Capitulum III.

Quomodo anima per mentale exercitium debeat radium contemplationis convertere ad inferiora, ut intelligat

humanae mortis inevitabilem necessitatem, iudicii finalis formidabilem aequitatem, poenae infernalis intolerabilem asperitatem.

1. Anima. Dic quaeso, o homo, breviter, quae sint illa inferiora, ad quae mea consideratio est convertenda? Ascendere festino, ebrietatem divinae consolationis quaero, in inferioribus diu morari non valeo. Iam introire dilecta tabernacula Domini desidero, habitare in atriis Domini totis visceribus concupisco.

Homo. O anima, haec inferiora sunt, ut te convertas et videas mortis inevitabilem necessitatem et ingemiscas, divini iudicii ineffabilem aequitatem et contremiscas, paenarum infernalium intolerabilem asperitatem et expavescas.

sig. l.

Primo, de mortis inevitabili necessitate.

2. Considera igitur frequenter, volve et revolve diligenter, quod mors non potest declinari, quod hora mortis non potest investigari, quod tempus a Deo praeordinatum non potest immutari.

Isidorus : "Quid in rebus humanis certius morte, quid hora mortis incertius? Non miseretur inopiae, non reveretur potentiam, non respicit morum aut generis excellentiam, non parcit iuventuti vel aetati, senibus est in ianuis, iuvenibus in insidiis ".

Anima. Audio, quod nostrum vivere nihil aliud est, quam ad mortem transire . Cur temporalia diliguntur, quae tam incerto tempore possidentur? " Cur tanto tempore vitam istam desideramus, in qua quanto amplius vivimus, tanto plus peccamus, quanto vita longior, tanto culpa numerosior ? Quotidie namque crescunt mala, et subtrahuntur bona ". "Quis enim considerare valeat, quanta mala per momenta temporum perpetramus et quanta bona negligimus? Gravis siquidem culpa est, cum nec bona facimus nec bona cogitamus, sed mentem per inania et inutilia vagari permittimus ".

3. Homo. Gregorius in Moralibus : " Carnales mentes, o anima, idcirco temporalia diligunt, quia vita carnis quam fugitiva sit, minime perpendunt. Nam si velocitatem transitus eius aspicerent, hanc etiam prosperitatem modicum duraturam minime amarent ". Idem : "Vita mea naviganti similis est, sive dormiam sive vigilem, semper vado festinus ad mortem ". " O vita praesens, quam multos decipis ! quae, dum fugis, nihil es; dum videris, umbra es: dum exaltaris, fumus es: dulcis es stultis, amara sapientibus; qui te amant non te cognoscunt, qui te fugiunt, ipsi te intelligunt. Aliis te promittis longam, ut decipias, aliis brevem, ut in desperationem inducas ". Auctor de Spiritu et anima: "Iugi meditatione animum nostrum exerceamus et miserias nostras consideremus. Cum dolore vitam istam intravimus, cum labore vivimus, cum timore exituri sumus". Bernardus : " Quotquot degimus in hac regione umbrae mortis, in infirmitate corporis, in conflictu et in loco tentationis, si diligenter advertimus, triplici incommodo miserabiliter laboramus. Faciles enim sumus ad seducendum, debiles ad resistendum et fragiles ad operandum ".

4. Anima. Iam video, quod inutiliter in hoc tempore vivitur, nisi festinetur ad comparandum meritum, quo in aelernilate vivatur: quia, etsi alicui, ut bene vivat, condonetur, tamen, ut diu vivat, certum est, quod nulli conceditur. Bernardus : " O vita secura, ubi conscientia pura ; ubi mors sine formidine exspectatur, cum dulcedine adesse optatur et cum devotione acceptatur "!

Homo. O anima, si haec ita se habere intelligis , audi consilium meum, et " in hac vita, quamdiu durat, compara tibi vitam illam, quae semper durat. Dum vivis in carne, morere mundo, ut post mortem carnis Deo vivere incipias ". Haec Bernardus . Intellige, quod " venientem mortem nullus laetus et hilaris suscipit, nisi qui se ad ipsam, dum viveret, bonis operibus praeparavit ". Attende, quod, secundum Senecam , insipiens, id est peccator et criminosus, moriendo mortem incipit, sed sapiens et virtuosus moriendo mortem vincit.

Anima. O homo, video, quod bonorum mors est beata, mors vero peccatorum infelix et misera .

Homo. O anima, secundum Bernardum , " bona est insti mors propter requiem, melior propter novitatem, optima propter securitatem. Econtra mors peccatorum pessima, et bene pessima: mala in mundi amissione, peior in carnis separatione, pessima in duplici vermis et ignis contritione ", et quod omnium pessimum est, in divinae contemplationis privatione .

8 2.

Secundo, de iudicii finalis ineffabili aequitate.

5. Anima. Iam satis de morte dixisti; die modo, de statu tamen finalis iudicii.

Homo. O anima, facio quod hortaris, sed rogo, audi cum patientia. Scire debes, quod quamvis de morte meditari sit horribile, de statu finalis iudicii cogitare, ut aestimo, non minus est formidabile, quia nullus tunc poterit fallere sapientiam, flectere iustitiam, inclinare clementiam, declinare ultionis et iustae retributionis sententiam. Considera igitur, anima mea, cum tremore, quid erit de te in die novissimo, quando contra te de cogitationibus loquetur conscientia , quando te de tuis actionibus omnibus accusabunt elementa, quando contra te crux portabitur in testimonium, quando verbera contra te clamabunt, vulnera allegarunt, clavi loquentur, cicatrices conquerentur . " O quanta angustia ! hinc erunt peccata accusantia, inde terrens iustitia, intus urens conscientia, subtus horrendum chaos inferni, supra Iudex iratus iusti iudicii, foris mundus ardens, intus iustitia iudicantis terrens. Et si iustus vix tunc salvabitur, impius et peccator ubi parebunt? In quam partem se prement? Latere erit impossibile, apparere intolerabiles". Haec Bernardus . - Anselmus in Mediiationibus: " O anima peccatrix, lignum inutile et aridum, aeternis ignibus deputatum, quid respondebis in illa die, quando exigetur a te usque ad Dictum oculi omne tempus tibi impensum, qualiter sit a te expensam "? Eia tunc, anima mea, quid tunc erit de cogitationibus vanis et otiosis, de verbis levibus, iocosis et ridiculosis, de operibus inutilibus et infructuosis? Ambrosius super Lucam : " Vae mihi, si peccata mea non deflevero: vae mihi,

si non media nocte ad confitendum Ubi surrexero ! Iam ad radicem securis posita est, faciat fructum qui potest gratiae, qui debet paenitentiae ". - O anima, " sive vigiles, sive dormias, semper in auribus tuis illa horribilis tuba resonet: Surgite mortui, venite ad iudicium ". O anima, nunquam excidat a tua memoria: Ite, maledicti, in ignem aeternum: venite, benedicti, percipite regnum . O quid potest lamentabilius et terribilius cogitari quam: Ite? Quid delectabilius exprimi quam: Venite? Duae voces, quarum una nihil horribilius, et altera nihil iucundius poterit audiri. O anima, separa te modo a mundo, ut tunc possis manere cum Christo. Fuge modo mundum, ut tunc sequaris Deum. Declina modo pravorum societates et consortia, ut tunc valeas sequi Beatorum agmina.

sig. 3.

