Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Operum Quae In Hoc Quinto Tomo Continentur.
Elenchus Operum Quae In Hoc Quinto Tomo Continentur.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Sermones Ad Populum.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Sermones Ad Populum.
Classis IV. De Diversis.
Sermo CCCXLI De eo quod Christus tribus modis in Scripturis intelligitur contra Arianos habitus
Sermo CCCXLII De Sacrificio vespertino In quo explicatur initium Evangelii Joannis.
Sermo CCCXLIII De Susanna et Joseph: cum exhortatione ad castitatem
Sermo CCCXLIV De amore Dei et amore seculi
Sermo CCCXLV De contemptu mundi.
Sermo CCCXLVI . De peregrinatione nostra in hac vita, per fidem.
Sermo CCCXLVIII De timore Dei,
Sermo CCCXLIX De Charitate, et de caeco illuminato,
Sermo CCCLI De utilitate agendae poenitentiae,
Sermo CCCLII De utilitate agendae poenitentiae,
Sermo CCCLIII In die octavarum Infantium: quos exhortatur verbis Petri apostoli, etc.
Sermo CCCLV De Vita et Moribus clericorum suorum,
Sermo CCCLVI De Vita et Moribus clericorum suorum,
Sermo CCCLVIII De pace et charitate.
Sermo CCCLIX De eo quod scriptum est in Ecclesiastico, cap. etc. De lite et concordia cum Donatistis
Sermo CCCLX Ad vigilias Maximiani de quodam Donatista qui reversus est ad Ecclesiam.
Sermo CCCLXI De Resurrectione mortuorum,
Sermo CCCLXII De Resurrectione mortuorum,
Sermo CCCLXIII De cantico Exodi Cap.
Classis V. Sermones Dubii. Quos inter qui visi sunt minus referre Augustinum, typis minutioribus exhibentur.
Sermo CCCLXIV De Samsone Judic. capp.
Sermo CCCLXV De versu 7 Psalmi etc.
Sermo CCCLXVII De verbis Evangelii Lucae, cap. ubi de divité et Lazaro
Sermo CCCLXVIII De verbis Evangelii Joannis, cap. et de verbis Apostoli, ad Ephesios, cap.
Sermo CCCLXXXIV De Trinitate, sive de Scripturis veteribus et novis contra Arianos
Sermo CCCLXXXV De amore hominis in hominem
Sermo CCCLXXXVI De dilectione inimicorum
Sermo CCCLXXXVII De correptione proximi
Sermo CCCLXXXVIII . De faciendis eleemosynis,
Sermo CCCLXXXIX De faciendis eleemosynis,
Sermo CCCXC De faciendis eleemosynis,
Sermo CCCXCIII De poenitentibus
Sermo CCCXCIV . De Natali Ss. Perpetuae et Felicitatis.
Sermo CCCXCV . De Ascensione Domini,
Sermo CCCXCVI . In assumptione episcopi.
Sermo S. Presbyteri Eraclii, Discipuli S. Augustini, Ipso Praesente Habitus .
Sermo S. Presbyteri Eraclii, Discipuli S. Augustini, Ipso Praesente Habitus .
S. Aurelii Augustini Sermonum Quorumdam Qui Adhuc Desiderantur Fragmenta Reperta In Collectaneis Eugypii, Bedae, Flori Ac Joannis Romanae Ecclesiae Di
Ex Sermone contra Pelagianos, in Eugypii tomo 2, cap. 287 aut 288
Ex Sermone de Passione Domini, in Collectione Bedae et Flori ad Rom. V.
Item ex Sermone de Passione Domini, Beda et Florus ad Rom. XII.
Item ex Sermone de Passione, Beda et Florus ad Rom. XV.
Item ex Sermone de Passione, Beda et Florus ad Galat. VI.
Item ex Sermone de Passione, Beda et Florus ad Ephes. IV.
Ex Sermone de Resurrectione Domini, Beda et Florus ad Rom. VI.
