COLLATIO XXXVII.

(Vers. 1.). Et praeteriens Iesus vidit hominem caecum a nativitate.

1. Nota, quod est multiplex caecitas. Est enim caecitas naturae, caecitas ignorantiae, caecitas poenae et caecitas culpae.

Caecitas naturae est miseranda; de qua hic: Praeteriens Iesus vidit hominem caecum a nativitate: et sequitur infra , qualiter misertus est eius: Deuteronomii vigesimo septimo: " Maledictus, qui errare fecit caecum in itinere ".

Caecitas ignorantiae est relevanda; de hac caecitate Matthaei decimo quinto: " Caecus si caeco ducatum praestet, ambo in foveam cadunt". Haec relevanda est; unde Isaiae quadragesimo secundo: " Dedi te in foedus populi et in lucem gentium , ut aperias oculos caecorum " etc. - Caecitas poenae est timenda: de qua Sophoniae primo : " Tribulabo homines, et ambulabunt ut caeci, quia Domino peccaverunt "; et Deuteronomii vigesimo octavo: " Percutiat te Dominus amentia et caecitate ac furore mentis, et palpes in meridie sicut palpare solet caecus in tenebris ".

Caecitas culpae est abominanda: de qua secundae Petri primo: " Cui enim non praesto sunt haec, caecus est et manu tentans"; loquitur de operibus virtutum: et Sapientiae secundo: " Excaecavit eos malitia eorum ".

2. Quoniam autem negotiandum est circa caecitatem culpae, notandum, quod haec est multiplex. Est enim caecitas erroris in intellectu: caecitas praesumtionis in affectu: caecitas deviationis in effectu: caecitas obstinationis in peccandi consuetudine et excessu. - Est ergo caecitas erroris: de qua ad Romanos undecimo : " Caecitas es parte contigit in Israel, donec plenitudo gentium intraret "; et ad Ephesios quarto: " Alienati a via Dei per ignorantiam, quae est in illis, propter caecitatem cordis ipsorum ".

Est caecitas praesumlionis: de qua Apocalypsis tertio: " Tu dicis, quia dives sum et locupletatus sum et nullius egeo, et nescis, quia miser es et miserabilis et pauper et nudus et caecus".

Est etiam caecitas deviationis: de qua Threnorum quarto : " Erraverunt caeci in plateis, polluti sunt in sanguine ".

Est etiam caecitas obstinationis: de qua Matthaei decimo quinto: " Sinite eos: caeci sunt ducesque caecorum ". Sic ergo est quadruplex caecitas culpae.

3. Dicitur autem caecitas culpae quadruplici ratione: quia ad modum caecitatis naturalis facit hominem ignarum in discernendo, incautum in evitando, ineptum in agendo, praecipitem in eundo.

Facit igitur hominem ignarum in discernendo, ut nesciat bonum eligere: propter quod dicitur Isaiae quadragesimo secundo : " Audite, caeci, et intuemini ad videndum ".

Facit incautum in evitando, ut non possit malum cavere: Lucae sexto: " Nunquid potest caecus caecum ducere? Nonne ambo in foveam cadunt " ?

Facit ineptum in agendo, ut non possit operari bonum; unde Isaiae quinquagesimo nono: (Palpavimus sicut caeci parietem, et quasi absque oculis attrectavimus ": et de hoc Deuteronomii vigesimo octavo: " Palpari te faciet " etc.

Facit praecipitem in eundo, ut non possit prospicere: Tobiae undecimo: " Exsurgens caecus pater coepit offendens pedibus currere ".

Haec ergo incommoda caecitatis spiritualis, quae facit impediendo bonum, ne scilicet caecus spiritualis possit discernere, vel cavere, vel operari, vel proficere.

4. Sunt etiam alia incommoda, quae facit caecitas spiritualis inferendo malum, quia scilicet depauperati, molestat, vilificat et deformat.

Reddit enim caecitas hominem pauperem: Marci decimo : " Caecus sedebat iuxta viam mendicans "; et Apocalypsis tertio: " Pauper es et nudus et caecus ". Paupertas enim conscientiae et nuditas vitae comitantur caecitatem culpae.