Tertio, de poenarum infernalium intolerabili asperitate.

6. Post haec omnia converte radium contemplationis ad reproborum tormenta: vide, quam sint varia, quam aspera, quam horribilia, quam intolerabilia. Bernardus ad Eugenium : " Ego horreo vermem mordacem et mortem vivacem ". " O gehennalis regio ! quam fugienda es, ubi est ignis ardens, frigus rigens, vermis immortalis, foetor intolerabilis, mallei percutientes, tenebrae palpabiles, confusio peccatorum, innodatio vinculorum, horribiles facies daemonum ". Augustinus : " Vae illis ! quibus praeparabitur dolor vermium, ardor flammarum, sitis sine potu, fletus et stridor dentium, lacrymae oculorum, ubi mors optatur, sed non dabitur ", ubi nullus ordo, sed sempiternus horror inhabitat. " Quis, putas, tunc erit moeror, quae tristitia, quis luctus? quando separabuntur iniqui a consortio iustorum et tradentur potestati daemonum et ibunt cum eis in supplicium aeternum ; ibique semper erunt sine fine in luctu et gemitu, procul a gaudiis paradisi, nunquam refrigerium suscepturi, sed per multa millia annorum cruciandi, nunquam tamen, heu miseri, liberandi. Ibi torquens et puniens non fatigabitur, ibi qui torquetur nunquam morietur. Sic enim ignis ille consumit, ut vitam tamen semper servet: sic vetera tormenta patientur, ut semper innoventur; sic sine spe veniae et misericordiae semper vivent, ut tamen semper moriantur: sic morientur, ut tamen nunquam consumantur ".

7. Anima. O homo, quare in inferno, ut dicis, mors quaeritur et non invenitur? Et quare punitur aeternaliter quod committitur temporaliter?

Homo. " Quia quibus in hoc saeculo vita offertur et nolunt accipere, in inferno quaerent mortem et non poterunt invenire ". Unde Gregorius: " Iniqui libenter voluissent sine fine vivere, ut potuissent sine fine in iniquitatibus permanere. Ad districti ergo iudicis iustitiam pertinet, ut nunquam careant supplicio, quorum mens in hac vita nunquam voluit carere peccato ".

8. Anima. " O mors, quam dulcis esses quibus tam amara fuisti ! Te solum desiderant qui te tam vehementer abhorrebant ". " O pie Iesu! propter nomen tuum fac mecum misericordiam; obliviscere superbum provocantem, respice miserum humiliter invocantem; recognosce benignissime quod est tuum, absterge quod est alienum. Miserere, Domine, dum tempus miserendi est, ne damnes in tempore iudicandi ". " Verum quidem est, quod conscientia mea meruit damnationem, poenitentia mea non sufficit ad satisfactionem: sed tamen certum est, quod tua misericordia superat omnem offensionem ". Haec Anselmus in Meditationibus . " O si Deus sic egit cum angelo superbiente, quid de me fiet terra et cinere ? Ille superbivit in caelesti palatio, ego in sterquilinio. Quis non tolerabiliorem in divite superbiam quam in paupere asserit? Vae mihi ! si tam dure in divite et potente punita est superbia, quamvis semper superbia divitibus et potentibus sit cognata, qualiter in me misera et paupercula erit iudicanda "?

9. Homo. O anima, si baec praedicta videntur tibi terribilia, audi, quae sunt bis omnibus graviora. Chrysostomus super Matlbaeum : " Si mille gehennas mihi proponas, non tantum reputo, sicut ab illius gloriosae societatis iucunditate expelli et exosum fieri Creatori ". O anima, terribilis est gehenna, sed terribilior facies Iudicis irata; sed quod omnium vincit terrorem est a beatissimae et iucundissimae Trinitatis contemplatione elongatio aeterna. Chrysostomus : " Excludi a bonis aeternis et alienum effici ab his quae praeparavit Deus diligentibus se, tantum generat cruciatum, ut, si exterius nulla poena torqueret, baec sola sufficeret, et melius esset mille millia flammarum sustinere, quam Christi faciem mansuetissimam iratam videre et ab ipsa aeternaliter discedere ". Gregorius in Homilia : O si homo intelligere posset, quid admirationis habet: Ecce sponsus venit ! quid dulcedinis: Quae paratae erant intraverunt cum eo ad nuptias ! quid amaritudinis: Et clausa est ianua "! O anima, quid plura ? " Cogita, quantum malum sit a facie Christi separari, ab illo gaudio divinae contemplationis excludi, beatissima Sanctorum omnium societate privari, mori vitae aeternae et vivere morti sempiternae, profundo fluctuantis gehennae immergi, edacissimis vermibus in aeternum dilaniari, nec finiri tribulationes, incendii fluctuantis strepitus pati, barathri fumantis amara caligine oculos obcaecari, non sentire quod illuminat, sed sentire quod cruciat "! Haec Prosper in Vita contemplativa .

10. Anima. Iam timore contremisco, iam horrore deficio: dic quaeso, o homo, ad quid valet tam lamentabilis meditatio?

Homo. O anima, puto, quod praediclornm continua et devota meditatio est peccatorum medela et ad quaeque bona agenda et mala sustinenda salutifera excitatio. Bernardus in epistola quadam : " Vigilias times manuumque laborem: sed levia sunt haec meditanti flammas perpetuas. Recordatio tenebrarum facit non horrere solitudinem: si futuram de verbis otiosis cogitas discussionem, non displicebit silentium: fletus ille et stridor dentium ante oculos mentis saepe reducti pares tibi reddunt mattam et culcitram ". Augustinus in quodam sermone : " Mens humana mundi buius illecebris et concupiscentiis devicta, fugit laborem, expetit voluptatem et vix ad hoc ducitur, ut a se consuetudinem vitae prioris excludat. Sed cum coeperit cogitare futuri iudicii necessitatem et paenarum aeternalium crudelitatem, voluntarium bellum indicit passionibus: mota vel spe praemii vel timore supplicii, vim facit pristinis desideriis et violenter se ipsam vincere contendit ". Haec Augustinus .

11. Anima. Iam nunc, o homo, me miseram in hac lacrymarum valle commorantem satis terruisti, licet non infructuose docuisti. Miserere etiam nunc mihi miserae et fac mecum, sicut iam dudum promisisti. Propone paululum de felicitate perpetua, si forte valeam ex hoc capere aliqua mentis solatia, quia alternis uti delectabile est, " quia, secundum Augustinum , sive plectendo sive ignoscendo sive deterrendo sive consolando semper bene agitur, ut vita hominum corrigatur ". Seneca : " Generosus est animus hominis et in potestatem recalcitrans facilius ducitur quam trahatur ". Attende ergo, homo, quam generosus est animus hominis; saepe enim facilius ducitur lenibus et blandis quam terribilibus et adversis: saepe magis allicitur promissis consolatoriis quam cogatur minis et terroribus. Unde soror nostra sponsa trahi cupiebat odore caelestium unguentorum , sapore divinorum charismatum, et sic cum Sponso currere et viam mandatorum iam non ex timore, sed amore delectabiliter adimplere.