Ex Sermone octavarum Paschae, inter Collectanea Joannis diaconi in Genesim nondum vulgata
Ex Sermone de Quinquagesima resurrectionis, Florus ad I Cor.
Ex Sermone de Apostolo Paulo, in conversione cujusdam Fausti pagani, Florus ad Rom. XIV.
Ex Sermone de Natali sancti Quadrati Beda nondum vulgatus ad Cor.
Item ex Sermone de tribus virgis, Beda nondum vulgatus ad I Thess.
Ex Sermone de bono Nuptiarum, Beda et Florus ad I Cor.
Ex Sermone de verbis Apostoli, Non est nobis collucatio, etc. Beda et Florus ad Ephes.
Ex Sermone de Sabbato, Florus ad II Cor.
Ex Sermone de Calendis Januariis contra Paganos, Joannes diaconus in Leviticum.
Item ex Sermone de Calendis Januariis contra Paganos, Joannes diaconus, ibid.
Appendix tomi quinti Operum S. Augustini Complectens Sermones Supposititios, In Quatuor Classes Subjecto Nunc Primum Ordine Digestos. Prima Classis Co
Classis Prima. De Veteri Et Novo Testamento.
Classis Prima. De Veteri Et Novo Testamento.
Sermo Primus . De ligno dignoscentiae boni et mali. Gen.
Sermo II . De vocatione Abrahae, etc. Gen.
Sermo IV . De vacca, ariete vel capra trium annorum, turture quoque et columba. Gen.
Sermo V . De tribus viris qui beato Abrahae apparuerunt. Gen.
Sermo VI . De immolatione Isaac,
Sermo VII . De immolatione Isaac,
Sermo VIII . De puero Abraham, qui missus est ad Rebeccam
Sermo X . De conceptu Rebeccae. Gen.
Sermo XVI . De eo quod scriptum est, etc. Exod.
Sermo XVII . De colluctatione Aegyptiorum et Israelitarum
Sermo XX . De decem plagis Aegyptiorum. Exod. cap.
Sermo XXI . De decem Plagis et decem Praeceptis. Exod. cap. et cap.
Sermo XXII . De eo quod scriptum est, Exod. cap.
Sermo XXIII . De Pharaonis saevitia et submersione. Exod. capp.
Sermo XXIV . De via trium dierum. Exod.
Sermo XXV . De amara aqua et manna. Exod. capp.
Sermo XXVI . De Raphidin, de petra percussa, et de Amalec. Exod.
Sermo XXVII . De filiis Israel
Sermo XXVIII . De exploratoribus et de botro
Sermo XXXII . De serpente aeneo et de virga Moysi
Sermo XXXIII . De Balaam et Balac
Sermo XXXVII . De David et Isai patre suo, et de Golia
Sermo XXXVIII . De plaga populi propter David, et de altaris aedificatione in area Areuna Jebusaei
Sermo XXXIX . De judicio Salomonis inter duas meretrices: contra Arianam haeresim
Sermo XLIV . De Elisaeo et Giezi puero
Sermo XLV . De Elisaeo, et securi in gurgite lapsa
Sermo LII . De beato Job, et de verbis Psalmi etc.
Sermo LIII . De verbis Psalmi etc.
Sermo LIV . De eo quod Propheta dicit in Psalmo
Sermo LV . De eo quod scriptum est in Psalmo
Sermo LVI . De verbis Psalmi etc., necnon Proverbiorum, cap. etc.
Sermo LVII . De muliere forti et de Ecclesia, in Proverbiorum cap.
Sermo LVIII . In eumdem locum Proverbiorum, cap.
Sermo LIX . De tribus pueris missis in fornacem ignis
Sermo LXI . De Pace, in illud Evangelii Matthaei cap. etc.
Sermo LXII . De verbis Evangelii Matthaei, cap. et cap. etc.
Sermo LXIII . De verbis Evangelii Matthaei, cap. etc.
Sermo LXIV . De verbis Evangelii Matthaei, etc. et de Oratione dominica, cap.