Item reddit hominem tristem: Tobiae quinto: " Quale gaudium mihi erit, qui in tenebris sedeo et lumen caeli non video "? Cuius signum fuit, quia, cum quaereret Dominus a caeco, Marci decimo: " Quid vis, ut faciam tibi "? respondit nihil aliud nisi: " Rabboni, ut videam ". -Item, reddit etiam hominem vilem et indignum aliorum communitate: unde secundi Regum quinto : " Caecus et claudus non intrabunt in templum ". Revera caecus spiritualis non intrat templum gloriae.

Item reddit hominem deformem: unde ad Ephesios quarto dicitur de peccatoribus: " Obscuratum habentes intellectum, alienati a via Dei per ignorantiam, quae est in illis, propter caecitatem cordis ipsorum ".

5. Vidit caecum a nativitate.

Nota, quod est caecitas innata, et haec est caecitas culpae originalis, quae significatur per istum caecum, qui natus est caecus

et est caecitas contraela vel acquisita, et haec est caecitas culpae actualis, de qua Sapientiae secundo : " Excaecavit eos malitia eorum ". Contrahitur autem haec caecitas a tribus. Contrahitur enim a concupiscentia carnis et a concupiscentia oculorum et a superbia vitae. Nocet enim oculis spiritualibus sanguis luxuriae, pulvis avaritiae et ventus superbiae.

6. Excaecantur ergo quidam per concupiscen-.tiam carnis: quod figuratum est, Iudicum decimo sexto , de Samsone, qui excaecatus fuit per Dalilam. Et nota primo, quomodo blandiendo decepit: seeundo crines, id est ornatum virtutum, rapuit: tertio manibus inimicorum tradidit, qui eum excaecaverat, ne statum suum cognosceret, et vinctum duabus catenis, pronitate scilicet ad malum et difficultate ad bonum, molere fecerunt per peccandi consuetudinem.

Excaecantur alii per concupiscentiam oculorum: et hoc figuratum est, Tobiae secundo , in excaecatione Tobiae, qui excaecatus est stercore hirundinum, quae significant temporalia, quae sancti viri arbitrantur " ut stercora ", secundum quod habetur ad Philippenses tertio.

Excaecantur alii per superbiam: et hoc figuratum est, quarti Regum ultimo , de Sedecia, quem excaecavit Nabuchodonosor, id est diabolus, in Reblatha, cum fugeret de Ierusalem. Reblatha interpretatur multum commissum, et significat superbiam, de qua dicitur in Psalmo: " Emundabor a delicto maximo ".

Sic ergo caecitas spiritualis tripliciter contrahitur.

7. Sed notandum est, quod haec eadem caecitas tripliciter sanatur. Sanatur enim caecitas in Scriptura aliquando collyrio, aliquando felle, aliquando luto. -Collyrium, quod humores restringit, significat carnis mortificationem, quae fluxum concupiscentiae restringit: et haec est medicina caecitatis contractae per luxuriam: de qua dicitur Apocalypsis tertio : " Collyrio inunge oculos tuos, ut videas ". Inunge, inquit: nam carnis maceratio et est corpori afflictio et unctio sive illuminatio spiritui. - Fellis amaritudo significat memoriam mortis: de qua Ecclesiastici quadragesimo primo: "O mors, quam amara est memoria tua " etc. Et haec est medicina caecitatis contractae per avaritiam, quia, sicut dicit Hieronymus , " facile contemnit omnia qui se semper cogitat moriturum". Et hoc figuratum est, Tobiae undecimo, in illuminatione Tobiae, qui sanatus est . a caecitate sua, linitis oculis felle. - Lutum significat vilitatem humanae conditionis, quae, superposita oculis spiritualibus, id est reducta in mentem, medicina est caecitatis contractae per superbiam. Et hoc significari potest in illuminatione huius caeci, qui primo fuit luto linitus, considerando propriam vilitatem: secundo, lotus per lacrymarum effusionem: tertio, illuminatus per gratiam.