12. Homo. O anima, vera esse profiteor, quae loqueris: sed heu, multi sunt, qui Deum nolunt imitari in prosperis; unde necesse est, eos deterreri adversis. Multi etiam sunt, qui divina charismata vel propter caecitatem non intelligunt, vel propter negligentiam vanis occupationibus perdunt. Unde, ut aestimo, Deus ex suae inflnitae bonitatis immensitate semper paratus esset magis consolationibus fovere, quam asperitatibus deterrere, si homines aeque dispositi essent, ut suam divinam consolationem reciperent: quae adeo pretiosa et delicata est, quod nullo modo decet vel expedit, ut indifferenter omnibus tribuatur. - Tu ergo, si post haec tibi proposita ad hanc aspiras, vide, quod habeas purgatum intellectum et bene dispositum affectum: quia, secundum Augustinum , "summum bonum non nisi purgatissimis mentibus cernitur "; et puto, quod multo minus non nisi valde bene dispositis affectibus degustelur. A multis enim in hac vita valde limpide speculatur, a quibus tamen minime degustatur. Augustinus : " Fac me, Domine, precor, gustare per affectum quod sentio per intellectum: fac me sentire per amorem quod sentio per agnitionem ".

13. Anima. Dic, quaeso, o homo, quae dispositio debet in affectu et intellectu praecedere, ut vel saltem ad modicam mentis ebrietatem valeam caelestem dulcedinem contemplando degustare ? Iam enim dudum in speculatione mentem exercitavi, et heu, adhuc nunquam, ut timeo, vel modicam stillam illius caelestis dulcedinis sensi. Multa de Sanctorum vita et conversatione legi, multa de natura, de operationibus et ordinibus Angelorum, nonnulla etiam legi de ineffabilis Divinitatis unitate, de incomprehensibili Divinitatis Trinitate, quam plura de Beatorum omnium inaestimabili felicitate: et quando praedictis totam mentem occupavi, heu, adhuc ieiuna et famelica permansi et cura beato Augustino semper clamavi: " Fac me, clementissime Pater, gustare per affectum quod sentio per intellectum ", et tamen non profeci. Saepius etiam longo studio fatigata et mihimetipsi irata clamavi cum Propheta: Usquequo, Domine, oblivisceris me in finem: usquequo avertis faciem tuam a me? quia, etsi me indignam ad manducandum filiorum panem iudicavi, micas saltem minutissimas decidentes cum magno desiderio exspectavi ; sed heu, ut frequentius aperto ore inhians in vacuum laboravi !

14. Homo. O anima, praedicta, quae lamentabiliter es conquesta, accidunt ex duplici causa: aliquando ex valde pia et salutifera divinae bonitatis dispensatione: unde Gregorius in Moralibus : " Differre solet Pater piissimus voces petentium ad tempus, ut. desideria crescant et eo magis exaudiantur ad meritum, quo citius non exaudiuntur ad votum Idem in Homilia : " Sancta desideria dilatione crescunt; si autem dilatione deficiunt, desideria non fuerunt ". Deus enim, quamvis per pietatem sit clementissimus, tamen aliquando contingit, quod hoc quod libentissime tribuit, protrahit, ut tu discas magna multum et ardenter desiderare et adepta sollicitius cum gratiarum actione conservare. - Aliquando autem beneficium protrahit ex postulantis inordinata dispositione. Bernardus : " Errat omnino, si quis illam caelestem dulcedinem huic cineri, divinum illud balsamum huic venenoso gaudio, charismata illa Spiritus sancti huius saeculi illecebris misceri arbitratur ".

in hac vita perfecte vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit. " Exardesce igitur, o anima mea, amore et desiderio supernae vitae Sanctorum, ubi est actio non operosa, requies non desidiosa, ubi vita sine defectione, laus divina sine cessatione ". Haec Augustinus . Gaude igitur et exsulta ac mercedem laboris tui considera, quae re vera est tam multa, quod non potest numerari, tam magna, quod non potest mensurari, tam pretiosa, quod non potest aeslimari, tam copiosa, quod non potest terminari.

2. Anima. O homo, jam multa dixisti in genere; die modo quaeso, singula in specie, quia magis intelligimus quae in specie dicuntur, quam quae generaliter exprimuntur.

Homo. O anima, quid dicere valeo? Cum futurum gaudium aspicio, iam pene prae admiratione deficio, quia " gaudium erit intus et extra, subtus et supra, circumcirca ". Gaudebis enim in omnibus, gaudebis de omnibus. Gaudium tuum, ut puto, praefiguratum fuit in Apocalypsi per illam mulierem beatam, quae amicta fuit sole, et luna sub pedibus eius, et in capite eius corona stellarum duodecim. Mulier ista, ut aestimo, est anima beata, aeterni Regis filia, sponsa et regina: filia per naturae creationem, sponsa per gratiae adoptionem, regina per gloriae collationem . Haec bene dicitur amicta sole, quia decorata splendore claritatis deificae, coronata dignitate felicitatis aeternae; in qua felicitate ob specialem decorem sunt duodecim gaudia, per duodecim stellas praefigurata, per quae decoratur et ornatur felicitas superna.

3. Haec gaudia debes tu, o anima, quotidie devota mente transcurrere et nullam praesentis miseriae et incolatus consolationem quaerere et spe illius gaudii omnem tribulationem vitae praesentis aequanimiter et gaudenter sustinere. " O anima, non turberis, si mali in hoc mundo florent, et tu pateris, ipsi gaudent, et tu perturbaris. Mali heu, nullum locum habent in caelesti gaudio: nec cures tu, si nihil habueris in praesenti saeculo, sed spe illius gaudii, quo tendis, quidquid in via adversitatis occurrit, affectus tuus gaudenter et patienter sustineat ". Haec Beda . O anima, " si te aliquando delectant mundana gaudia, falsa linius saeculi gloria, brevis et caduca potentia: illic mentem evoca et omnia rem tabis ut stercora ". Haec Hieronymus in epistola . " Curre igitur, o anima, non passibus corporis, sed affectibus et desideriis: quoniam non solum Angeli et Beati, sed et Angelorum et Beatorum Dominus et magister te exspectat. Exspectat te Deus Pater tanquam filiam dilectissimam, Deus Filius tanquam sponsam dulcissimam, Deus Spiritus sanctus tanquam amicam sibi gratissimam. Exspectat te Deus Pater, ut heredem universorum bonorum te constituat: Deus Filius, ut te fructum suae nativitatis et pretium sui pretiosissimi sanguinis Deo Patri offerat; Deus Spiritus sanctus, ut suae aeternae bonitatis et dulcedinis participem te faciat. Exspectat te illa beatissima omnium caelestium spirituum aeterni Regis familia, ut te in suum collegium suscipiat ".

