Caput XXVII. Collatio populi Israelitici et Christiani, Aegyptiaci item et Romani, quomodo illi pro Deo in afflictionibus, hi a Deo in plagis similia fere passi sunt.

In primo libello expositum a nobis est, Pompeium Trogum, et Cornelium Tacitum commemorasse, non plene quidem, nostrum vero Moysen, etiam ipsorum testimonio fidelem, fideliter sufficienterque dixisse, Aegyptios et regem eorum, cum populum Dei, servire intentum et paratum Deo suo, impediendae devotionis instinctu, ad lutum paleasque revocarent, decem acerbissimis plagis fuisse vexatos. Deinde violentia malorum edomitos, non solum coegisse festinantem, sed etiam propriis 1130C suis argenteis et aureis vasis accumulavisse. Post, oblitos plagae suae, et cupidos praedae indebitae, invidos etiam religionis alienae, dum innocentes avide persequuntur, mari Rubro ultime receptos omnes funditus interiisse. Quod ego nunc refero ac renuntio, 1131A etsi forte fide non acceptatum, exitu tamen probandum, quia haec in figuram nostri facta sunt. Uterque- 533 populus unius Dei est, una populi utriusque causa. Subdita fuit Israelitarum synagoga Aegyptiis, subdita est Christianorum Ecclesia Romanis. Persecuti sunt Aegyptii, persecuti sunt et Romani. Decem ibi contradictiones adversus Moysen, hic decem edicta adversus Christum. Diversae ibi plagae Aegyptiorum, diversae hic calamitates Romanorum. Nam ut etiam ipsas inter se plagas, in quantum tamen figura formae comparari potest, conferam: ibi prima habuit correptio sanguinem vulgo vel manasse de puteis, vel in fluminibus cucurrisse: hic prima sub Nerone exegit plaga, ut ubique morientium sanguis esset, vel morbis in Urbe corruptus, vel bellis in 1131B orbe profusus. Ibi sequens plaga prodidit, perstrepentes persultantesque in penetralibus ranas, inediae propemodum causam habitatoribus atque exsilii fuisse: hic sequens sub Domitiano poena, similiter ostendit, satellitum militumque ejus improbis effrenatisque discursibus cruentissimi jussa principis exsequentium, ad inopiam pene omnes cives Romanos adactos exsilioque dispersos. Ibi tertia vexatio habuit cyniphes, musculas scilicet parvissimas ac saevissimas, quae mediis saepe aestibus per loca squalida coadunatim vibrando densatae, et tinnulo volatu allabi solent, capillisque hominum ac pecudum setis cum urente morsu interseri: hic itidem tertia sud Trajano plaga Judaeos excitavit: qui cum antea ubique dispersi ita jam, quasi non essent, 1131C quiescerent, repentino omnes calore permoti, in ipsos, inter quos erant, toto orbe saevierunt, absque magnis multarum urbium ruinis, quas crebri terraemotus iisdem temporibus subruerunt. Ibi in quarta 1132A plaga muscae caninae fuerunt, saevae alumnae putredinis, vermiumque matres: 534 hic itidem quarta sub Marco Antonino plaga, lues plurimis infusa provinciis, Italiam quoque cum urbe Roma universam, exercitumque Romanum per longinquos limites et diversa hiberna dispersum, in mortem dissolutum, putredini simul ac vermibus dedit. Ibi quinta correptio pecorum ac jumentorum repentino interitu expleta est: hic similiter quinta ultione sub Severo persecutore creberrimis civilibus bellis propria viscera et adjumenta reipublicae, hoc est, plebes provinciarum et legiones militum, comminutae sunt. Ibi sexta vexatio intulit vesicas effervescentes, ulceraque manantia: hic aeque sexta punitio, quae post Maximini persecutionem fuit, qui 1132B specialiter episcopos, et clericos omissa turba populari, hoc est, ecclesiarum primates trucidari imperaverat, intumescens, crebro ira atque invidia, non per vulgi caedem, sed per vulnera, mortesque principum ac potentium exhalata est. Ibi septima plaga numeratur coacto aere grando profusa, quae hominibus jumentis satisque exitio fuit: hic similiter septima, sub Gallo et Volusiano, qui persecutori Decio mox interfecto successerant, plaga exstitit, corrupto aere pestis infusa: quae per omnia Romani regni ab Oriente in Occidentem spatia, cum omne propemodum genus hominum et pecudum neci dedit, tum etiam,

Corrupitque lacus, infecit pabula tabo.
1132C 535 Ibi octavam Aegypti contritionem fecere excitatae undique locustae, tenentes, terentes, tegentesque omnia: hic octavam aeque in subversionem 1133A Romani orbis excitatae undique intulere gentes, quae caedibus atque incendiis cunctas provincias deleverunt. Ibi nona turbatio diuturnas crassas ac pene tractabiles tenebras habuit, plus omnino periculi comminata quam fecit: hic itidem nona correptio fuit, cum Aureliano persecutionem decernenti, diris turbinibus terribile ac triste fulmen sub ipsius pedibus ruit, ostendens quid, cum ultio talis exigeret, tantus posset ultor, nisi et clemens esset et patiens: quamquam intra sex abhinc menses succidui tres imperatores, hoc est, Aurelianus, Tacitus et Florianus, diversis causis interfecti sunt. Ibi postremo decima plaga, quae et novissima omnium fuit, interfectio filiorum, quos primos quique genuerant: hic nihilo minus decima, id est, novissima poena est omnium 1133B idolorum perditio, quae primitus facta in primis amabant. Ibi rex potentiam Dei sensit, probavit, et timuit, ac per hoc populum Dei liberum abire permisit: hic rex potentiam Dei sensit, probavit et credidit, ac per hoc populum Dei liberum esse permisit. Ibi numquam postea populus Dei ad servitutem retractus, hic numquam postea populus Dei ad idololatriam coactus est. Ibi Aegyptiorum vasa pretiosa Hebraeis tradita sunt: hic in ecclesias 536 Christianorum praecipua paganorum templa cesserunt. Sane illud, ut dixi, denuntiandum puto, quia sicut Aegyptiis post has decem plagas dimissos Hebraeos persequi molientibus, irruit per superductum mare aeterna perditio: ita et nos quidem libere peregrinantes, superventura quandoque persecutio 1133C gentilium manet, donec mare Rubrum, hoc est, ignem judicii, ipso Domino nostro Jesu Christo duce et judice, transeamus. Hi vero in quos Aegyptiorum forma transfunditur, permissa ad tempus potestate saevientes gravissimis quidem permissu Dei Christianos cruciatibus persequentur; verumtamen iidem omnes inimici Christi, cum rege suo Antichristo, accepti stagno ignis aeterni, quod magna 1134A impediente caligine, dum non videtur, intratur, perpetuam perditionem, immortalibus arsuri suppliciis, sortientur.