Capitulus 23

Onus tyri.

In parte ista comminatur contra tyros, qui, populo dei jungebantur mercationum societate: et dividitur in duas. Primo comminatur destructionem quae facta est a Nabuchodonosor; in secunda promittit liberationem, et erit post septuaginta.

Circa primum tria ponit. Primo compatientium tristitiam; secundo timentium fugam, transite; tertio destructionis poenam, dominus mandavit. Circa primum tria ponit. Primo dolorem mercatorum, ponens eorum planctum, ululate naves, scilicet chartaginenses. Apoc. 17: mercatores terrae, de virtute divitiarum ejus divites facti sunt. Et planctus motivum, vastata est domus; idest tyrus, venire: negotiatio. Et etiam cognoscendi modum, de terra cethim, idest Graecia. 1 Mach. 1: egressus de terra cethim Darium. Secundo ponit stuporem, tacete, adjungens tria in quibus gloriabantur: scilicet in munitione loci, qui habitatis. In multitudine mercimonii, negotiatio, idest in qua negotiantur.

Repleverunt, divitiis in abundantia frumenti. Semen Nili fluminis, est messis, et fruges ejus, scilicet tyri, quia de Aegypto veniebat eis multum de tritico.

Et ideo facta est, Ezech. 27: dices tyro.

Tertio ponit confusionem vicinorum: et primo sidoniorum, quorum colonia tyrus erat: mare, idest marini negotiatores, ait: o sidon erubesce, quia non defendisti tyrum: quia fortitudo mea, idest tyrus, est dicens: non parturivi, ad defensionem tyri. Vel aliter. Sidon ait: o mare, fortitudo maris, idest terrae, erubesce; idest, non valuit mihi parturivisse, quia capta sum. Vel aliter. Mare, idest fortitudo maris, idest negotiatores qui fortes sunt in mari, ait: erubesce sidon, dicens, non parturivi, ad defensionem tyri. Vel aliter. Sidon, ait: o mare, fortitudo maris, idest tyre, erubesce, tu tyre, dicens quae sequuntur. Vel sidon dicens: cum vos ex me geniti sitis, o tyrii ita capti estis ac si non parturiissem, infra 29: ego etc.. Secundo Aegyptiorum: cum auditum, 1 regum 3: ecce ego faciam verbum in Israel, quod quicumque audierit, tinnient aures ejus. Transite. Hic praedicit fugam timentium, quantum ad illos qui Nabuchodonosor impugnante civitatem, fugerunt in Aegyptum cum navibus: et primo hortatur ad fugam; secundo ad fugae constantiam vel festinantiam, transi terram. Circa primum tria (ponit)p primo timentium fugam: transite, vos fugientes, ululate, remanentes. Supra 16: derelictae sunt propagines ejus, transierunt mare. Secundo remanentium ignominiam, numquid. Et circa hoc duo facit.

Primo praedicit ignominiam, commemorans primo pristinam gloriam. Numquid non haec vestra, scilicet civitas? ducent, quantum ad captivatos.

Baruch 4: delicati mei ambulabunt vias asperas.

Tertio admirationem, ponens primo admirantis quaestionem, quis cogitavit coronatam? quasi reginam aliarum civitatum. Principes, prae nimiis deliciis.

Ezech. 26: quomodo periisti quae habitas in mari, urbs inclyta, quae fuisti fortis in mari, cum habitatoribus tuis? et subjungit responsionem: dominus exercituum, job 40: disperge superbos in furore tuo, et respiciens omnem arrogantem humilia. Transi terram.

Hic hortatur ad velociter fugiendum: et primo ponit exhortationem, transi quasi flumen, quod cito navigio transitur. Jerem. 46: vasa transmigrationis fac tibi, habitatrix filia Aegypti. Secundo assignat rationem ex parte ipsorum. Non est cingulum ultra tibi, idest fortitudo, Abd. 2: ecce. Aliter ex parte dei: manum suam, supra 11: desolabit dominus linguam maris Aegypti dominus mandavit.

Hic comminatur destructionem: et primo persecutionis flagellum; secundo praedicit compassionis planctum, ululate; tertio determinat destructionis tempus, et erit, in die illa.