4. Tu igitur ipsorum societatem super omnia desidera. Cum magna enim verecundia illuc venires, si eam in hac lacrymarum valle non amasses. " Quoties ergo te vana huius saeculi delectat ambitio, quoties vides in hoc mundo aliquid gloriosum, statim ad caelum mente transgredere, et esse incipe quod futura es ". Revera aestimo, o anima, si haec caelestia gaudia iugiter in mente teneres, de hoc exsilio quoddam suburbium caelestis regni construeres, in quo illam aeternam dulcedinem quotidie spiritualiter praelibando degustares. Quia, " cum aliquid aeternum mente capimus, iam non in hoc mundo ", sed in caelis habitamus. Haec Augustinus . Tanta est, o anima, vis tuae dilectionis, quod " ibi verius habitas, ubi amas, quam ubi animas ". Bernardus. Hoc est, carissima anima, regnum Dei, quod intra nos est , quod heu, miserabiliter negligimus, cum foris ad inania et vana fusi sumus. " Fusi sumus foras et de regno Dei, quod intra nos est,nihil curantes, foris quaerimus consolationem de rebus vanis et insaniis falsis, ita quod iam religionis antiquae devotionem amisimus, adeo quod nec speciem ipsius retinemus ".

Tu ergo, o anima, aeterni Regis filia, audi mente devota et inclina aurem tuam ad sancta et salutifera consilia. Vide per contemplationem caeleslis regni consolationem, obliviscere per contemptum et detestationem populum tuum et domum patris tui, hoc est mundum, diabolum et te ipsam.

8 2.

De gaudio caelesti in specie, et primo de triplici gaudio orto ex conversione contemplationis ad ea quae intra sunt.

5. Vide igitur et devota mente pertracta, qualiter illi divini et caelestes spiritus, qui praesentis vilae et miseriae periculum evaserunt, quamvis ab illius aeterni solis splendore se nunquam possint avertere, aliquando tamen radium suae contemplationis convertunt ad inferiora, aliquando ad superiora, aliquando ad interiora, aliquando ad exteriora.

6. Convertunt, inquam, ad inferiora, et gaudent ex triplici causa: primo, quod tam impios, horribiles et crudeles hostes per divinam potentiam superaverunt: secundo, quod omnes defectus et peccata vel per divinam sapientiam vitaverunt, vel iam dudum commissa correxerunt; tertio, quod tam lamentabiles et interminabiles cruciatus aeternos per divinam clementiam evaserunt. O anima, quanto, putas, gaudent quotidie gaudio, quando tot vident a carne et mundo et diabolo superari, tot tam diversis peccatis, de quibus nunquam merentur veniam, inquinari, tot aeternaliter sine fine damnari ? Re vera tunc puto, quod de morte transisse ad vitam vilae duplicat gaudium.

7. O Domine Deus, si nunc tam grave periculum est in bello, quantum, putas, tunc erit gaudium de triumpho, " cum post devictum triumphatumque mundum, submerso impio Pharaone cum exercitu suo in mari rubro, tenent omnes electi tympanum, cum Maria psallentes et cantantes, laudantes et benedicentes Dominum, una voce dicentes : Cantemus Domino, gloriose enim " etc.

Tunc constituentur duo Seraphim, hoc est duo chori electorum, scilicet innocentes et poenitentes, clamantes alter ad alterum: Sanctus, Sanctus, Sanctus Dominus Deus Sabaoth . Sanctus Deus Pater, qui nos a mundo, a carne et diabolo tam potenter liberavit. Sanctus Deus Filius, qui nos a poena et a culpa tam sapienter iustificavit. Sanctus Deus Spiritus sanctus, qui nos tam clementer ab aeternis tormentis praeservavit. Plena est omnis terra gloria eius, qui nos de mundi miseria ad caeleslis regni gaudia evocavit.

O anima, qualis tibi erit dies illa, cum ad hanc felicem choream fueris assumta, et cum tibi omne, quod in terra et in mundo pie sustinuisti, convertetur in aeternum iubilum. Tunc de omnibus his laudabis Dominum Deum tuum labiis exsultationis, dicens : Misericordias Domini in aeternum cantabo. " Quo cantico, secundum Augustinum de Civitate Dei, quod cantatur in laudem gloriae Christi, cuius sanguine liberati sumus, nihil erit iucundius illi civitati ", nihil dulcius.

8. Tu igitur, cum tentationibus probaris, cum persecutionibus impugnans, cumque in hoc saeculo variis tribulationibus infestaris; tunc mente in caelnm evola et cogita, quod haec non sunt aliud nisi aeterni gaudii materia. Et tunc, secundum Gregorium, consideratio praemii minuit vim flagelli: " Si enim consideramus, quae et quanta sunt, quae nobis promittuntur in caelis, vilescunt animo omnia, quae habentur in terris ". Haec Gregorius . Revera non tantum bona, quae delectabiliter possidemus, verum etiam mala, quae aliquando lamentabiliter sustinemus vilescunt: " non enim sunt condignae passiones huius temporis ad praeteritam culpam, quae dimittitur, ad praesentem gratiam, quae immittitur, et ad futuram gloriam, quae promittitur ". Haec Bernardus . Quam tu tunc, o anima, cum gaudio possidebis, quando perfecte intelliges, quod in mundo cum tanto periculo, quo plerique opprimuntur, vixisti: quod daemonis fallaces astutias, quibus multi decipiuntur, devicisli: quod cruciatus aeternos, quibus innumerabiles affliguntur, evasisti.

Anima. O homo, quam sana et salubris est haec tua consolatio, quia, cum haec quae proposuisti, adverto, consolationem ex spe non modicam recipio. Sed, o Domine Deus, quid, putas, tunc erit, cum hoc quod modo spero, veraciter possidebo?

8 3.

Secundo, Beati convertant radium contemplationis ad ea quae iuxta se sunt, et triplici obiecto gaudent.

9. Homo. O anima, modica sunt haec quae audisti, immo in comparatione quasi nulla sunt quae mente percepisti; sed parumper oculos mentales erige, et quanta sint gaudia, quae de his percipies, quae iuxta te sunt, devota mente frequentius volve et revolve. Attende igitur et considera locum speciosum, quem tibi divina sapientia aedificavit: attenden victum deliciosum, ornatum curiosum , thesaurum pretiosum, quem tibi aeterna potentia congregavit: attende etiam collegium famosum, cum quo de divina clementia mens tua aeternaliter exsultabit.

10. O anima, attende, quam gloriosa est " civitas caelestis, mansio secura, patria continens totum , quod delectat ". Bernardus . Attende, quam luminosa, quam splendida est ciuitas illa caelestis, quae non indiget sole neque luna, ut luceant in ea , sed ipse Dominus, sol iustitiae, candor lucis aeternae lux eius est, et lucerna eius Agnus. O quam gloriosa dicta sunt de te, civitas Dei ! O Israel, quam magna est dormis Dei et ingens locus possessionis eius ! O anima, licet hic sis corpore, illic esto mente: quia ibi " est requies sine labore, vita sine morte, iuventus sine senectute, lux sine tenebris ", pax imperturbabilis. Sedebit enim populus meus, dicit Dominus, in pulcritudine pacis, in tabernaculis fiduciae et in requie opulenta.

