EPISTOLA AD VALERIUM COMITEM , CUI AUGUSTINUS TRANSMITTIT NUNCUPATUM IPSI LIBRUM PRIMUM DE NUPTIIS ET CONCUPISCENTIA.

 S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI DE NUPTIIS ET CONCUPISCENTIA Ad Valerium comitem LIBRI DUO.

 CAPUT PRIMUM.

 CAPUT II.

 CAPUT III.

 4. Quid ergo dicimus, quando et in quibusdam impiis invenitur pudicitia conjugalis? utrum eo peccare dicendi sunt, quod dono Dei male utantur, non id

 CAPUT IV.

 CAPUT V.

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 CAPUT VIII.

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XI.

 13. Omne itaque nuptiarum bonum impletum est in illis parentibus Christi, proles, fides, sacramentum. Prolem cognoscimus ipsum Dominum Jesum: fidem, q

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 15. Itaque et Apostolus cum hinc loqueretur, ait: Hoc autem dico, fratres: tempus breve est reliquum est et ut qui habent uxores tanquam non habentes

 CAPUT XIV.

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX.

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 26. Hoc generi humano inflictum vulnus a diabolo, quidquid per illud nascitur, cogit esse sub diabolo, tanquam de suo frutice fructum jure decerpat: n

 CAPUT XXIV.

 CAPUT XXV.

 CAPUT XXVI.

 CAPUT XXVII.

 CAPUT XXVIII.

 CAPUT XXIX.

 32. Deinde adjungit Apostolus: Scio enim quia non habitat in me, hoc est in carne mea, bonum: velle enim adjacet mihi, perficere autem bonum non inven

 CAPUT XXX.

 34. Verum illud quod ait, Video autem aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis meae ipsa est ista de qua loquimur concupiscentia, lex pecc

 CAPUT XXXI.

 36. Subjungit autem Apostolus, et dicit: Igitur ego ipse mente servio legi Dei, carne autem legi peccati. Quod sic intelligendum est: mente servio leg

 CAPUT XXXII.

 CAPUT XXXIII.

 CAPUT XXXIV.

 CAPUT XXXV.

 LIBER SECUNDUS .

 CAPUT PRIMUM.

 CAPUT II.

 3. Verba ergo de libro meo tibi a me misso tibique notissimo ista posuit, quae refutare conatus est. «Damnatores nos esse nuptiarum operisque divini,

 4. Deinde alia mea verba subtexuit, ubi dixi: «Nec advertunt quod ita nuptiarum bonum malo originali, quod inde trahitur, non potest accusari sicut a

 5. Deinde ad nostra superiora verba revertitur, quae nescio cur repetat: «Eos autem qui de tali commixtione nascuntur, dicimus trahere originale pecca

 6. Post haec illud nostrum posuit, ubi diximus: «Haec enim quae ab impudentibus impudenter laudatur pudenda concupiscentia, nulla esset, nisi homo ant

 CAPUT III.

 8. Non est ita ut loqueris, quicumque ista dixisti non est ita: multum falleris, vel fallere meditaris: non liberum negamus arbitrium sed, Si vos Fi

 9. Audi ergo breviter, quid in ista quaestione versetur. Catholici dicunt humanam naturam a creatore Deo bono conditam bonam, sed peccato vitiatam med

 CAPUT IV.

 11. Quae sequuntur ergo, ita praenotavit, qui tuae Dilectioni chartulam misit: «Contra eos,» inquit, «qui nuptias damnant, et fructus earum diabolo as

 12. Attende et caetera, quibus se existimat adversus nos huic praemisso titulo consonare. «Deus,» inquit, «qui Adam ex limo fuerat fabricatus, Evam co

 13. Post haec quae veraciter et catholice dicta sunt, imo in divinis libris veraciter scripta, non autem ab isto catholice dicta sunt, quia non intent

 CAPUT V.

 15. Sed adjungit, et dicit: «Per quid igitur sub diabolo sunt, quos Deus fecit?» Sibique veluti ex nostra voce respondet: «Per peccatum,» inquit, «non

 CAPUT VI.

 CAPUT VII.

