Εἷς δέ τις ἄνθρωπος ἔνδοξος καὶ μεγα λογενὴς καὶ ἐμπειροπόλεμοςἦτον τὸ κορμὶν αὐ τοῦ κατάτρωτον καὶ κατάπληγον ἀπὸ τοὺς μεγάλους πολέμους, οὓς ἐπολέμιζεν ἐκ νεότητος αὐτοῦ, καὶ ἦτον δυνατὸς καὶ δόκιμος εἰς τὰς μάχαςὄνομα Νικηφόρος ὁ Βοτανιάτης. Οὗτος ἐπερισύναξε φοσά τον σύμμαχον, καὶ ἦλθεν εἰς τὴν Νίκαιαν, καὶ ἐμή νυσε τὸν Μιχαὴλ ὥσπερ συμβουλὴν καὶ παραγγελίαν νὰ ἀφήσῃ τὴν βασιλείαν, καὶ νὰ ἐπάρῃ αὐτὴν οὗτος ὁ γέρων Βοτανιάτης· ὁ δὲ Μιχαὴλ, ὡς ἄπειρος πο λέμου καὶ ἀδόκιμος τῶν τῆς βασιλείας πραγμάτων, νὰ καθίσῃ χωρὶς φροντίδων, καὶ νὰ ζῇ ἀνενοχλήτως. Καὶ εἰς ὀλίγον ἔφθασεν εἰς Κωνσταντινούπολιν, καὶ χωρὶς πολέμου ἢ ταραχῆς τινος ἐσέβη καὶ ἀνε φημίσθη βασιλεὺς Ῥωμαίων.

ΙΖʹ. Βασιλεία Νικηφόρου Βοτανιάτου. Τῷ #22φγʹ ἔτει τοῦ κόσμου, ἀπὸ δὲ θείας Σαρ κώσεως #22αγʹ ἐβασίλευσε Νικηφόρος ὁ Βοτανιάτης ἔτη γʹ, καὶ ἐφόρεσε τὸ διάδημα καὶ τὴν χρυσόπαστον 110.1249 ἀλουργίδα. Ἐλησμόνησε δὲ τὸ πολυχρόνιον αὐτοῦ γῆρας, καὶ συνηρμώθη μετὰ τῆς γυναικὸς τοῦ Μιχαὴλ, νέαν οὖσαν καὶ τρυφερὰν κόρην ὁ παλαιὸς καὶ πεπολιωμένος. ̣2 ̣ Τὸν δὲ Μιχαὴλ ἐποίησε μοναχὸν καὶ μητρο πολίτην Ἐφεσίων. ̣3 ̣ Τὸν δὲ καιρὸν ἐκεῖνον ἀπέστειλεν ὁ βασι λεὺς Νικηφόρος στρατηγοὺς μετὰ φοσάτου ἐπάνω εἰς τοὺς Βουλγάρους. Ὁ δὲ βασιλεὺς τῶν Βουλγάρων ἐξέβη μὲ φοσάτον χιλιάδας πʹ, καὶ κατέλυσε χώρας πολλὰς τῶν Ῥωμαίων, καὶ ἐπῆρεν αἰχμαλωσίαν πολλήν· ὅπου ἤθελεν, ἠπλίκευε καὶ ἀναπαύετον, οὐκ ἔχων φόβον παρά τινος· ἐπειδὴ ἤκουεν ὅτι οἱ Ῥω μαῖοι ἔχουσι διὰ μέσου αὐτῶν ἰδίας ταραχὰς καὶ ἀτυ χίας. Ἐξέβησαν γοῦν καὶ οἱ στρατάρχαι τῶν Ῥωμαίων μὲ φοσάτον χιλιάδας δώδεκα, καὶ οὐκ ἐτόλμουν νὰ φανῶσί ποθεν φανερὰ, μήπως ἐκκαθαρίσωσι αὐτοὺς οἱ Βούλγαροι, καὶ νοήσωσιν ὅτι εἰσὶν ὀλίγοι, καὶ κατα λύσουν αὐτούς. Ὅμως ἐτριγύριζαν 894 καὶ ἐμελε τοῦσαν σκέψιν καὶ βουλὴν πῶς νὰ ποιήσουν κἂν εἰς ἄκραν νὰ δώσουν. Ἐχώρισε γοῦν ὁ στρατηγὸς δύο ἄρχοντας καλοὺς, καὶ φρονίμους καὶ ἔδωκε τὸν καθ ένα στρατιώτας καβαλαρίους