11. Et quis erit ibi noster cibus nisi ille Agnus beatissimus, ille mundus et immaculatus Iesus, Dei Patris et Mariae Virginis Filius, de quo sanctis spiritibus ministrabantur ad omnem sufficientiam fercula nobilissima de ipsius candidissima humanitate et excellentissima Divinitate ? O quam beati sunt, qui ad coenam nuptiarum Agni vocali sunt ! " Ibi semper erit sitis et satietas, sed miro quodam modo longe erit a siti necessitas, longe a satietate fastidium ". Inebriabuntur enim ab ubertate domus Domini et torrente voluptatis eius potabantur.

12. Anima. Die quaeso, quando hoc?

Homo. Aeslimo, quod non prius, nisi quando ille deliciosus pincerna summi Regis, splendor paternae gloriae , candor lucis aeternae, figura divinae substantiae, speculum sine macula claritatis deificae, in quem desiderant Angeli prospicere, quando talis ac tantus praecinget se et faetet illos discumbere et personaliter transiens ministrabit illis. O anima, haec devota mente pertracta. Quantum gaudium tunc illi beati spiritus concipient ex tam stupenda dignitate ministrantis, ex tam miranda caritate cuiuslibet sodalis convivantis, ex ferculorum deliciosa opulentia, ex ministrorum numerosa frequentia, ex musicorum instrumentorum et aliorum psallentium, cantantium et laudantium Regem gloriae, Deum Dei Filium dulcisona resonantia: In hoc caelesti, magno stupendoque convivio audies Angelos iubilantes, Apostolos psallentes, Martyres triumphantes, Confessores et Virgines laudantes, Patriarchas et Prophetas iucundantes, omnes Sanctos et electos Dei unanimiter Patrem et Filium et Spiritum sanctum collaudantes et una voce dicentes : Sanctus, Sanctus , Sanctus Dominus Deus exercituum, plena est omnis terra gloria eius. " O quam gloriosum est regnum, in quo cum Christo regnant omnes Sancti, amicti stolis albis, sequuntur Agnum, quocumque ierit "! O anima, quomodo poterit ibi esse alicuius boni carentia, cum ibi tam varia sit exsultandi materia ?

13. Vide iuxta te omnium Sanctorum collegium, quod ad beatitudinis tuae cumulum divina clementia congregavit ; quia " nullius boni sine socio iucunda est possessio ", sicut dicit Seneca . Unde Gregorius: " Quae lingua dicere, aut quis intellectus capere sufficit, illius supernae civitatis quanta sint gaudia, Angelorum choris interesse, cum beatissimis spiritibus gloriae Conditoris assistere " et ab illorum beatissima societate nunquam discedere, sed continue cum ipsis et de ipsorum gaudio in perpetuum exsultare ! Anselmus : " Ibi enim a singulis omnes, ibi ab omnibus singuli cognoscentur. Nec quemquam latebit, qua patria, qua gente, qua stirpe quis conditus sit ". Ibi enim tam beata et tam perfecta erit caritas iuslorum, quod " unusquisque in tantum diliget proximum suum quantum se ipsum ". Ex quo illud inaestimabile sequetur bonum, quod " ita unusquisque tantum gaudebit de alterius gaudio quantum de proprio ". Proinde, cum inenarrabilis sit numerus electorum, quis, putas, narrare sufficiat gaudium Beatorum ? 14. " Qualis tibi erit dies illa, cum Maria, mater Domini, tibi occurret choris comitata virgineis, cum et ipse Sponsus tibi cum omnibus Sanctis occurret, dicens: Surge, propera, amica mea, veni, formosa mea , columba mea: iam enim hiems transiit, imber abiit et recessit!. Tunc Angeli admirabuntur de tua gloria dicentes: Quae est ista quae ascendit de deserto, deliciis affluens, innixa super dilectum suum? Videbunt te filiae Sion et laudabunt te. Tunc illa centum quadraginta quatuor millia in conspectu throni et seniorum tenebunt citharas et cantabunt canticum novum. Tunc secura in amplexus Sponsi evolabis, cum iubilo dicens: Inveni quem diligit anima mea, tenui eum nec dimittam ". Haec Hieronymus . Tunc septem filii illius magni Iob, qui est magnus inter omnes, qui morantur in illa beata orientalium regione, facient convivia, singuli in die suo, et invitabunt sororem suam , te consortem suam. Et dicent tibi singuli: Bibe nunc et accumbe cum iucunditate, quia invenisti gratiam coram summo principe. Et tu respondebis cum gaudio dicens: Bibam et hilarior fiam, quia magnificata est hodie anima mea prae omnibus diebus vitae meae. O vere inaudita magnificentia ! o laela et iucunda excellentia, qualis nunquam in hoc saeculo est audita ! Puto, quod omnis huius mundi pompa in comparatione illius esset vix modica gutta .

15. Anima. O homo, iamdiu tacui, iam satis silui , quia quae proposuisti cum delectatione et admiratione nimia audivi. Ne quaeso, pertranseas, quin perfectius mihi aliqua de hoc caelestium spirituum convivio exponas, quia iam prius aliquid de hoc tetigisti, sed nimis breviter pertransisti.

Homo. O anima, mallem iterum quod petis sub silentio pertransire, quam vel modicum de hoc caelesti mysterio ore polluto proferre, vel etiam mente concipere, quia qui adhuc mundialibus et supervacuis rebus, heu, saepius implicor, qui adhuc heu, heu, siliquis porcorum cum ceteris mundanis pascor , de tam familiaribus divinorum spirituum operationibus loqui erubesco nimium et confundor. Quia tamen piis votis tuis contraire non valeo, proponam breviter, quod aliquando, Spiritu instigante, licet indignus, mente pertracto. Quamvis enim in illa caelesti aula, ubi plenitudo omnis boni in omnibus illis perfecta est, quamvis ibi pro differentia meritorum quaedam data sint excellenter: nihil tamen ibi ex inaestimabilis divinae pietatis immensitate, secundum Gregorium , possidetur singulariter. Omnia enim sunt omnibus communia propter eum qui in omnibus est omnia. Ibi ejaim Virgo gaudebit de sanctae viduitatis merito, ibi Vidua exsultabit de castae virginitatis privilegio, ibi Confessor de Martyrum iucundabitur triumpho, ibi Martyr tripudiabit de Confessorum bravio, ibi Propheta laudabit de Patriarcharum pia conversatione , ibi Patriarcha exsultabit de Prophetarum fide et speculatione, ibi Apostoli et Angeli gaudebunt de merito omnium inferiorum, ibi omnes inferiores laetabuntur de gloria et corona superiorum. Ex illius enim sanctae et perfectae caritatis vinculo fiet, ut unusquisque habiturus sit in alio quod non habet in merito proprio.

16. Anima. O homo, adhuc nec ista sufficiunt mentem meam quietare: unde quaeso, ne pertranseas, mihi aliqua de dicto convivio singillatim et distincte explicare.