 18. Verum nunc, obsecro te, paulo attentius intuere, quod nomen invenerit, quo rursus operiret quod erubescit aperire. «Genuerat enim eum,» inquit, «A

 CAPUT VIII.

 20. Neque hoc ideo dixerim, quod alius putandus sit praeter summum et verum Deum, vel humani seminis, vel ipsius hominis creator ex semine : sed hoc t

 CAPUT IX.

 22. Voluptatem tamen iste et hic dixit, quia potest voluptas et honesta esse non dixit carnis concupiscentiam, vel libidinem, quae pudenda est: sed i

 CAPUT X.

 CAPUT XI.

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 27. Attende caetera «Hoc etiam,» inquit, «Apostoli confirmat auctoritas. Cum enim beatus Paulus de mortuorum resurrectione loqueretur, ait: Insipiens,

 CAPUT XIV.

 29. De qua fraude quid adjuvaretur ejus intentio, cum aliquanto attentius cogitarem, nihil potui reperire, nisi quia testem voluit adhibere Apostolum,

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 CAPUT XVIII.

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX.

 CAPUT XXI.

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 CAPUT XXIV.

 CAPUT XXV.

 CAPUT XXVI.

 42. Ad haec responsurus, prius volo esse intentum lectorem, nihil agere istos, nisi ut salvator non sit parvulis necessarius, quos peccata prorsus a q

 43. Quid est ergo quod ait, «Ex fructibus suis arbor agnoscitur,» quia hoc in Evangelio dixisse Dominum legimus? Numquid inde Dominus loquebatur, et n

 CAPUT XXVII.

 45. Ad omnia ista huic respondet Apostolus, qui neque voluntatem arguit parvuli, quae propria in illo nondum est ad peccandum neque nuptias in quantu

 46. Quid autem aliud indicant etiam sequentia verba apostolica? Cum enim hoc dixisset, adjunxit, Usque enim ad legem peccatum in mundo fuit: id est, q

 47. Adhuc quaerat, «per quid peccatum inveniatur in parvulo.» Respondeant ei paginae sanctae: Per unum hominem peccatum in hunc mundum intravit, et pe

 CAPUT XXVIII.

 48. «Si peccatum,» inquit, «ex voluntate est, mala voluntas quae peccatum facit: si ex natura, mala natura.» Cito respondeo, Ex voluntate peccatum est

 CAPUT XXIX.

 50. Quod autem iste sibi quasi religiose dicere visus est, «Si natura per Deum est, non potest in ea esse originale malum:» nonne religiosius sibi ali

 51. Quid autem dicam de ipsis divinarum Scripturarum tractatoribus, qui in catholica Ecclesia floruerunt, quomodo haec non in alios sensus conati sunt

 CAPUT XXX.

 CAPUT XXXI.

 CAPUT XXXII.

 CAPUT XXXIII.

 56. Quodlibet autem de pudenda concupiscentia carnis iste sentiat, de parvulis, pro quibus laboramus, ut salvatore indigere credantur, ne sine salute

 CAPUT XXXIV.

 58. Hoc autem peccatum, quod ipsum hominem in paradiso in pejus mutavit, quia multo est grandius quam judicare nos possumus, ab omni nascente trahitur

 CAPUT XXXV.

 60. Sed, ut dixi, sentiat de ista libidine iste quod libet, praedicet ut libet, laudet quantum libet (sicut enim multis locis significat, multum libet

Chapter 34 [XIX.]—The Pelagians Argue that Cohabitation Rightly Used is a Good, and What is Born from It is Good.

