EPISTOLA AD VALERIUM COMITEM , CUI AUGUSTINUS TRANSMITTIT NUNCUPATUM IPSI LIBRUM PRIMUM DE NUPTIIS ET CONCUPISCENTIA.

 S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI DE NUPTIIS ET CONCUPISCENTIA Ad Valerium comitem LIBRI DUO.

 CAPUT PRIMUM.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 4. Quid ergo dicimus, quando et in quibusdam impiis invenitur pudicitia conjugalis? utrum eo peccare dicendi sunt, quod dono Dei male utantur, non id

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XI.

 13. Omne itaque nuptiarum bonum impletum est in illis parentibus Christi, proles, fides, sacramentum. Prolem cognoscimus ipsum Dominum Jesum: fidem, q

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 15. Itaque et Apostolus cum hinc loqueretur, ait: Hoc autem dico, fratres: tempus breve est reliquum est et ut qui habent uxores tanquam non habentes

 CAPUT XIV.

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX.

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 26. Hoc generi humano inflictum vulnus a diabolo, quidquid per illud nascitur, cogit esse sub diabolo, tanquam de suo frutice fructum jure decerpat: n

 CAPUT XXIV.

 CAPUT XXV.

 CAPUT XXVI.

 CAPUT XXVII.

 CAPUT XXVIII.

 CAPUT XXIX.

 32. Deinde adjungit Apostolus: Scio enim quia non habitat in me, hoc est in carne mea, bonum: velle enim adjacet mihi, perficere autem bonum non inven

 CAPUT XXX.

 34. Verum illud quod ait, Video autem aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis meae ipsa est ista de qua loquimur concupiscentia, lex pecc

 CAPUT XXXI.

 36. Subjungit autem Apostolus, et dicit: Igitur ego ipse mente servio legi Dei, carne autem legi peccati. Quod sic intelligendum est: mente servio leg

 CAPUT XXXII.

 CAPUT XXXIII.

 CAPUT XXXIV.

 CAPUT XXXV.

 LIBER SECUNDUS .

 CAPUT PRIMUM.

 CAPUT II.

 3. Verba ergo de libro meo tibi a me misso tibique notissimo ista posuit, quae refutare conatus est. «Damnatores nos esse nuptiarum operisque divini,

 4. Deinde alia mea verba subtexuit, ubi dixi: «Nec advertunt quod ita nuptiarum bonum malo originali, quod inde trahitur, non potest accusari sicut a

 5. Deinde ad nostra superiora verba revertitur, quae nescio cur repetat: «Eos autem qui de tali commixtione nascuntur, dicimus trahere originale pecca

 6. Post haec illud nostrum posuit, ubi diximus: «Haec enim quae ab impudentibus impudenter laudatur pudenda concupiscentia, nulla esset, nisi homo ant

 CAPUT III.

 8. Non est ita ut loqueris, quicumque ista dixisti non est ita: multum falleris, vel fallere meditaris: non liberum negamus arbitrium sed, Si vos Fi

 9. Audi ergo breviter, quid in ista quaestione versetur. Catholici dicunt humanam naturam a creatore Deo bono conditam bonam, sed peccato vitiatam med

 CAPUT IV.

 11. Quae sequuntur ergo, ita praenotavit, qui tuae Dilectioni chartulam misit: «Contra eos,» inquit, «qui nuptias damnant, et fructus earum diabolo as

 12. Attende et caetera, quibus se existimat adversus nos huic praemisso titulo consonare. «Deus,» inquit, «qui Adam ex limo fuerat fabricatus, Evam co

 13. Post haec quae veraciter et catholice dicta sunt, imo in divinis libris veraciter scripta, non autem ab isto catholice dicta sunt, quia non intent

 CAPUT V.

 15. Sed adjungit, et dicit: «Per quid igitur sub diabolo sunt, quos Deus fecit?» Sibique veluti ex nostra voce respondet: «Per peccatum,» inquit, «non

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 18. Verum nunc, obsecro te, paulo attentius intuere, quod nomen invenerit, quo rursus operiret quod erubescit aperire. «Genuerat enim eum,» inquit, «A

 CAPUT VIII.