Homo. O anima, bene nosti, quod " balbutiendo, ut possumus, excelsa Dei resonamus ". Nec mirum, quia, cum simus minus idonei ad intelligendum, quomodo possumus esse sufficientes ad loquendum, cum illa supercaelestia, quae lippientibus oculis contemplamur, verius sint, quam intelligantur, et verius intelligantur, quam exprimantur vocibus? Ne te tamen diutius protraham, audi, quid imaginatur intellectus, licet adhuc modicum degustet affectus. Puto, quod illi septem filii, de quibus supra memoravimus, sunt omnes sancti et electi spiritus, altissimi Patris heredes et filii. Hi convivia unusquisque in die suo faciunt, quando se invicem suis caelestibus gaudiis pascunt: in quo de meritis suis singuli iuxta datam sibi gloriam fercula deliciosissima propinant. Primo igitur die primogenitus, hoc est ille caelestium Angelorum numerus, qui non immerito nomine primogeniti censentur , quia priores sunt creatione et conversione ad Deum, a quo nunquam recesserunt per peccatum, sed semper immobili caritate Deo Patri adhaeserunt et illam hereditatem beatam caelestis regni omnibus priores possederunt. Isti tibi, o anima, in suo convivio diversa fercula deliciosa et pretiosa propinant, cum unusquisque ordo de eo quod excellentius recepit in munere , gaudia specialia administrat.

17. Iam cogita, o anima, quale tibi ferculum propinant illi summi spiritus seraphin ordinis, qui " adeo vicini illi aeterno Patri sunt, quod inter ipsos et hunc nulli alii spiritus intersint ", qui ipsum immediatius contemplentur et suis bonis aeternis perfectius perfruantur. Quale, putas, hi propinant gaudium de natnrae suae nobilitate, quale de contemplationis claritate, quale de dilectionis sinceritate? Hi ergo, hoc est, illi qui Seraphim nominantur, istud convivium ornant ardore divinae caritatis, Cherubim splendore aeternae claritatis, Throni aequitate divinae maiestatis, Dominationes de dominandi super alios excellentia, Principatus de principandi inferioribus magnificentia, Potestates de auctoritate malignos spiritus coercendi, Virtutes de potestate miracula faciendi, Archangeli de dignitate superiora nuntiandi, Angeli de agilitate minora divinae scientiae secreta revelandi. Ecce, vides, qualiter singuli mentes Beatorum caelestibus gaudiis pascunt de his quae ab illa supercaelesti aula specialius in munere receperunt. - Nec est mirandum, quod haec praedicta et multa alia nobis adhuc occultiora illi spiritus in nostrum gaudium nobis propinant, qui tam fideliter in hac lacrymarum valle nos custodiunt et nos ad illam aeternae beatitudinis patriam perducere totis viribus concupiscunt. Bernardus : " O, si quis cognosceret, qua cura et sollicitudine illi beati spiritus intersunt cantantibus, adsunt orantibus, insunt meditantibus, supersunt quiescentibus, praesunt procurantibus " ! O anima ieiuna et famelica, si vel onam micam, quae cadit de mensa dominorum , in hoc convivio aperto mentis ore sumsisses, puto, quod hanc peregrinationem et omnem tribulationem ex tunc patienter tolerares. Puto, quod si unam guttam de vino potus eius degustasses, omnem huius saeculi dulcedinem fastidires. Gregorius in Moralibus : "Si cor semel in eaelestibus ", per degustationem subaudi, "figitur, quam abiecta sint mox cernitur quae prius alta videbantur ".

18. O anima mea dilecta, de convivio Patriarcharum, Prophetarum, Apostolorum, Martyrum, Confessorum et Virginum, qui per alios sex filios non immerito praefigurantur, quid dicam? Unusquisque enim horum tot in convivio suo proponet fercula, quot habuit in hac vita virtutum opera. Et quis enarrare sufficiat, quantum gaudium quaelibet anima suscipiat de sanctorum Patriarcharum humilitate et simplicitate perfectissima, de Prophetarum credulitate et fidelitate certissima, de Apostolorum caritate et magna diligentia, de Martyrum stabilitate et patientia , de Confessorum pietate et clementia, de Virginum castitate et continentia? " Revera lingua et vox deficit, quia intellectus capere non sufficit, quantum sit gaudium Angelorum choris interesse, cum beatissimis spiritibus gloriae Conditoris assistere, praesentem Dei vultum cernere, incircumscriptum lumen videre, nullo metu mortis affici, incorruptionis perpetuae munere laetari ". Haec Gregorius .

19. O quam felix tibi erit haec dies, cum

. fueris ad hereditatem patrum tuorum reversa et cum omnibus his inaestimabili gaudio fueris assumta et ad thalamum summi Regis feliciter introducta ! Iam nunc expergiscere, o anima mea, et cum illa famosa regina , cura aromatibus virtutum, cum thesauris bonorum operum, cum magno apparatu caelestium desideriorum ascende in illam Ierusalem supernam et contemplare diligenter singula et vide, quod veritas vincit famam, gloria exsuperat omnem loquelam: et tunc incipies dicere cum beato Petro in magno cordis iubilo: Domine, bonum est nos hic esse ; hic pater, hic mater, hic soror, hic frater, hic patria ! O Domine, permitte nos hic esse et abhinc nunquam discedere: Ambrosius : " Fugiamus, o anima, in patriam verissimam, quia illic est patria, ad quam conditi sumus, Pater, a quo creati sumus, mansio secura, Ierusalem superna, quae est mater nostra ". Anselmus : " O anima, tantus debet esse in hac vita mortali amor et desiderium perveniendi ad illud, ad quod facta es, et dolor, quia nondum ibi es, et timor, ne forte non pervenias, ut nullam laetitiam sentire valeas, nisi de his quae tibi auxilium et spem conferunt perveniendi ".

8 4.

Tertio, Beati convertunt radium contemplationis ad ea quae intra se sunt, et tripliciter gaudent.

20. Corpus etiam nostrum, quod ex quatuor elementis est compositum, quatuor dotibus erit remunerandum . Terra enim tunc habebit aeternam immortalitatem, aqua omnimodam impassibilitatem, aer velocem agilitatem, ignis splendidissimam claritatem . - "In sempiterna patria corda Beatorum sibi invicem et claritate lucent et puritate translucens ibi uniuscuiusque vultus aspicitur, et conscientia penetratur: ibi cuiuslibet mentem ab alterius oculis corpulentia non abscondit "; " ibi etiam mox, ubicumque voluerit animus, statim aderit corpus ". Augustinus. Sicut enim tunc animus perfectissime obedit Creatori, ita corpus promptissime obtemperabit suo motori . - Ibi erunt omnes sensus in actibus suis. Ibi enim oculus videbit decorem speciosissimum, gustus sapiet saporem dulcissimum, olfactus odorabit odorem suavissimum, tactus amplexabitur obiectum deliciosissimum, auditus innovabitur per sonum iucundissimum . " Recedat ergo, o anima, amor vitae praesentis, et accedat amor vitae advenientis, ubi nulla adversitas turbat, nulla necessitas angustat, nulla molestia inquietat, sed perennis laetitia regnat ". Ibi "esse nostrum non habebit mutationem, nosse

nostrum non habebit errorem, amare nostrum non habebit offensionem ". " Ibi aberit omnis deformitas, omnis infirmitas, omnis tarditas, omnis corruptio. Ibi caelum novum, ibi terra nova. Ibi similes erimus Angelis Dei, etsi non aetate, certe tamen felicitate ". " Ibi vita sine morte, iuventus sine senectute, gaudium sine tristitia, pax sine discordia, voluntas sine iniuria, lux sine tenebris, regnum aeternum expers commutationis ". Ibi " quidquid volueris erit, quidquid nolueris non erit ".

