ἐπὶ τὴν τῆς θεότητος δήλωσιν μᾶλλον ἡ τούτου ῥέπει γραφὴ ἅτε τῆς ἀνθρωπότητος ἱκανῶς προεγνωσμένης, λέγει δὲ τὰ μὲν ἀνθρώπινα μᾶλλον ἐξ ἐπιδρομῆς,

σαφέστερον δὲ τὰ τῆς θεότητος τεκμήρια τῆς ἀνοίας ἕνεκα . 133 Jο 18, 10-11 ∆οκεῖ καὶ συγχώρησις εἶναι τοῦ κυρίου πρὸς τὸ χρήσασθαι αὐτοὺς τότε μαχαίρᾳ· τοῦτο γὰρ ὁ Λουκᾶς ἱστόρησεν ὡς δηλώσαντος μὲν τοῦ σωτῆρος τὸν ἐπιόντα πόλεμον ἐν τῷ λέγειν, ὅτι "πωλησάτω τις τὸ ἱμάτιον αὐτοῦ καὶ ἀγορα σάτω μάχαιραν" , εἰπόντων δὲ τῶν μαθητῶν, ὅτι "ἰδοὺ μάχαιραι ὧδε δύο" πρὸς τοῦτο ἀποκριναμένου, ὅτι "ἱκανόν ἐστιν" . ἦν δὲ τοῦτο οὐ μάτην δήπουθεν ὑπὸ τοῦ κυρίου συγχωρούμενον τοῦ κελεύσαντος μὴ ἀνθίστασθαι "τῷ πονηρῷ" , ἀλλὰ καὶ ὑπὲρ αὐτοῦ δὴ τοῦ εἰρημένου, ἵν' ἔργῳ δείξῃ ὅπερ λόγῳ προεδίδαξε καὶ χρωμένους αὐτοὺς τῇ δικαίᾳ μαχαίρᾳ πρὸς τὸ ἀμύνασθαι στήσῃ τε καὶ κωλύσῃ, ὥστε μηκέτι ταύτῃ προσχρήσασθαι ὡς καὶ αὐτὸς ὁ ταῦτα εἰπὼν ἱστόρηκε μετὰ ταῦτα εἰρηκέναι τὸν κύριον· "ἐᾶτε ἕως τούτου" τοῦτο δὲ τὸ " ἕως" ὅρον ἔχει καὶ κώλυσιν τῆς κατὰ νόμον ἐφειμένης μαχαίρας. καὶ προστέ θεικέ γε τῇ ἱστορίᾳ ὁ Λουκᾶς, ὅτι "καὶ ἁψάμενος τοῦ ὠτίου ἰάσατο αὐτόν" , ὅπερ ἐμφανέστατον ἦν ἔργον εἰς τὸ μὴ βλάπτειν ἀνθρώπων μηδένα. οὐκ ἀπο γνωστέον δὲ