 20. Neque hoc ideo dixerim, quod alius putandus sit praeter summum et verum Deum, vel humani seminis, vel ipsius hominis creator ex semine : sed hoc t

 CAPUT IX.

 22. Voluptatem tamen iste et hic dixit, quia potest voluptas et honesta esse non dixit carnis concupiscentiam, vel libidinem, quae pudenda est: sed i

 CAPUT X.

 CAPUT XI.

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 27. Attende caetera «Hoc etiam,» inquit, «Apostoli confirmat auctoritas. Cum enim beatus Paulus de mortuorum resurrectione loqueretur, ait: Insipiens,

 CAPUT XIV.

 29. De qua fraude quid adjuvaretur ejus intentio, cum aliquanto attentius cogitarem, nihil potui reperire, nisi quia testem voluit adhibere Apostolum,

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX.

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 CAPUT XXIV.

 CAPUT XXV.

 CAPUT XXVI.

 42. Ad haec responsurus, prius volo esse intentum lectorem, nihil agere istos, nisi ut salvator non sit parvulis necessarius, quos peccata prorsus a q

 43. Quid est ergo quod ait, «Ex fructibus suis arbor agnoscitur,» quia hoc in Evangelio dixisse Dominum legimus? Numquid inde Dominus loquebatur, et n

 CAPUT XXVII.

 45. Ad omnia ista huic respondet Apostolus, qui neque voluntatem arguit parvuli, quae propria in illo nondum est ad peccandum neque nuptias in quantu

 46. Quid autem aliud indicant etiam sequentia verba apostolica? Cum enim hoc dixisset, adjunxit, Usque enim ad legem peccatum in mundo fuit: id est, q

 47. Adhuc quaerat, «per quid peccatum inveniatur in parvulo.» Respondeant ei paginae sanctae: Per unum hominem peccatum in hunc mundum intravit, et pe

 CAPUT XXVIII.

 48. «Si peccatum,» inquit, «ex voluntate est, mala voluntas quae peccatum facit: si ex natura, mala natura.» Cito respondeo, Ex voluntate peccatum est

 CAPUT XXIX.

 50. Quod autem iste sibi quasi religiose dicere visus est, «Si natura per Deum est, non potest in ea esse originale malum:» nonne religiosius sibi ali

 51. Quid autem dicam de ipsis divinarum Scripturarum tractatoribus, qui in catholica Ecclesia floruerunt, quomodo haec non in alios sensus conati sunt

 CAPUT XXX.

 CAPUT XXXI.

 CAPUT XXXII.

 CAPUT XXXIII.

 56. Quodlibet autem de pudenda concupiscentia carnis iste sentiat, de parvulis, pro quibus laboramus, ut salvatore indigere credantur, ne sine salute

 CAPUT XXXIV.

 58. Hoc autem peccatum, quod ipsum hominem in paradiso in pejus mutavit, quia multo est grandius quam judicare nos possumus, ab omni nascente trahitur

 CAPUT XXXV.

 60. Sed, ut dixi, sentiat de ista libidine iste quod libet, praedicet ut libet, laudet quantum libet (sicut enim multis locis significat, multum libet

Chapter 12.—Eve’s Name Means Life, and is a Great Sacrament of the Church.