Sermo LXV . Rursum in Matthaei cap.
Sermo LXVI . De verbis Evangelii Matthaei, cap. etc.
Sermo LXVII . De verbis Evangelii Matthaei, cap. etc., deque duabus viis, arcta et lata.
Sermo LXVIII . De eisdem verbis Evangelii Matthaei, cap. etc.
Sermo LXX . De verbis Evangelii Matthaei, cap. etc.
Sermo LXXI . De verbis Evangelii Matthaei, cap. etc., deque aliis locis, exhortatorius ad bona opera
Sermo LXXIII . De verbis Evangelii Matthaei, cap.
Sermo LXXIV . De verbis Evangelii Matthaei, cap. deque adulterino habitu virorum ac mulierum
Sermo LXXV . De verbis Evangelii Matthaei, capp. etc.
Sermo LXXVI . De verbis Evangelii Matthaei, cap. etc.
Sermo LXXVII . De verbis Evangelii Matthaei, cap. etc.
Sermo LXXVIII . Rursum in Matthaei cap. etc., exhortatorius ad faciendas eleemosynas.
Sermo LXXIX . De verbis Evangelii Matthaei, cap. etc., de lapsu Petri
Sermo LXXXI . De verbis Evangelii Marci, cap. etc.
Sermo LXXXII . De verbis Evangelii Lucae, cap. etc.
Sermo LXXXIII . De verbis Evangelii Lucae, cap.
Sermo LXXXIV . De verbis Evangelii Lucae, cap. etc., cum expositione Orationis dominicae
Sermo LXXXV . De verbis Evangelii Lucae, cap. etc. deque Joannis cap. etc.
Sermo LXXXVI . De verbis Evangelii Lucae, cap. etc.
Sermo LXXXVII . De verbis Evangelii Lucae, cap. etc.
Sermo LXXXVIII . Rursum de verbis Evangelii Lucae, cap. etc.
Sermo LXXXIX . De verbis Evangelii Lucae, cap. et de verbis Apostoli ad Rom., cap. etc.
Sermo XC . De verbis Evangelii Joannis, cap. etc.
Sermo XCI . Rursum in Joannis cap. de sex hydriis aquae mutatae in vinum in nuptiis Cana Galilaeae.
Sermo XCII . Item in Joannis cap. de nuptiis in Cana Galilaeae
Sermo XCIII . De verbis Evangelii Joannis, cap. etc., et de non differendo Baptismo
Sermo XCIV . De verbis Evangelii Joannis, cap. etc. necnon cap. etc.
Sermo XCV . De verbis Evangelii Joannis, cap. etc.
Sermo XCVI . Rursus in Evangelii Joannis cap. de suscitatione Lazari
Sermo XCVII . De verbis Evangelii Joannis, cap.
Sermo XCVIII . De iisdem verbis Evangelii Joannis, cap.
Sermo XCIX . De verbis Actuum, cap. etc.
Sermo C . De verbis Actuum, cap.
Sermo CI . De verbis Actuum, cap. etc.
Sermo CII . De verbis Apostoli, Rom. cap.
Sermo CIII . De verbis Apostoli, Rom. cap. etc.
Sermo CIV . De verbis Apostoli, Cor. cap. etc.
Sermo CV . De verbis Apostoli, Cor. etc.
Sermo CVI . De verbis Apostoli, Cor. cap.
Sermo CVIII . De verbis Apostoli, Cor. cap.
Sermo CIX . De verbis Apostoli, Cor. cap. De resurrectionis futurae certitudine
Sermo CX . De eisdem verbis Apostoli, Cor. cap.
Sermo CXII . De verbis Apostoli, Tim. cap.
Sermo CXIII . De verbis Apostoli, ad Hebr. cap.
Sermo CXIV . De verbis Apostoli, ad Hebr. cap. etc.
Appendicis Classis II. Sermones De Tempore.
Appendicis Classis II. Sermones De Tempore.
