COLLATIO XLI.

(Vers. 3.). Domine, ecce, quem amas infirmatur.

In verbis istis tanguntur tria: potestas medici - necessitas infirmi - et ratio miserandi. - Potestas medici, cum dicitur: Domine. Miserandi ratio, cum dicitur: quem amas. Necessitas infirmi, cum dicitur: infirmatur.

Ecce, inquit, quem amas infirmatur. Praetermissa infirmitate naturae, nota, quod est spiritualis infirmitas duplex: infirmitas toleranda, et haec est infirmitas poenae: infirmitas fugienda, et haec est infirmitas culpae.

3. Infirmitas poenae multiplex est. Habet enim homo causam infirmitatis ab interiori, ab exteriori, ab inferiori, a superiori.

Ab interiori causatur infirmitas contritionis, scilicet ex consideratione sui; de qua Psalmus :" Miserere mei, Domine, quoniam infirmus sum ". - Ab exteriori causatur infirmitas compassionis, scilicet ex consideratione proximi: secnndae ad Corinthios undecimo: " Quis infirmatur, et ego non infirmor "?

Ab inferiori causatur infirmitas tribulationis, scilicet ab intemperie mundi : de qua secundae ad Corinthios duodecimo: " Complaceo mihi in infirmitatibus meis, in contumeliis, in necessitatibus, in angustiis pro Christo ". De hac potest exponi quod habetur Ecclesiastici septimo : " Non te pigeat visitare infirmum. Ex his enim in dilectione firmaberis ". - A superiori causatur infirmitas sanctae aemulationis, scilicet ex dilectione Dei, de qua Canticorum quinto: " Nuntiate dilecto meo, quia amore langueo ".

3. Haec infirmitas toleranda est, quia reddit hominem sanum, reddit hominem eruditum, reddit hominem sollicitum, reddit hominem probatum et perfectum. - Sanat enim haec infirmitas infirmitatem culpae, sicut aliquando accidit, quod aliquis, cadens in unam infirmitatem, sanatur ab alia secundum naturam: unde Ecclesiastici undecimo : " Malitia unius horae oblivionem facit luxuriae maximae": et Ecclesiastici trigesimo primo: "Infirmitas gravis sobriam facit animam ".

Item erudit intellectum, secundum illud Isaiae vigesimo octavo: " Vexatio dabit intellectum auditui "; cuius habetur exemplum, secundi Machabaeorum nono, de Antiocho, qui "coepit ex gravi superbia deductus ad agnitionem sui venire, divina admonitus plaga " etc. Unde et ait: " Iustum est, subditum esse Deo, et mortalem non paria Deo sentire ". Exemplum de milite laeso in pede et clerico, qui portabat aquam benedictam. -Item excitat voluntatem; unde in Psalmo : "Multiplicatae sunt infirmitates eorum: postea acceleraverunt ": Osee sexto: " In tribulatione sua mane consurgent ad me ".

Item probat et perficit virtutem: secundae ad Corinthios duodecimo: " Virtus in infirmitate perficitur "; ideo dicit Apostolus in eodem: " Libenter gloriabor in infirmitatibus meis, ut inhabitet in me virtus Christi ".

4. Domine, ecce, quem amas infirmatur.

Sicut est multiplex infirmitas poenae, ita est multiplex infirmitas culpae. Est enim infirmitas elationis, cupiditatis, carnalitatis et curiositatis.

Est infirmitas elationis: de qua Isaiae vigesimo quarto : " Infirmata est altitudo populi terrae, et terra infecta est ab habitatoribus suis".

Est etiam infirmitas cupiditatis; de qua Ecclesiastae quinto: " Est et alia infirmitas pessima, quam vidi sub sole: divitiae congregatae in malum domini sui ".

Est infirmitas carnalitatis: de qua Ecclesiastici trigesimo septimo:"In mnltis escis erit infirmitas ", id est in multis voluptatibus: " et aviditas appropinquabit usque ad choleram ".

Est etiam infirmitas curiositatis: de qua Isaiae quadragesimo : " Deficient pueri et laborabunt, et iuvenes in infirmitate cadent". De hac Ecclesiastae tertio: " Vidi afflictionem, quam dedit Deus filiis hominum, ut distendantur in ea. Cuncta fecit bona in tempore suo Deus, et mundum tradidit disputationi eorum, ut non inveniat homo opus, quod operatus est Deus ab initio usque ad finem "i et Ecclesiastae octavo: " Inveni, quod operum omnium Dei nullam possit homo invenire rationem ; et quanto plus laboraverit, tanto minus inveniet".

5. Haec infirmitas fugienda est, quia hominem deformat, depauperat, debilitat et inquietat.

Deformat conscientiam: primi Machabaeorum primo : "Iuvenes et virgines infirmati sunt, et omnis speciositas mulierum immutata est".

Depauperat animam ; Ecclesiastae quinto: " Sicut egressus est nudus de utero matris suae, sic revertetur etc. Miserabilis prorsus infirmitas, quomodo venit, sic revertetur ".

- Debilitat virtutem; Threnorum primo: "Infirmata est virtus mea: dedit me Dominus in manu, de qua non potero surgere ".