ἐπὶ τῶν τοιούτων καὶ μυστικὸν εἶναι. 134 col1 Jο 18, 10-11 Τὸ ἀποκόπτεσθαι δούλου ἀρχι ερέως ὠτάριον τὸ δεξιὸν σκέψαιτο ἄν τις ὡς τῆς ἐπιβληθείσης αὐτοῖς ἀνηκουστίας σημεῖον εἶναι καὶ τοῦ μὴ ἐξεῖναι αὐτοῖς ἀκούειν οὖς. "πώρωσις" γὰρ "τῷ Ἰσραὴλ γέγονε" "καὶ ἀκού οντες οὐκ ἀκούουσι" διὰ τὴν κατὰ τοῦ σωτῆρος ἀσέβειαν ἣ τῶν ἀρχιερέων μάλιστα γέγονεν. διὸ καὶ περὶ οἰκέτην ἀρχιερέως ἦν τὸ σύμβολον τῆς τοῦ ὠτὸς ἀφαιρέσεως. δεῖ δὲ καὶ τοῦτο προσθεῖναι διὰ τὴν ἱστορίαν τὴν τοῦ Λουκᾶ καὶ τῷ περὶ τῆς ἀποκαταστά σεως τοῦ ὠτίου φαίην ἂν δηλοῦσθαι τὴν εἰς ὕστερον ἀποκατάστασιν τῆς συνέσεως τῆς νῦν ἀφῃρημένης τοῦ Ἰσραήλ, ὅτε συνήσουσιν, ὃν ἠγνόησαν καὶ ἀκούσονται τυχόντες τοῦ κηρύσ σοντος Ἠλίου· ἀποκατασταθήσεται γὰρ καρδία πατέρων πρὸς υἱοὺς κατὰ τὸν Μαλαχιήλ. καὶ συναφθήσονται ἡμῖν τοῖς δευτέροις ἐκεῖνοι πρότεροι κατὰ τὸν χρόνον ὄντες καὶ πατέρες ἀριθμηθήσονται μετὰ υἱῶν. Σύμβολον δὲ ἄρα ἦν τὸ ἀποκόπ τεσθαι δούλου ἀρχιερέως ὠτάριον δεξιὸν τὸ τῆς ἐπιβληθείσης αὐτοῖς ἀνηκουστίας σκότος σημειοῦν· καὶ τῷ περὶ τῆς ἀποκαταστάσεως τοῦ ὠτίου φαίην ἂν δηλοῦσθαι τὴν εἰς ὕστερον ἀποκατάστασιν τῆς νῦν ἀφῃ ρημένης συνέσεως τοῦ Ἰσραήλ, ὅτε συνήσουσιν, ὃν ἠγνόησαν καὶ ἀκού σονται τυχόντες τοῦ κηρύσσοντος Ἠλίου· ἀποκαταστήσεται γὰρ τότε πατέρων καρδία πρὸς υἱοὺς κατὰ τὸν Μιχαίαν. 135 Jο 18, 28 Σαφῶς παρὰ τοῖς ἄλλοις εὐαγγελισταῖς δεδηλωμένην τὴν τοῦ πάθους ἡμέραν ἔοικε σαφῶς ὁ Ἰωάννης ἀποδεῖξαι βούλεσθαι· πρὸ γὰρ "τῆς ἑορτῆς τοῦ πάσχα" τὸ δεῖπνον εἶναι τὸ πρὸ τῆς παραδόσεως ἱστόρηκεν, ἀφ' οὗ καὶ ἀναστὰς παρεδόθη, καὶ μήπω τὸ πάσχα βεβρῶσθαι, ἡνίκα αὐτὸς ἔπασχεν, ὥστε συνενεχθῆναι τὸν καιρὸν τῆς τοῦ προβάτου σφαγῆς καὶ τοῦ θανάτου Χριστοῦ. ἑσπερινὸς μὲν γὰρ ὁ καιρός, ἐν ᾧ "τὸ πνεῦμα παρέδωκεν" ὁ ἀληθινὸς ἀμνὸς ὥρᾳ τῆς ἡμέρας ἐνάτῃ, ἑσπερινὴ δὲ καὶ ἡ τοῦ προβάτου σφαγὴ κατὰ τὸν νόμον, ὥστε καθ' ἣν ἡμέραν τε καὶ ὥραν προετυποῦτο τὸ πρᾶγμα κατ' αὐτὴν ἐπι τελεῖσθαι. καὶ οὐκ ἐδυνήθησαν ἀποφυγεῖν οἱ Ἰουδαῖοι μὴ οὐχὶ κατὰ τὴν ἑορτὴν ἐπιτελέσαι τὸ πρᾶγμα, καίτοιγε φυλαττόμενοι καὶ λέγοντες· "μὴ ἐν τῇ ἑορτῇ, ἵνα μὴ θόρυβος γένηται" ἐν τῷ λαῷ. ἔστιν οὖν ὑπολαβεῖν καὶ περὶ τῶν ἄλλων εὐαγγελιστῶν, ὅτι πρώτην τῶν ἀζύμων τὴν πρὸ τῶν ἀζύμων καλοῦσιν, τοῦτ' ἔστιν τὴν τρισκαιδεκάτην καὶ ὅτι προητοιμάσθη μὲν κατ' αὐτοὺς ἐν ταύτῃ τὸ πάσχα ὑπὸ τῶν μαθητῶν, τὸ δὲ δεῖπνον οὐκ ἦν ἡ τοῦ πάσχα βρῶσις· οὕτω γὰρ εἰς ταὐτὰ συνδραμοῦνται τῷ Ἰωάννῃ, συνδραμεῖται δὲ μάλιστα καὶ ἡ τοῦ

20