Circa primum tria facit. Primo denuntiat divinam indignationem, ponens praeceptum; mandavit, Nabuchodonosor, chanaan, in qua est tyrus. 4 Reg. 18: dominus dixit mihi: ascende ad terram hanc, et demolire eam. Et finem intentum: et dixit: non adjicies ultra; calumniam sustinens, accusata de superbia. Jer. 9: non glorietur sapiens in sapientia sua, neque dives in divitiis suis.

Excludit etiam remedium: in cethim, Deut. 28: in gentibus quoque illis non quiesces, neque erit requies vestigio pedis tui. Secundo ponit hostium fortitudinem: ecce terra chaldaeorum non fuit, ante eos. Assur, vel Nabuchodonosor, Dan. 4: nonne haec est Babylon quam aedificavi? tertio ponit destructionem quantum ad captivationem hominum; transduxerunt, supra 5: descendent fortes ejus. Quantum ad destructionem domorum, suffoderunt, domos. Supra 17: erit sicut acervus. Ululate.

Hic ponit planctum Ez. 27. Et erit.

Hic determinat tempus. Regis unius, qui raro etiam tantum vivit. Infra 49: dereliquit me dominus. Post septuaginta autem.

Hic promittit liberationem: et primo ponit liberatorum cantum, ponens canendi tempus: post septuaginta quasi canticum meretricis, quae abjecta a viro, per cantilenas in quibus commemorat pristinam dignitatem, se jactitat, et cor movet aliorum ad misericordiam. Ponit etiam canticum quantum ad instrumentum, sume cytharam; quantum ad locum circui; quantum ad modum, bene cane; quantum ad numerum, frequenta. Ponit etiam fructum ut memoria. Jer. 3: vulgo dicitur: si dimiserit vir uxorem suam, et recedens ab eo, duxerit virum alterum; numquid revertetur ad eam ultra. Secundo promittit liberantis beneficium: et erit post septuaginta; fornicabitur, negotiabitur.

Jer. 30: glorificaberis.

Contra. Ezech. 27: ad nihilum deducta es, et non eris in perpetuum. Glossa ibi: idest in memoria, quae est vita unius hominis, quod est per septuaginta annos. Psal. 89: dies annorum in ipsis septuaginta.

Tertio ponit liberationis fructum, et erunt. Infra 60: aurum pro aere afferam, et pro ferro afferam argentum.

Nota super illo verbo, sume cytharam, quod per cytharam significatur recta vita. Primo quantum ad carnis mortificationem, propter chordarum materiam. Psalm. 70: psallam tibi in cythara, sanctus Israel. Secundo quantum ad virtutum connexionem, propter cantus concordantiam. Supra 16: venter meus ad Moab quasi cythara sonabit.

Tertio quantum ad dulcedinem boni operis, propter audientis laetitiam. Job 21: tenent tympanum et cytharam, et gaudebunt ad sonitum organi.

Item nota super illo verbo, circui civitatem, quod debet homo circuire civitatem: primo propriae conscientiae, recogitando peccata. Eccl. 12: circuibunt in plateis plangentes, antequam rumpatur funiculus argenteus. Secundo militantis ecclesiae, imitando justorum exempla psalm. 47: circumdate sion, et complectimini eam. Tertio caelestis patriae, cogitando sanctorum praemia.

Cant. 3: surgam, et circuibo civitatem.

Item nota super illo verbo, bene cane, quod debet homo bene canere: primo hilariter. Psal. 146: deo nostra jucunda sit laudatio. Secundo attente. 1 corinth. 14: psallam spiritu, psallam et mente. Tertio devote. 2 Paral. 29: obtulit populus hostias et laudes mente devota.

Item nota super illo verbo, frequenta canticum, quod debet frequentari primo propter ipsius magnitudinem.

Eccl. 43: glorificantes dominum quantumcumque potueritis, supervalebit adhuc, et admirabilis magnificentia ejus. Secundo propter bonorum interiorum multitudinem. Psalm. 97: cantate, exultate et psallite. Tertio propter peccatorum abundantiam. Psalm. 118: septies in die laudem dixi tibi...p domine deus ne perdas me.