Inquietat mentem: Psalmus: (Humiliatum est in laboribus cor eorum: infirmati sunt, nec fuit qui adiuvaret".

6. Domine, ecce, quem amas infirmatur. Cum peccatum propter iam dictas causas dicatur infirmitas, nota secundum diversa genera peccatorum diversas differentias infirmitatum. Est namque infirmitas superbiae, invidiae, irae, avaritiae, accidiae, luxuriae, gulae.

Est infirmitas superbiae: de qua secundi Paralipomenon vigesimo primo : " Mortuus est Ioram in infirmitate pessima, et non fecit ei populus combustionis obsequias, sicut fecerat maioribus eius ". Et ita infirmitas pessima est superbia: Ioram, excelsus vel domini sublimitas. De hac infirmitate Isaiae vigesimo quarto: " Altitudo populi infirmata est ".

Est infirmitas invidiae: de qua Micbaeae primo : " Infirmata est in bonum, quae habitat in Maroth ". Invidiae enim infirmitas causam accipit ex bono et in amaritudine habitat.

Est infirmitas irae: de qua Ieremiae sexto: " Iniquitas et vastitas audietur in ea, coram me semper infirmitas et plaga".

Est infirmitas avaritiae: de qua Ecclesiastae quinto: "Est alia infirmitas, quam vidi sub sole: divitiae congregare in malum domini sui ". -

Est etiam infirmitas aecidiae; de qua Ecclesiastici trigesimo primo : "In omnibus operibus tuis esto velox, et omnis infirmitas non occurret tibi ".

Est infirmitas luxuriae. Haec est infirmitas immunda: de qua Lucae octavo: " Erant cum Iesu mulieres, quae erant curatae a spiritibus immundis et infirmitatibus".

Est et infirmitas gulae: de qua Ecclesiastici trigesimo septimo: "In multis escis erit infirmitas, et aviditas appropinquabit usque ad choleram ".

7. Hae septem infirmitates sub figura leguntur curatae a Christo in Evangelio. Sanavit enim Dominus septem infirmitates incurabiles, scilicet daemonium, Matthaei octavo : sanavit lepram, Matlhaei octavo, Lucae quinto: sanavit phrenesim, Matthaei decimo septimo et Marci nono: sanavit contractam, Lucae decimo tertio; sanavit paralysim, Ioannis quinto, Matthaei nono: sanavit fluxum, Lucae octavo: sanavit hydropisim, Lucae decimo quarto.

Per daemonium intellige superbiam: per lepram intellige invidiam: Proverbiorum decimo quarto : " Putredo ossium invidia" ; per phrenesim, iram: per contraetam, avaritiam: per paralysim, accidiam: per fluxum sanguinis, luxuriam: per hydropisim, gulam. Haec sanavit qui " sanavit omnem infirmitatem ".

ANNOTATIO 38.

(Vers. 11.), lazarus, amicus noster, dormit. Nota, quod est dormitio quietis, dormitio salutis, dormitio mortis. - Dormitio quietis est dormitio naturae, quae homini indulgetur: de qua Matthaei vigesimo sexto : "Invenit eos dormientes "; et subditur, quod " dixit eis: Dormite iam et requiescite ".

Est dormitio salutis, et haec est dormitio gratiae: haec homini suadetur, de qua Canticorum quinto: " Ego dormio, et cor meum vigilat"; et Canticorum secundo: " Adiuro vos, ne vigilare faciatis dilectam, donec ipsa vehi" etc. - Est dormitio mortis, et haec, spiritualiter intelligendo, est dormitio culpae, et haec homini interdicitur: primae ad Thessalonicenses quinto : (Non dormiamus, sed Vigilemus et sobrii simus "; et ad Ephesios quinto: " Surge, qui dormis, et exsurge a mortuis, et illuminabit te .Christus ".

Et dicitur culpa somnus propter tria: quia ad modum somni naturalis claudit homini visum, ligat sensum, sistit gressum.

Claudit visum discretionis: unde in Psalmo: (Illumina oculos meos, ne unquam obdormiam in morte ".

Ligat sensum devotionis: Proverbiorum vigesimo tertio : " Eris sicut dormiens in medio maris, et quasi sopitus gubernator, amisso clavo, et dices ", id est, dicere poteris: (Verberaverunt me, et non dolui: traxerunt me, et ego non sensi ".

Sistit gressum bonae operationis; propter quod dicitur otioso Proverbiorum sexto: " Usquequo, piger, dormies? quando consurges de somno tuo " etc.

Annotatio 39.

(Vers. 11.). Sed ego vado, ut a somno excitem eum.

Nota, quod a somno excitatur aliquis lumine, aliquis pulsu, aliquis clamore. Ita et dormientes somno culpat aliquando lumine divinae inspirationis, aliquando pulsu divinae correctionis, aliquando clamore sanctae praedicationis. - Haec tria significata sunt Actuum duodecimo in excitatione Petri dormientis, de quo dicitur: "Ecce, Angelus Domini astitit, et lumen refulsit in habitaculo "; ecce, primum ; " percussoque latere Petri"; ecce, secundum ; " excitavit eum dicens: Surge velociter "; ecce, tertium.