Sermo CXV . De Adventu Domini, I
Sermo CXVI . De Adventu Domini, II
Sermo CXVII . In Natali Domini, I
Sermo CXVIII . In Natali Domini, II
Sermo CXIX . In Natali Domini, III
Sermo CXX . In Natali Domini, IV
Sermo CXXI . In Natali Domini, V
Sermo CXXII . In Natali Domini, VI
Sermo CXXIII . In Natali Domini, VII
Sermo CXXIV . In Natali Domini, VIII
Sermo CXXV . In Natali Domini, IX
Sermo CXXVI . In Natali Domini, X
Sermo CXXVII . In Natali Domini, XI
Sermo CXXVIII . In Natali Domini, XII
Sermo CXXIX . De Calendis Januariis, I
Sermo CXXX . De Calendis Januariis, II
Sermo CXXXI . In Epiphania Domini, I
Sermo CXXXII . In Epiphania Domini, II
Sermo CXXXIII . In Epiphania Domini, III
Sermo CXXXIV . In Epiphania Domini, IV
Sermo CXXXV . In Epiphania Domini, V
Sermo CXXXVI . In Epiphania Domini, VI
Sermo CXXXVII . In Epiphania Domini, VII
Sermo CXXXVIII . In Epiphania Domini, VIII
Sermo CXXXIX . In Epiphania Domini, IX.
Sermo CXL . In Quadragesima, I
Sermo CXLII . In Quadragesima, III
Sermo CXLIII . In Quadragesima, IV
Sermo CXLIV . In Quadragesima, V
Sermo CXLV . In Quadragesima, VI
Sermo CXLVI . In Quadragesima, VI
Sermo CXLVII . In Quadragesima, VIII
Sermo CXLVIII . In Quadragesima, IX
Sermo CXLIX . In Coena Domini. De eo quod scriptum est in Evangelio Joannis, cap. etc.
Sermo CL . De Passione Domini, I
Sermo CLI . De Passione Domini, II
Sermo CLII . De Passione Domini III et de Susanna
Sermo CLIII . De Passione Domini, IV
Sermo CLIV . De Passione Domini, V et de beato Latrone
Sermo CLV . De Passione Domini, VI seu de Cruce et Latrone
Sermo CLVI . De Passione Domini, VII
Sermo CLVII . In Vigilia Paschae, I. De verbis Genesis, cap. etc.
Sermo CLVIII . In Vigilia Paschae
Sermo CLXXI . In Pascha, XIII. De Resurrectione mortuorum
Sermo CLXXII . Dominica in octavis Paschae, ad Neophytos
Sermo CLXXVI . In Ascensione Domini, I
Sermo CLXXVII . In Ascensione Domini, II
Sermo CLXXVIII . In Christo divina et humana natura.
Sermo CLXXIX . In Ascensione Domini, IV
Sermo CLXXX . In Ascensione Domini, V
Sermo CLXXXI . In Ascensione Domini, VI
Sermo CLXXXII . In Pentecoste, I
Sermo CLXXXIII . In Pentecoste, II
Sermo CLXXXV . In Pentecoste, IV
Sermo CLXXXVI . In Pentecoste, V
Sermo CLXXXVII . In Pentecoste, VI
Appendicis Classis III. Sermones De Sanctis.
Appendicis Classis III. Sermones De Sanctis.
Sermo CLXXXVIII . In festo S. Vincentii
Sermo CLXXXIX . In festo Conversionis S. Pauli
Sermo CXC . In Cathedra S. Petri, I
Sermo CXCI . In Cathedra S. Petri, II.
