Capitulus 52

Consurge, consurge.

Hic excludit tertium impedimentum liberationis, quod poterat dubitari, ex inopia rerum, promittens eis gratuitam liberationem. Et dividitur in duas partes: primo enim praedicit liberationem Judaeorum a Babyloniis; secundo liberationem gentium a peccatis, ecce intelliget.

Circa primum duo. Primo praedicit liberationem; secundo liberationis ordinem, parabit dominus: circa primum tria. Primo promittit liberationem gratuitam; secundo assignat liberationis causam, quia haec dicit dominus deus; tertio indicit liberatis laetitiam, quam pulchri.

Promittitur autem eis liberatio tribus modis.

Primo ab oppressione hostium quantum ad bona quae recuperaverunt. Consurge, a debilitate, qua hostibus resistere non poteras; et ideo dicit: induere fortitudine, sicut armis militaribus, sion, in qua erat arx ad defensionem civitatis. Consurge, a miseria quam incurristi, spoliantibus hostibus; et ideo dicit: induere vestimentis gloriae tuae. Gloria civitatis est frequentia civium, pulchritudo viarum, opulentia rerum. Baruch 5: exue te, jerusalem, stola luctus et vexationis tuae, et indue te decorem et honorem ejus quae a deo est tibi, in sempiternam gloriam. Et quantum ad hostes quos evaserunt: quia non adjiciet ut pertranseat, quasi vastans vel dominans, incircumcisus, quantum ad hostes gentiles; immundus, quantum ad proditores ex eodem populo supra 35: via sancta vocabitur etc.. Apoc. 21: non intrabit in eam aliquid coinquinatum. Secundo promittit liberationem a vilitate inhabitantium, quia derelicti sunt de pauperibus terrae, sicut dicitur 4 Reg. Ult., et jer. Ult. Excutere de pulvere, vilitatis, consurge, resistens adversariis tuis, et tunc deinde sede, quieta. 1 Reg. 2: suscitans de pulvere egenum.

Tertio promittit liberationem a detentione captivorum, praedicens liberationis beneficium. Solve vincula, idest exi de captivitate. Levit. 26: confregi catenas tuas.

Et ostendit liberationis modum: quia haec dicit dominus, gratis venumdati estis: quasi dicat: nulla beneficia vobis praestiterant qui vos captivaverunt. Redimemini, a captivitate Babylonis per Cyrum. Supra 45: captivitatem meam dimittet etc., Psal. 43: vendidisti populum tuum sine pretio. Quia haec dicit. Hic assignat liberationis duas causas: scilicet calumniam populi, et blasphemiam dei. Et primo allegat calumniam: in Aegyptum... In principio, in patribus: Gen. 46 et 47: ut colonus, et ita aliquod jus habebant opprimendi eos ex beneficiis impensis.

Et Assur, sub quibus etiam chaldaei includuntur, absque ulla causa, nulla beneficia eis praestans.

Si ergo liberationem abegit, quid mihi est? idest, quid impedit quod modo non liberem jerusalem? secundo sententiam pronuntiat: quia ablatus est, de terra sua. Dominatores, qui sibi dominium usurpaverunt, scilicet chaldaei. Et quoniam jugiter, blasphematur, quasi non possim populum meum liberare. Ezech. 36: sanctificabo nomen meum magnum, quod pollutum est inter gentes. Propter hoc in die illa, liberationis, qui loquebar, promittens, adsum, ad explendum. Baruch 3: post haec in terris visus est, et cum hominibus conversatus est. Heb. 1: multifarie multisque modis olim deus loquens patribus in prophetis, novissime diebus istis locutus est nobis in filio: si exponatur mystice de adventu christi. Quam pulchri.

Hic indicit liberatis laetitiam: et primo describit laetitiam, quantum ad receptionem nuntiorum, qui venientes de chaldaea eam nuntiaverunt. Pulchri, quia pulchrum et delectabile erat populo talia annuntiantes audire, super montem, ut multi audiant, praedicantis, publice, pacem, a Cyro restitutam, bonum, subsidii promissi, salutem, a captivitate.

Regnabit, quasi ultra tantum deus in te regnabit, quia ipsum coles in templo reparato.

Nah. 2: ecce super montes etc.. Secundo describit laetitiam quantum ad inspectionem speculatorum, qui inde redeuntes videbant, ponens exultationis vocem, vox, laetitiae resonabit. Act. 4: unanimiter elevaverunt vocem ad deum. Et laetitiae rationem: quia oculo, quasi, oculis suis videbunt captivos venientes. Supra 33: oculi tui videbunt, jerusalem.