21. Considera etiam, quantum gaudeat animus, cum resumserit tale corpus, quale iam audisti, non tale, quale cum ingenti dolore sustinuisti et cum magno certamine devicisti, de quo saepius timens et impatiens patienter et irascens clementer dixisti : Quis liberabit me de corpore mortis huiust Non certe tale, sed iam perfecte obediens et spirituale: tale, inquam, tale, quod erit tibi in contemplationis solatium et in aeternae felicitatis augmentum . Certum est enim, quod ipsa anima nunquam resumtionem corporis appeteret,

si resuintum, etiam quantumcumque gloriosum, divinam contemplationem impediret. Nunc autem, secundum Augustini sententiam et doctrinam, ipsae animae sanctae desiderant eius resumtionem et exspectant iteratam unionem ipsius, quia ipsarum sine eo non potest consummari felicitas nec satiari iucunditas: et adeo vehementer desiderant quod etiam aliqualiter earum contemplationem impedit et retardat. Bernardus : "O misera caro, foetida et foeda ! unde tibi haec gloria, quod animae sanctae, quas Deus sua insignivit imagine, proprio redemit sanguine, te desiderant et exspectant, et ipsarum sine te non potest consummari felicitas nec satiari iucunditas " ? Augustinus : " Cum anima hoc corpus non animale iam, sed spirituale receperit, perfectum habebit suae naturae modum, obediens et imperans, vivificata et vivificans. Tunc ineffabili felicitate fiet, ut sit ei gloriae quod fuit sarcinae ".

22. O anima, cogita, qualis tibi tunc erit gloria, cum induta fueris illa stola nova et splendida, ornata omni lapide pretioso , id est corpore glorificato, in quo tot fulgebunt gemmae pretiosissimae, quot modo sunt virtutes in mente. Quis enim enarrare sufficeret, quantum gaudium, quam stupendam gloriam, quam incomprehensibilem landem habitura sis, pro eo quod corpus proprium tam viriliter per clypeum castitatis et continentiae superasti: pro eo quod mundum tam potenter fugendo et despiciendo debellasti: pro eo quod diabolum prudenter per bellum resistentiae effugasti: pro eo quod omnibus cogitationibus, omnibus affectionibus, singulis inordinatis motibus tam viriliter restitisti. Adverte, si potes, quantam laudem habitura sis ab his quos verbo et exemplo ad meliora provocasti . Et quid plura? De singulis cogitationibus, locutionibus, actionibus virtuosis specialem et aeternam laudem recipies.

sig. 5.

Quarto, Beati convertunt radium contemplationis ad ea quae supra se sunt, et in summo Bono perfecte et secundum tres animae vires gaudent.

23. Igitur consulo tibi, o anima, ut iam per praemissa tanquam excitata, disposita et invitato, ad auctorem tuum te convertas, et quantum gaudium ab eo illi beati spiritus recipiant, diligenter consideres et advertas , " illud bonum quam sit delectabile, quod continet iucunditatem omnium bonorum in se, non qualem in rebus creatis experti sumus, sed tantum differentem, quantum differt Creator a creatura. Qui hoc bono fruetur, quidquid volet erit, et quidquid nolet non erit ". Anselmus . " Beatam vitam facilius est consequi quam enarrare; cuius cursus sine termino, usus sine fastidio, refectio sine cibo, sub antiquis perpetuisque gaudiis semper nova iucunditas et sine timore amittendi continuata felicitas ", ubi " abest omnis error a ratione, omnis dolor a voluntate, et a memoria omnis timor, ubi mira serenitas, plena suavitas, omnium bonorum sine fastidio aeterna securitas ". Haec Bernardus .

24. O anima, quantum, putas, gaudent et laetantur qui illud aelernilatis speculum iugiter contemplantur, in quo omnia praeterita, praesentia et futura, quae summae beatitudini competunt, apertissime speculantur ? Augustinus : " Dum ad illam supernam lucem Patris luminum venerimus, totum, quod in creaturis esse potest, intelligemus ". Anselmus : " Tunc iusti scient omnia, quae Deus fecit scienda ". Et " quid est quod nescire possent qui scientem omnia vident "?

Fulgentius : " Sicut per speculum trina nobis visio demonstratur, quia videlicet nos ipsos, ipsum speculum et quidquid praesens est, videmus; sic per speculum divinae claritatis ipsum Deum, nosmetipsos et creaturas alias cognoscemus ".

O anima, quae naturaliter scire desideras , hoc speculum videre affecta, in illo studere et legere desidera, quia hoc semel vidisse est omnia didicisse. Ibi revera stultitia videbitur et reputabitur Platonis theoria, Aristotelis philosophia, Ptolomaei astronomia , quia quidquid hic de veritate intelligimus, minima pars eorum est, quae ignoramus. Tunc videtis et afflues, et mirabitur et dilatabitur cor tuum .

23. Anima. Et quid videbo ?

Homo. Regem caeli in decore suo . Beda:" Splendor aeternae gloriae est tantae pulcritudinis tantamque dulcedinis, ut etiam ipsi Angeli, qui sole sunt incomparabiliter clariores, eo satiari non possint ". Tunc ergo afflues deliciis in stupenda divinae claritatis visione, miraberis in tui ipsius deliciosa consideratione, dilataberis in omnium creaturarum perfecta speculatione. O contemplatio stupenda et admirabilis ! O consideratio deliciosa et delectabilis ! O

speculatio gaudiosa et ineffabilis I O quam digne dictam est de te, Domine Deus meus : Melior est dies una in atriis tuis super millia quoniam mille anni ante oculos tuos tanquam dies hesterna, quae praeteriit; et secundum Augustinum, "tanta est pulcritudo supernae gloriae, tanta est iucunditas lucis aeternae, ut etiam, si non liceret amplius in ea delectari quam unius diei hora, propter hoc solum innumerabiles huins vitae dies pleni deliciis et circumfluentia bonorum temporalium recte meritoque despicerentur ". Tam pulcra enim est et suavis, ut, ea visa, non amplius valeat aliud delectari, omnem vincit dulcedinem, omnem exsuperat concupiscentiam.