Sermo CXCII . In Cathedra S. Petri, III
Sermo CXCIII . De Annuntiatione Dominica,
Sermo CXCIV . De Annuntiatione Dominica,
Sermo CXCV . De Annuntiatione Dominica,
Sermo CXCVI . In Natali Joannis Baptistae, I
Sermo CXCVII . In Natali Joannis Baptistae
Sermo CXCVIII . In Natali Joannis Baptistae, III
Sermo CXCIX . In Natali Joannis Baptistae, IV
Sermo CC . In Natali Joannis Baptistae, V
Sermo CCI . In Natali apostolorum Petri et Pauli, I
Sermo CCII . In Natali apostolorum Petri et Pauli, II
Sermo CCIII . In Natali apostolorum Petri et Pauli, III
Sermo CCIV . In Natali apostolorum Petri et Pauli, IV
Sermo CCV . In Natali apostolorum Petri et Pauli, V
Sermo CCVI . In Natali sancti Laurentii, I
Sermo CCVII . In Natali sancti Laurentii, II
Sermo CCVIII . In festo Assumptionis B. Mariae
Sermo CCIX . In festo omnium Sanctorum
Sermo CCX . In Natali sancti Stephani protomartyris, I
Sermo CCXI . In Natali sancti Stephani, II
Sermo CCXII * . In Natali sancti Stephani, III
Sermo CCXIII . In Natali sancti Stephani, IV
Sermo CCXIV . In Natali sancti Stephani, V
Sermo CCXV . In Natali sancti Stephani, VI
Sermo CCXVI . In Natali sancti Stephani, VII
Sermo CCXVII . In Natali sancti Stephani, VIII
Sermo CCXVIII . In Natali sanctorum Innocentium I,
Sermo CCXIX . In Natali sanctorum Innocentium II,
Sermo CCXX . In Natali sanctorum Innocentium, III
Sermo CCXXI . In Natali sanctorum Innocentium, IV Et de verbis Apocalypsis, etc., cap. cap.
Sermo CCXXII . De sanctis Apostolis
Sermo CCXXIII . De uno sancto Martyre
Sermo CCXXIV . De Martyribus, I
Sermo CCXXVI . De Martyribus, III
Sermo CCXXVII . De Martyribus, IV
Sermo CCXXVIII . In festivitate Virginum de lectione Evangelica.
Sermo CCXXIX . In Dedicatione ecclesiae vel altaris Consecratione, I
Sermo CCXXX . In Dedicatione ecclesiae vel altaris Consecratione, II
Sermo CCXXXI . In Dedicatione ecclesiae vel altaris Consecratione, III. Et de verbis Regum cap. etc.
Appendicis Classis IV. Sermones De Diversis.
Appendicis Classis IV. Sermones De Diversis.
Sermo CCXXXII . De sancta Trinitate
Sermo CCXXXIII . De Fide catholica, I
Sermo CCXXXIV . De Fide catholica, II
Sermo CCXXXV . De Fide catholica, III
Sermo CCXXXVI . De Fide catholica, IV
Sermo CCXXXVII . De Symbolo, I: ac de deitate et omnipotentia Patris
Sermo CCXLII . De Symbolo, VI: ad Competentes
Sermo CCXLIII . De Symbolo, VII
Sermo CCXLIV . De Symboli fide et bonis moribus
Sermo CCXLV . De mysterio Trinitatis et Incarnationis, I
Sermo CCXLVI . De mysterio Trinitatis et Incarnationis, II
Sermo CCXLVII . Quare natus et passus sit Christus
Sermo CCXLVIII . De Sepultura Domini
Sermo CCXLIX . De extremo Judicio, I
Sermo CCL . De Judicio extremo, II
Sermo CCLI . De Judicio extremo, III
Sermo CCLIV . De Confessione peccatorum, et Poenitentia
Sermo CCLXI . Admonitio de illis qui publicam poenitentiam petunt.
Sermo CCLXII . De Poenitentia.
Sermo CCLXIV . Expositio fidei, et interpretatio nominis ejus.
Sermo CCLXV . De christiano nomine cum operibus non christianis
Sermo CCLXVI . Quales sint christiani boni, et quales mali
Sermo CCLXVII . Ad Competentes exhortatorius
Sermo CCLXVIII . De mandatis Dei servandis
Sermo CCLXXII . De diligendis inimicis, I
Sermo CCLXXIII . De diligendis inimicis, II
Sermo CCLXXV . Quare sancti viri et justi in hoc saeculo in peccatoribus vindicaverint
Sermo CCLXXVI . De dilectione parentum, et de decimis.