ἐκλεκτοὺς καὶ ἀνδρειω μένους φʹ μὲ ἄλογα καλὰ καὶ ἅρματα ἐκλεκτά· καὶ ὥρισεν αὐτοὺς, ἵνα ὑπηγένουσι κατόπισθεν τοῦ Βουλγαρικοῦ φοσάτου ἀπόκρυφα καὶ ἐπιδέξια, καὶ νὰ βλέπουν εἰς τί τόπον ἀπλικεύουν, καὶ ποταπὴν φύ λαξιν ἔχουν τὰς νύκτας, καὶ πῶς κοιμῶνται, καὶ τί πολεμοῦσιν· καὶ ἂν ἠμπορέσουν, νὰ πιάσουν τινὰ ἀπὸ τοὺς Βουλγάρους νὰ μάθουν τίνα βουλὴν ἔχουν· καὶ νὰ τὸν μηνύσωσι συχνὰ μανδάτα νὰ ἐξεύρῃ. Ἐξέβησαν γοῦν ἐκεῖνοι οἱ δύο στρατάρχαι· καὶ ἕκαστος αὐτῶν εἶχε τὴν σύνταξιν αὐτοῦ, καὶ ἠκο λουθοῦσαν ἐπιδέξια ὅτι νὰ μηδὲν τοὺς ἀποσκεπάσουν οἱ Βούλγαροι. Καὶ μίαν νύκτα πρόσαργα ἔφθασαν οἱ Βούλγαροι, καὶ ἀπλίκευσαν εἰς ἕνα εὔμορφον κάμπον, καὶ ἥπλωσαν τὰς τέντας· καὶ ὡς ἦσαν ἀφυρόμενοι, ἧψαν πανταχοῦ σθίας, καὶ ἐκαθέζοντο, καὶ ἔτρω γαν, καὶ ἔπιναν, καὶ ἐκοιμῶντο ἀνενοίαστοι· καὶ ὀλί γοι τινὲς ἦσαν ἄγρυπνοι. Καὶ ὅταν ἐδιέβη ἡ τρίτη μοῖρα τῆς νυκτὸς, ἤλθασιν οἱ δύο ἄρχοντες μὲ τὰς δύο συντάξεις κοντὰ, καὶ ἔβλεπαν τὸ φοσάτον πῶς ἔνε πολύ, καὶ τίς ἦτον νὰ καταπροσωπίσῃ αὐτό. Ἐπάνω εἰς τοῦτο ἔπεσε φιλονεικία μέσον τῶν στρα τιωτῶν τούτων· καὶ ἔλεγεν ἡ μία μεραία πρὸς τὴν ἄλλην, ὅτι Ἡμεῖς ἤμεθα καλλιώτεροι ἀπ' ἐσᾶς. Καὶ εἷς φρόνιμος στρατιώτης ἐσέβη εἰς τὴν μέσην αὐτῶν, καὶ εἶπεν· "Ἄρχοντες καὶ σύντροφοι, πόθεν νὰ φανῇ ἡ ἀλήθεια καὶ νὰ τὸ ἐξεύρωμεν, ὅτι ὑμεῖς ἦσθε καλ λιώτεροι ἀφ' ἡμῶν; Πλὴν, εἰ βούλεσθε, ἡ δοκιμὴ ἐν ώπιον ἡμῶν καὶ ὑμῶν ἐστι, καὶ οἱ ἐχθροὶ ἡμῶν ἔμπρο σθεν ἡμῶν κεῖνται· καὶ ἂς φανῇ ποία μεραία ἔνε δοκιμω τέρα." Ἤκουσαν τοῦτο οἱ στρατιῶται, καὶ ἀνεπτερώθη σαν, καὶ εἴπασιν ὅτι "Καλὰ καὶ δίκαια λέγεις·" καὶ ἐχω ρίσθησαν οἱ πεντακόσιοι καὶ ἐπήρασιν τὴν ἄνωθεν 110.1252 μεραίαν, οἱ δὲ ἕτεροι πεντακόσιοι τὴν κάτω, καὶ ἐδώκασιν ἄμφω τοὺς Βουλγάρους· καὶ οἱ Βούλγαροι ἦσαν γυμνοὶ καὶ βεβαρημένοι τοῦ ὕπνου, καὶ ἐπῆραν δειλίαν καὶ 895 ἐδώκασιν νὰ φεύγουν· καὶ ἦτον σκοτεινὰ, καὶ συνέκρουεν εἷς μὲ τὸν ἄλλον, καὶ ἐσκο τόνοντο ἀλλήλως ἔσω εἰς τὰς