Now, observe the rest of the passage in which he thinks he finds, to our prejudice, what is consonant with the above-quoted title. “God,” says he, “who had framed Adam out of the dust of the ground, formed Eve out of his rib,161    Gen. ii. 22, 23. and said, She shall be called Life, because she is the mother of all who live.” Well now, it is not so written. But what matters that to us? For it constantly happens that our memory fails in verbal accuracy, while the sense is still maintained. Nor was it God, but her husband, who gave Eve her name, which should signify Life; for thus it is written: “And Adam called his wife’s name Life, because she is the mother of all living.”162    Gen. iii. 20, margin. But very likely he might have understood the Scripture as testifying that God gave Eve this name through Adam, as His prophet. For in that she was called Life, and the mother of all living, there lies a great sacrament of the Church, of which it would detain us long to speak, and which is unnecessary to our present undertaking. The very same thing which the apostle says, “This is a great sacrament: but I speak concerning Christ and the Church,” was also spoken by Adam when he said, “For this cause shall a man leave his father and his mother, and shall cleave unto his wife; and they twain shall be one flesh.”163    Compare Eph. v. 32 with Gen. ii. 24. The Lord Jesus, however, in the Gospel mentions God as having said this of Eve; and the reason, no doubt, is, that God declared through the man what the man, in fact, uttered as a prophecy. Now, observe what follows in the paper of extracts: “By that primitive name,” says he, “He showed for what labour the woman had been provided; and He said accordingly, ‘Be fruitful, and multiply, and replenish the earth.’”164    Gen. i. 28. Now, who amongst ourselves denies that the woman was provided for the work of child-bearing by the Lord God, the beneficent Creator of all good? See further what he goes on to say: “God, therefore, who created them male and female,165    Gen. i. 27. furnished them with members suitable for procreation, and ordained that bodies should be produced from bodies; and yet is security for their capacity for effecting the work, executing all that exists with that power which He used in creation.”166    For once a difficulty occurs (for which, however, St. Augustin is not responsible) in the construction of the original. The obscure passage is here translated in accordance with a suggestion in some of the editions. It stands in the original thus: “Quorum tamen efficientiæ potentiâ operationis intervenit omne quod est eâ administrans virtute quâ condidit.” Some editors suggest “potentia” (nominative) “Dei operationis intervenit;” but there is no ms. authority for the Dei. Well, even this we acknowledge to be catholic doctrine, as we also do with regard to the passage which he immediately subjoins: “If, then, offspring comes only through sex, and sex only through the body, and the body through God, who can hesitate to allow that fecundity is rightly attributed to God?”

12. Attende et caetera, quibus se existimat adversus nos huic praemisso titulo consonare. «Deus,» inquit, «qui Adam ex limo fuerat fabricatus, Evam construxit e costa (Gen. II, 22), et dixit: Haec vocabitur Vita, quoniam mater est omnium viventium.» Non quidem ita scriptum est: sed quid ad nos? solet enim accidere ut memoria fallat in verbis, dum tamen sententia teneatur . Nec Evae nomen, ut appellaretur Vita, Deus imposuit, sed maritus. Sic enim legitur: Et vocavit Adam nomen uxoris suae Vita, quoniam ipsa mater 0443 est omnium viventium (Gen. III, 20). Sed hoc fortassis ita intellexerit, ut Deus per Adam nomen illud Evae imposuisse credatur, tanquam per prophetam . Nam in hoc quod appellata est Vita materque viventium, magnum est Ecclesiae sacramentum, unde nunc disserere longum est, et suscepto operi non necessarium. Nam et illud quod dicit Apostolus, Sacramentum hoc magnum est, ego autem dico in Christo et in Ecclesia; ipse Adam dixit, Propter hoc relinquet homo matrem et patrem, et adhaerebit uxori suae; et erunt duo in carne una. Quod tamen Dominus Jesus in Evangelio Deum dixisse commemorat (Ephes. V, 31, 32; Gen. II, 24, et Matth. XIX, 4, 5): quia Deus utique per hominem dixit, quod homo prophetando praedixit. Ergo quae sequuntur intuere: «Prima,» inquit, «appellatione, cui operi parata esset, ostendit, et dixit: Crescite et multiplicamini, et replete terram» (Gen. I, 28). Quis enim nostrum negat ad opus pariendi a Domino Deo creatore omnium bonorum bono praeparatam fuisse mulierem? Adhuc vide quid adjungat: «Deus igitur,» inquit, «maris creator et feminae convenientia generationibus membra formavit, et gigni corpora de corporibus ordinavit; quorum tamen efficientiae potentia operationis intervenit , omne quod est ea administrans virtute qua condidit.» Etiam hoc esse catholicum confitemur. Et quod deinde subjungit: «Si igitur,» inquit, «nonnisi per sexum fetus, nonnisi per corpus sexus, nonnisi per Deum corpus, quis ambigat fecunditatem Deo jure reputari?»