Sermo CCLXXVII . De reddendis decimis
Sermo CCLXXIX . De Martyribus vel Phylacteriis
Sermo CCLXXX . De Dominica et aliis diebus festis pie celebrandis
Sermo CCLXXXII . Admonitio ut populus ad integrum Missas perexspectet.
Sermo CCLXXXIII . Admonitio orandum esse attente, et de sermonibus otiosis.
Sermo CCLXXXIV . De quadam psallendi consuetudine, in die Epiphaniae
Sermo CCLXXXV . De ritu psallendi, etc.
Sermo CCLXXXVI . Ut genua flectantur in oratione, et de verbis otiosis vitandis.
Sermo CCLXXXVII . De periculo sacerdotis et de raptorum correptione
Sermo CCXCI . De Castitate et Munditia
Sermo CCXCII . De Castitate conjugali
Sermo CCXCIII . De incauta familiaritate extranearnm mulierum
Sermo CCXCIV . Admonitio ut ebrietatis malum totis viribus caveatur
Sermo CCXCV . Admonitio contra ebrietatis malum
Sermo CCXCVII . De Humilitate et Timore Domini
Sermo CCXCVIII . De Adversitate temporali
Sermo CCXCIX . De esuriendo et sitiendo Dei verbo.
Sermo CCC . Qualiter excipiendum Dei verbum
Sermo CCCII . De studio sapientiae, lectione et meditatione legis Dei
Sermo CCCIII Admonitio populi ut lectiones divinas audire studeant, etc.
Sermo CCCIV . De Misericordia, et Indulgentia
Sermo CCCVII . De similitudine ulmi et vitis, seu, quid sibi invicem conferans divers et pauper
Sermo CCCXIV . De erepto energumeno.
Sermo CCCXVI . De sancto Laurentio
Sermo CCCXVII . In Natali Martyrum Massae Candidae
Index Rerum Quae In Hoc Quinto Volumine Continentur.
Index Rerum Quae In Hoc Quinto Volumine Continentur.
S. Augustini Episcopi Sermonum Ordo Novus Cum Ordine Veteri Comparatus.
S. Augustini Episcopi Sermonum Ordo Novus Cum Ordine Veteri Comparatus.
Augustini Sermones De Scripturis.
Appendix. Sermones De Scripturis.
S. Augustini Episcopi Sermonum Ordo Vetus Cum Ordine Novo Comparatus.
S. Augustini Episcopi Sermonum Ordo Vetus Cum Ordine Novo Comparatus.
In fine tomi XI editionis Benedictinae, praeter haud pauca additamenta ad praesentem tomum V pertinentia, quae nos in decursu voluminis loco suo natur
Sermo XVIII . De Moyse, I .