I request your attention now to the following words. He says, “That children, however, who are conceived in wedlock are by nature good, we may learn from the apostle’s words, when he speaks of men who, leaving the natural use of the woman, burned in their lust, men with men working together that which is disgraceful.215    Rom. i. 27. Here,” says he, “the apostle shows the use of the woman to be both natural and, in its way, laudable; the abuse consisting in the exercise of one’s own will in opposition to the decent use of the institution. Deservedly then,” says he, “in those who make a right use thereof, concupiscence is commended in its kind and mode; whilst the excess of it, in which abandoned persons indulge, is punished. Indeed, at the very time when God punished the abuse in Sodom with His judgment of fire, He invigorated the generative powers of Abraham and Sarah, which had become impotent through old age.216    Gen. xxi. 1, 2, and xix. 24. If, therefore,” he goes on to say, “you think that fault must be found with the strength of the generative organs, because the Sodomites were steeped in sin thereby, you will have also to censure such created things as bread and wine, since Holy Scripture informs us that they sinned also in the abuse of these gifts. For the Lord, by the mouth of His prophet Ezekiel, says: ‘These, moreover, were the sins of thy sister Sodom; in their pride, she and her children overflowed in fulness of bread and abundance of wine; and they helped not the hand of the poor and needy.’217    Ezek. xvi. 49. Choose, therefore,” says he, “which alternative you would rather have: either impute to the work of God the sexual connection of human bodies, or account such created things as bread and wine to be equally evil. But if you should prefer this latter conclusion, you prove yourself to be a Manichean. The truth, however, is this: he who observes moderation in natural concupiscence uses a good thing well; but he who does not observe moderation, abuses a good thing. What means your statement, then,”218    See first chapter of the first book of this treatise. he asks, “when you say that ‘the good of marriage is no more impeachable on account of the original sin which is derived herefrom, than the evil of adultery and fornication can be excused because of the natural good which is born of them’? In these words,” says he, “you conceded what you had denied, and what you had conceded you nullified; and you aim at nothing so much as to be unintelligible. Show me any bodily marriage without sexual connection. Else impose some one name on this operation, and designate the conjugal union as either a good or an evil. You answer, no doubt, that you have already defined marriages to be good. Well then, if marriage is good,—if the human being is the good fruit of marriage; if this fruit, being God’s work, cannot be evil, born as it is by good agency out of good,—where is the original evil which has been set aside by so many prior admissions?”

CAPUT XIX.

0456

34. Attende sequentia: «Quod autem,» inquit, «filii ex conjugio suscepti naturaliter boni sunt, Apostolo dicente discamus, qui ait de improbis: Relicto naturali usu feminae, exarserunt in de sideria sua, invicem masculi in masculos turpitudinem operantes (Rom. I, 27). Ostendit ergo,» inquit, «usum feminae et naturalem esse, et pro suo modo laudabilem: flagitium autem ex voluntate propria exerceri contra institutionis pudorem. Merito itaque,» inquit, «et in bene utentibus genus concupiscentiae modusque laudatur, et in turpibus excessus ejus punitur. Denique eodem tempore Deus Abrahae et Sarae marcentia aevo membra vegetavit» (Gen. XXI, 1), «quo in Sodomis ipsa igneo imbre punivit» (Id. XIX, 24, 25). «Si igitur putas,» inquit, «accusandum membrorum vigorem, quoniam per ipsum Sodomitae flagitiis obliti sunt; accusabis etiam creaturam panis et vini, quoniam hinc quoque eos peccasse Scriptura divina significavit. Dicit enim Dominus per Ezechielem prophetam: Verumtamen hae iniquitates Sodomae sororis tuae, superbia, in saturitate panum et abundantio vini fluebant ipsa et filii ejus, et manum pauperis et egentis non adjuvabant» (Ezech. XVI, 49). «Elige jam,» inquit, «utrum mavis: aut reputa divino operi commixtionem corporum, aut creaturam panis et vini similiter malam esse defini. Quod si feceris, aperte Manichaeus esse convinceris. Concupiscentiae autem naturalis qui modum tenet, bono bene utitur; qui modum non tenet, bono male utitur. Quid dicis ergo,» inquit: «Ita nuptiarum bonum malo originali, quod inde trahitur, non potest accusari; sicut adulteriorum malum bono naturali, quod inde nascitur, non potest excusari» (De Nupt. et Concup., lib. 1, n. 1)? «His sermonibus,» inquit, «quod negaveras concessisti, quod concesseras sustulisti: et nihil magis laboras, quam ut parum intelligaris. Ostende sine commixtione nuptias corporales: aut unum aliquod huic operi nomen imponito, et vel bonum, vel malum conjugium nuncupato. Spopondisti utique bona te definire conjugia: si conjugium bonum, si homo fructus conjugii bonus, si hic fructus opus Dei malus esse non potest, qui per bonum ex bono nascitur; ubi igitur originale malum, quod tot praejudiciis interemptum est?»