CAPUT XXX.

Et est digressio declarans omnes humidas impressiones generatas in alto in communi.

Quaeret aliquis, quare non contingit nubem simul converti et congelari ut aliqua simul cadit in aquam, et aliqua simul in glaciem: quia, sicut dicit Aristoteles, quod accidit in parte, possibile est in toto accidere : cum ergo conversio in aquam et glaciem in parte nubis accidat, possibile videtur esse accidere totam nubem simul et semel converti tam in aquam quam in glaciem. Huic etiam testimonium praebet experimento : saepe enim subito venit effusio aquae de nube aliqua subvertens villas et eradicans plantas et subvertens aliquando montes et saxa maxima deducens longe a locis suis : et hoc saepe videmus diebus nostris, et descendit illa effusio cum violentia maxima, et a vulgo vocatur fractura nubium : videbitur ergo non integra esse doctrina nisi causam illius etiam demonstretur. Amplius autem ex vapore sicco inflammato in alto multae fiunt figurae et impressiones, et cum humidum sit magis variabile per figuras quam siccum, videbitur quod de figuris hujusmodi debemus facere tractatum. Ad haec autem et similia dicimus, quoniam impossibile est quod nubes tota simul et semel convertatur : et hoc ideo quia a continuo non potest expelli contrarium a contrario : et ideo calor circumstans impellit frigus in nubem. Nubes autem in se habet calorem accidentalem, quo elevatur sursum, qui se retrahit ad medium nubis, et inde evaporat : quia ibi multiplicatur

et aperit poros nubis et exhalat : ideo talis impressio esse non potest. Ad experimentum autem dicendum, quod non fit illa effusio a nube simul conversa, sed repente : et hoc patet, quia talis effusio est pluvia durans tempore aliquo, et impetum quem facit, non habet tantum ex nube aquam fundente, sed etiam ex devexo montium a quo currunt aquae ad clivos montium, et ibi multiplicatae faciunt subversionem et submersionem , Ad hoc autem quod dicitur de vaporibus siccis, dicendum quod multarum sunt figurarum : quia siccum est bene figurarum tentivum, sed humidam non tenet figuram nisi sit congelatum, quia congelatio est siccitas quaedam : et ideo etiam humida in actu humidi necesse est habere figuram humidi, quam facit in eis gravitas quae est rotunditas, quae causatur ex hoc quod partes gravis aequaliter se comprimunt ad centrum. Quae autem sunt in actu sicca, aut in se habent retentum aereum, aut non habent. Et si quidem non habent, tunc convertuntur ad aquam congelatam in similitudine figurae rotundae, sicut et guttae pluviae. Si autem retinent in se aereum inclusum in vapore, et expellitur calidum dum congelatur humidum retento aereo : et sic fit nix mollis ex calido, et lata ex humido manente extra se propter inclusum aereum : aut subito repellitur calidum, aut subito restringitur humidum cum aereo retento : et tunc fit pruina dura., propter hoc quod calidum non mitigavit frigus congelans, et est divaricata propter aereum quod discedere facit a se invicem partes humidi.