1. Christus in Moyse figuratus. Ecclesia in filia Pharaonis. In lectione divina, fratres charissimi, quae nobis recitata est, audivimus, quod posteaquam sanctus Moyses natus est, propter metum Pharaonis missus sit in fiscellam scirpeam, et projectus in carectum fluminis. Si diligenter attendimus, fratres charissimi, sicut beatum Isaac et Jacob et Joseph, ita Moysen typum Christi praetulisse cognoscimus. Denique considerate diligentius, et videbitis quanta in illo sint figurata mysteria. Moyses a muliere Judaea nascitur, et a Pharaonis filia adoptatur. Filia enim Pharaonis Ecclesiam figuravit, quae exierat de domo patris sui, et veniebat ut lavaretur ad aquam. Pharao in diaboli typum accipitur: filia ejus, sicut dixi, Ecclesia intelligitur. Quod autem pater ejus diabolus antea fuerit, Dominus in Evangelio Judaeos increpans ait: Vos, inquit, ex patre diabolo estis (Joan. VIII, 44) . Patrem ergo diabolum habuimus, non ex eo nascendo; sed nequitias illius imitando. Exierat ergo filia Pharaonis de domo patris sui, quae quamvis impium habuerit patrem, attamen ei dicitur per prophetam: Audi, filia, et vide; et obliviscere populum tuum et domum patris tui (Psal. XLIV, 11) . Qui dicit: Audi, filia, pater est. Et ille qui admonetur obliviscendus, 1777 pater nihilominus nominatur: ac si Deus pater admonet, ut diabolum patrem debeat derelinquere. Haec ergo est Ecclesia quae exiit de domo patris sui diaboli, et ad aquam, id est, ad aquam Baptismi festinavit, ut lavaretur a peccatis, quae in domo patris sui contraxerat. Denique statim viscera misericordiae accipere meruit, et collegit Moysen a parentibus suis projectum in flumine. Moyses ergo a matre sua projicitur, et a Pharaonis filia invenitur atque colligitur: et Christus Dominus a Synagoga, de qua natus est, repudiatur, et ab Ecclesia invenitur atque suscipitur.
2. Ecclesia rursus in Aethiopissa Moysi uxore. Postquam autem crevit Moyses, abiit in regionem longinquam, et accepit Aethiopissam uxorem. Agnoscite, fratres, hoc non parvum esse mysterium. Aethiopissa illa ex Gentibus erat, quam beatus Moyses duxit uxorem; quia et Christus ex Gentibus sibi sociaturus erat Ecclesiam. Moyses dereliquit populum suum in longinquis regionibus, et Aethiopissae conjungitur: et Christus derelicto populo Judaeorum, de extremis regionibus Ecclesiae sociatur; illi utique quae dicit in Psalmis: A finibus terrae ad te clamavi (Psal. LX, 3) . Audi ex persona Ecclesiae, in Canticis canticorum ait Ecclesia: Nigra sum et formosa (Cant. I, 4) . Quid est, Nigra sum et formosa; nisi nigra per naturam, formosa per gratiam; nigra originali peccato, formosa Baptismi sacramento?
3. In rubo Synagoga. Dum ergo pasceret Moyses oves soceri sui in deserto, apparuit ei Dominus in rubo, et dixit Moyses: Vadam, et videbo quare rubus ardet et non consumitur. Et appropinquanti dixit Dominus: Ne appropinques huc, sed solve corrigiam calceamenti tui; quia locus in quo stas, terra sancta est (Exod. III, 3, 5) . Rubus ille genus est spinarum. Ardebat enim, et non consumebatur. In rubo significata est Synagoga Judaeorum. Multo enim tempore in eis fervor et flamma sancti Spiritus fuit: et tamen ita contra Dei gratiam rebelles semper Spiritui sancto restiterunt, ut eorum peccata vel sacrilegia igne sancti Spiritus consumi non possent.
4. Verba bona ex Deo, mala ex diabolo. Dixit autem Dominus ad Moysen: Veni, et mittam te in Aegyptum. Et respondens Moyses dixit: Domine, non sum eruditus, et tardus sum ad loquendum. Et ait illi Dominus: Ego aperiam os tuum, et instruam te quae oportet te loqui (Ibid., 10, et IV, 10) . Beati sunt quorum os Dominus aperit, ut loquantur. Omnibus enim qui pro veritate, pro justitia, pro castitate, pro humilitate, pro misericordia loquuntur; sine ulla dubitatione os illorum non aperit nisi Dominus. Sicut e contrario qui de luxuria, de avaritia, de superbia, de rapinis, de scurrilitate vel nequitia assidue loquuntur; quis illorum os aperiat, non opus est dicere: potest hoc unusquisque sine ulla difficultate cognoscere. Et ideo, fratres charissimi, auxiliante Domino, bona jugiter cogitemus; ut os nostrum non crudelis adversarius, sed Deus pius aperiat. Ex abundantia enim cordis os loquitur (Luc. VI, 45) . Unusquisque nostrum cujus praesentiam susceperit in corde, ipsius verba proferre consuevit ex ore. Nostrum autem cor aperiatur Christo, et claudatur diabolo; ut in nobis impleatur illud quod de Domino et populo sancto scriptum est: Et habitabo, inquit, in eis, et inambulabo (Levit. XXVI, 12) ; et iterum, Ego et Pater veniemus, et mansionem apud eum faciemus (Joan. XIV, 23) . Qui semper quod justum est loquitur, et Deus in illo habitat, et ipse in Deo.