26. Anima. Estne aliquid aliud, cuius visio delectet, cuius contemplatio laetificet?

Homo. O anima, quamvis haec sola sufficerent, si nulla alia adessent, est tamen adhuc una, ut de aliarum omnium pene innumerabilium iucunda visione taceam, quae mirabiliter omnium spirituum mentes laetificat et miro quodam, nescio quo inaestimabili gaudio omnem beatam creaturam inebriat, videre scilicet illius caelestis Reginae deificam claritatem et suae beatissimae Prolis glorificatam humanitatem. Quis, o anima, vel cogitare sufficiat, quantum gaudium generat, illam Matrem misericordiae, Reginam pietatis et clementiae videre, iam non recumbentem cum Parvulo vagienle in praesepio, cui omnes chori Angelorum modo famulantur ut dominae: iam non circumeuntem et quaerentem cum lacrymis Filium, cum perdiderat dilectissimum infantulum in triduo , sed eum nunc inspicientem in sempiterno gaudio ; iam non turbatam cum eo fugientem in Aegyptum a facie Herodis, quia ipse ascendit in caelum, et Herodes descendit in infernum: iam non turbatam erga plurima, quae fecerunt Filio suo ludaei, quia omnia subiecta sunt ei ;

certe iam non eiulantem, vociferantem et clamantem : Quis mihi det, ut moriar pro te, fili mi? eam staret prope unigenitum Filium suum morientem et pendentem in crucis patibulo: iam non lamentantem lacrymabiliter, cum sibi daretur " discipulus pro magistro, servus pro Domino ", quasi alienus pro unigenito et dulcissimo Filio: sed hanc quondam propter nos tam miseram, tot moeroribus plenam, iam nunc inaestimabiliter super choros Angelorum et omnem creaturam exaltatam, regnantem cum Christo Filio suo in Trinitatis palatio.

27. O anima, mente devota pertracta, quam sit plenum omni suavitate gaudium videre hominem hominis Conditorem, feminam Conditoris genitricem, Iesum fratrem nostrum quondam perditum, abiectum et despectum, nunc inventum, nunc reversum, nunc regnantem, nunc omnibus imperantem. O quis mihi det, ut videam te fratrem meum sugentem ubera matris meae, ut inveniam te foris et deosculer labiis devotionis, amplectar te brachiis dilectionis, et iam me nemo despiciat, cum introduxero te in cubiculum cum dulcedine suavissimae fruitionis ? Hanc visionem desiderabat ille devotas Anselmus in Meditationibus , quando dicebat: " O dulcissime puer, quando te videbo, quando ante faciem tuam apparebo, quando satiabor pulcritudine tua, quando videbo vultum tuum desiderabilem, in quem desiderant Angeli prospicere? Vae animae te non amanti, te non quaerenti ! quae, si mundum diligit, peccatis servit, nunquam est quieta, nunquam est secura. Nihil, quaeso, sine te mihi placeat, nihil dulcescat, nihil speciosum, nihil praeter te arrideat pretiosum. Vilescant omnia praeter te. Quod tibi est adversum mihi sit molestum, et tuum beneplacitum sit meum indeficiens desiderium. Taedeat gaudere sine te, delectet gaudere tecum et fiere tecum. O bone Iesu, si tam dulce est fiere de te, quam dulce erit gaudere de te " ? Haec Anselmus.

Anima. O homo, iam amore videndi Dominum Deum creatorem meum langueo, ardore cernendi

Iesum fratrem et redemptorem meum deficio. Iam desiderio intuendi Matrem Virginem vulnerata ingemisco. "O quando videbo gaudium meum, quod desidero; quando apparebit gloria, quam esurio ? O quando veniet consolator meus, quem exspecto ? O quando inebriabor ab ubertate domus eius, ad quam suspiro "? Iam gravis est mihi omnis creatura ad videndum, quia nimis incomparabiliter supereminet eius pulcritudo, a quo processerunt haec omnia.

Homo. O anima, exspecta cum patientia, ut crescant tua desideria, quia scriptum est : Modicum, et non videbitis me, et iterum modicum, et videbitis me.

Anima. O modicum longum, modicum nimis prolixum, quia etsi modica sint merita, longa tamen sunt desideria .

Homo. O anima, si longa et magna videnlnr tibi tua desideria, quibus aestuas ad aeternam claritatem contemplandam: quanto, putas, desiderio aestuare debes ad aeternam bonitatem perfecte diligendam et summam maiestatem aeternaliter possidendam? Si enim summe non diligeres, quomodo de visione gauderes ? Et si bene videres et diligeres, et tamen secura mente non possideres; quomodo beata permaneres? " Ibi igitur vacabimus et videbimus, videbimus et amabimus, amabimus et habebimus ". " Ipse enim est finis desideriorum nostrorum, qui sine fine videbitur, sine fastidio amabitur, sine fatigatione in summa felicitate in aeternum laudabitur ". - Audi, quid de praedictis omnibus caelestibus gaudiis dicat ille devotus Anselmus in fine Proslogii , et attende, " quam delectabile sit illud bonum, quod continet iucunditatem omnium bonorum. Si iucunda est vita creata, quam iucunda est creatrix essentia ! Si iucunda est salus facta, quam iucunda salus, quae fecit omnia ! Si amabilis est sapientia de creaturis, quam delectabilis est illa quae est de rebus increatis "! " Cur ergo per multa vagaris, quaerendo bona creata ? Ama unum bonum, in quo sunt omnia.

Si delectat pulcritudo, fulgebunt iusti sicut sol ; si libertas aut fortitudo, similes erunt Angelis Dei in casiai si longa et salubris vita, est ibi sanitas aeterna ; si satietas aut ebrietas, satiabuntur de gloria Domini et inebriabuntur ab ubertate domus Dei: si melodia, ibi canunt Angeli: si societas et amicitia, ibi est Beatorum societas et omnium una voluntas: si honores et divitiae, gloria et divitiae in domo eius; si securitas et certitudo, ibi omnium temporum aeterna longitudo. O cor humanum, cor indigens, cor expertum aerumnas, immo obrutum aerumnis, quantum gauderes, si his omnibus abundares ! Interroga intima tua, si capere possint tantum gaudium suum de tanta beatitudine sua. - Sed si homo de tanta beatitudine vix capiet gaudium proprium , quomodo capax erit tot et tantorum gaudiorum, quantus est numerus electorum, ubi unusquisque tantum diligit proximum suum, quantum se ipsum, et tantum de suo gaudio gaudet, quantum diligit ! Ita etiam quisque plus absque aestimatione de Dei quam de sua et omnium electorum gaudet felicitate: quia, sicut Deum toto corde, tota

anima, tota mente diligit , ita ad plenitudinem gaudii illius totum cor, tota anima, tota mens non sufficit, quia tantum gaudebunt, quantum amabunt: tantum amabunt, quantum cognoscent. Certe, nec oculus vidit, nec auris audivit, nec in cor hominis ascendit, quantum te amabunt et cognoscent Sancti Dei. - Oro, Deus meus, cognoscam te, amem te, ut aeternaliter gaudeam de te. Et si non possum ad plenum in hae vita, crescat saltem hic notitia tui et amor, ut ibi sit plenum gaudium, hic sit in spe et ibi sit in re. Domine Pater, per Filium tuum consulis, immo iubes petere et promittis accipere, ut gaudium nostrum plenum sit . Peto, Domine, quod per admirabilem consiliarium tuum consulis petere et promittis accipere, ut gaudium nostrum sit plenum: meditetur interim de hoc mens mea, loquatur inde lingua mea, amet illud cor meum, sermocinetur os meum, esuriat anima mea, sitiat caro mea, desideret tota substantia mea, donec intrem in gaudium Dei mei, qui est trinus et unus benedictus in saecula. Amen ".