conversatio in caelis est. Quarto per gloriam fruitionis.

Psalm. 83: beati qui habitant in domo tua, domine.

Ubi est litteratus? hic excludit indignum quantum ad illos qui praecipue digni videbantur.

Et primo eminentes in sapientia: ubi est litteratus, eruditus in philosophia; legis verba, eruditus in divina, doctor, instruens alios in erudimentis utriusque, 1 Cor. 1: ubi sapiens, ubi Scriba, ubi doctus? secundo eminentes in eloquentia, sed non sapientia, populum alti sermonis. Jerem. 5: ecce ego adducam super vos gentem cujus ignorabis linguam.

Respice. Hic inducit ad considerandum liberatae civitatis dignitatem: et primo quantum ad copiam bonorum, ponens quatuor quae sunt in caelesti vel militanti ecclesia: scilicet cordium laetitiam, civitatem solemnitatis.

Supra 30: sicut vox sanctificatae solemnitatis, et laetitia cordis. Rerum opulentiam, oculi tui videbunt. Supra 32: sedebit populus meus in pulchritudine pacis, in tabernaculis fiduciae, in requie opulenta. Immobilitatis gratiam, tabernaculum; clavi: loquitur secundum similitudinem tabernaculi quod affigitur clavis et funibus, qui solvuntur quando transferri debet.

Dan. 7: potestas ejus potestas aeterna, quae non auferetur; et hujus assignat rationem, quia solummodo dominus qui valet transferre, et alii non poterunt. Psalm. 47: magnus dominus, et laudabilis nimis. Aquarum abundantiam, locus fluviorum, idest divinarum monitionum; rivi, diversi modi participationum. Psal. 45: fluminis impetus laetificat civitatem dei. Hoc tamen Judaei totum fabulose referunt ad auream jerusalem.

Secundo quantum ad immunitatem malorum, non transibit. Praeteritum pro futuro.

Remigum, quorumlibet hostium, qui quandoque consueverant per mare terram promissionis infestare. Trieris, navis habens tres ordines remorum. Et assignat causam: dominus enim judex, judicans ab adversariis. Zach. 9: ecce rex tuus venit tibi mansuetus. Laxati.

Hic praedicit ingratorum Judaeorum destructionem primo a Romanis factam: et ponit tria. Primo impotentiam ad resistendum: laxati, idest praeparati, funiculi, ut te contra Romanos defendas. Loquitur secundum similitudinem navis quae paratur ad eundum.

Malus, arbor navis, scilicet templum, in quo pretiosa vasa et vela fuisse noscitur. Thren. 1: dedit me dominus in manu, de qua non potero fugere. Secundo direptionem spoliorum ab hostibus, tunc dividentur, a Romanis. Claudi; quasi dicat: nullus erit sic impotens inter eos quin praedam vestram diripiat. Joel. 3: infirmus dicat, quia ego fortis sum. Tertio remissionem peccatorum hostibus, populus, scilicet Romanus, justificatus comparatione malitiae Judaeorum. Ezech. 16: justificastis. Vel loquitur contra idumaeos, qui non poterunt praevalere contra Judaeos, sed magis ab ipsis spoliabuntur tempore Machabaeorum; et populo Judaeorum remittetur iniquitas.

Infra 40: completa est malitia ejus.