Tertio quantum ad perventionem captivorum, gaudete. Supra 35. Laetabitur deserta, et exultabit solitudo.

Nota super illo verbo, induere vestimentis, quod sancti habent vestimenta virtutum de quibus gloriantur: et ista primo sunt ad protegendum. Infra 61: induit me dominus vestimentis salutis, et indumento justitiae circumdedit me. Secundo ad calefaciendum. Prov. Ultim.: non timebit domui suae a frigoribus nivis: omnes enim domestici ejus vestiti duplicibus. Tertio ad ornandum.

Apoc. 3: vestimentis albis.

Haec vestimenta primo debent esse candida in honestate operis.

Eccle. 9: omni tempore vestimenta tua sint candida. Secundo munda in rectitudine intentionis.

Supra 9: vestimentum mixtum sanguine erit in combustione; tertio odorifera per famae divulgationem. Cant. 4: odor vestimentorum tuorum sicut odor thuris.

Item super illo verbo, solve vincula, nota quod sunt vincula a quibus solvit deus, primo mundanae solicitudinis. Job 39: quis dimisit onagrum liberum, et vincula ejus quis solvit? secundo carnalis amoris. Eccle. 7: inveni amariorem morte mulierem, tertio perversae actionis. Psalm. 106. Eduxit eos de tenebris et umbra mortis, et vincula eorum disrupit. Quarto pravae consuetudinis.

Supra 5: vae qui trahitis iniquitatem ad iniquitatem, et quasi vinculum plaustri peccatum.

Item sunt vincula a quibus deus non solvit: primo caritatis. Oseae 11: in funiculis caritatis traxi eos. Secundo divinae legis. Jerem. 2: a saeculo confregisti jugum. Tertio divinae instructionis. Eccli. 6: subjice humerum tuum, et porta illam, et ne accidieris vinculis ejus.

Parabit dominus. Hic exequitur liberationis ordinem: et primo ponit manifestum dei auxilium.

Brachium, scilicet virtutem suam, quam omnes in hoc facto advertere potuerunt. Psalm. 97: viderunt omnes fines terrae salutare dei nostri.

Secundo indicit captivis egressum, recedite, scilicet de Babylonia, pollutum, nolite inter eos pollutos conversari. Apoc. 18: exite de illa populus meus.

Tertio docet egrediendi modum, quantum ad puritatem, mundamini, sacerdotes; quantum ad securitatem, (non) in tumultu exibitis, scilicet belli, sicut de Aegypto; Ps. 104: eduxit populum suum; quantum ad ductorem, praecedit, quasi dux, et congregabit, quasi pastor. Ezech. 36: tollam quippe vos de gentibus, et congregabo vos de universis terris, et reducam vos in terram vestram. Ecce intelliget.

Hic praedicit liberationem gentium a servitute peccati, per filium dei factam: et primo describit liberatorem quantum ad gratiae eminentiam: intelliget, quantum ad sapientiae plenitudinem; servus, secundum naturam assumptam, christus. Philip. 2: formam servi accipiens. Prov. 14: acceptus est etc., et 1: intelligens gubernacula etc..

Exaltabitur, quantum ad virtutum operationem. Psalm. 20: exaltare, domine, in virtute tua. Elevabitur, quantum ad ascensionem. Psal. 8: quoniam elevata est magnificentia tua super caelos. Ephes. 4: qui descendit, ipse est et qui ascendit. Et sublimis, sedens ad dexteram patris. Supra 4: erit germen domini in magnificentia et gloria, et fructus terrae sublimis. Et quantum ad passionis ignominiam: sicut enim obstupuerunt, exemplis, miraculis et doctrinis: Matth. 12: stupebant omnes turbae super doctrina ejus, et miraculis quae faciebat. Inglorius, in passione, et forma, species sive decor. Psalm. 21: ego sum vermis, et non homo; opprobrium hominum, et abjectio plebis. Secundo praedicit liberationem, quantum ad peccatorum remissionem, iste asperget, aspersione sanguinis, 1 Petri 1 et aqua baptismi. Hebr. 10: aspersi corda, etc.; quantum ad ipsius venerationem, super ipsum, tacentes, ad auscultandum, non praesumentes ad secreta ipsius tractandum. Job 29: principes cessabant loqui. Et quantum ad veritatis cognitionem: quia quibus, scilicet gentibus, non erat, per prophetas, videbunt, corde, audierunt ipsum personaliter praedicantem. Infra 65. Ecce ego ad gentes quae nesciebant me et quae non invocabant nomen meum.