5. Virga Moysi, crucis mysterium. Dixit ergo Dominus ad Moysen: Quid est, inquit, quod in manu gestas? Et ille ait: Virga. Projice, inquit, eam in terram. Quam cum projecisset, versa est in serpentem, ita ut fugeret Moyses (Exod. IV, 2 et 3) . Virga illa, fratres charissimi, crucis mysterium praeferebat. Sicut enim per virgam Aegyptus decem plagis percutitur; ita et per crucem totus mundus humiliatur et vincitur: et sicut Pharao et populus ejus per virgae sacramentum affligitur, ut ad serviendum Deo dimittat populum Judaeorum; ita 1778 et diabolus et angeli ejus per crucis mysterium fatigantur et premuntur, ut a Dei servitio revocare non possint populum Christianum.
6. Manus Moysi. Quod autem misit Moyses manum suam in sinum suum, et protulit eam leprosam; et iterum misit, et protulit sanam, et carni reliquae similem (Exod. IV, 6 et 7) , non otiose debemus accipere. In manu illa typus Synagogae vel Ecclesiae gerebatur. Sicut prior fuit populus Judaeorum, posterior Gentium; ita ante fuit Synagoga quam Ecclesia. Sed quia Ecclesia eligitur et Synagoga repudiatur; ideo in primis manus Moysi leprosa efficitur, et postea carni reliquae similis redditur: ac sic Synagoga propter infidelitatem leprosa relinquitur; Ecclesia quasi manus sana ad omne opus apta praeeligitur.
7. Moyses prohibetur uxorem ducere secum in Aegyptum. Levavit ergo Moyses Sephoram uxorem suam, et veniebat in Aegyptum: et astitit Dominus contra eum, et volebat occidere eum (Exod. IV, 20, 24) . Forsitan in hoc loco possumus intelligere, quod displicuerit Deo, quare Moyses tanta mirabilia facturus, uxoris impedimentum secum ducere vellet in Aegyptum. Unde datur intelligi, quod ex illo loco remiserit uxorem suam ad socerum suum. Nam in tantum sine illa descendit in Aegyptum, ut postea jam in eremo constituto Moysi ipsam uxorem suam, sicut legimus, Jetro cognatus suus adduxerit (Id. XVIII, 5, 8) .
8. Serpens ex virga. Quod autem virga projecta in terram versa est in serpentem, quid significet videamus. Serpens pro sapientia reputatur; sicut Dominus in Evangelio: Estote, inquit, prudentes, sicut serpentes (Matth. X, 16) . Virgam crucem diximus figurasse. Crux ergo quae infidelibus stultitia esse creditur, sicut dicit Apostolus, Gentibus stultitia (I Cor. I, 23) ; posteaquam in terram missa est, id est, ad passionem Domini praeparata; versa est in serpentem, hoc est, in sapientiam: et in tantam sapientiam quae omnem mundi istius sapientiam devoraret; denique omnes serpentes quos magi incantationibus suis fecerant, deglutivit. Per virgam ergo Aegyptus flagellatur; et per crucem mundus vincitur, et diabolus superatur. Oremus ergo, fratres charissimi, ut et nobis Christus Dominus pro sua pietate concedat mundi hujus concupiscentiam vincere, et de diabolo et angelis ejus ante tribunal suum felicem victoriam reportare: cui honor est et imperium in saecula saeculorum. Amen.