CAPUT VIII.

Et est digressio declarans opiniones Antiquorum de figura et causa iridis.

Antiquorum vero quidam volentes reddere causas figurae et colorum iridis, diffinitionem supponebant arcus esse duplicem. Dixerunt enim iridem esse multarum imaginum solis confusiones, et hoc quoad colores qui apparent in iride. Adhuc autem quoad figuram iridem diffinierunt esse imaginem solis roscida et cava nube conceptam. Causam autem quare fit confusio ex imaginibus solis, differenter assignant. Dixit enim Parianus Artemidorus geometer, quod si fiat speculum concavum, quod sit pars sectae pilae sive sphaerae, si extra medium constiteris, quicumque juxta te steterint, universi videbuntur a te, propiores tibi quam speculo. Idem autem dicit evenire in iride, quae est imago solis in nube concava recepta : et ideo imago solis a latere nubis descendit, et in nos conversa videtur. Posidonius etiam naturalis indicat iridem esse solis speculum in nube concava figuratum eodem modo Pariano : sed dicit colorem nullum esse in iride, cum Parianus dixit colorem igneum iridi esse a sole : caeruleum autem a nube et caeteros colores utriusque istorum esse mixturas. Inquit enim Posidonius, quod si color aliquis esset in iride, maneret : nunc autem interit : ergo non est ibi color verus, sed apparentia coloris. Huic autem concordat Nero imperator versifice inquiens :

Colla Cytheriacae splendent agitata columbae.

Et variis coloribus pavonum cervix quoties aliquo deflectitur, nitet. Est ergo secundum istos coloris apparentia, non autem colorem esse secundum veritatem. Hoc autem et alio signo probat Posidonius. Si enim, inquit, esset verus color, propinquior iridi melius videret illum colorem quam remotus. Nunc autem e converso accidit : quia remotus ab iride discernit iridem, et non qui est juxta iridem. Constat ergo colorem verum in iride non esse, sed apparentiam coloris. Adhuc autem inducunt, quod lapis exagonus similis crystallo, partim tentus in umbra, et partim in radio solis veniente per fenestram, facit colores iridis ex opposito : cum tamen isti colores non sint in lapide, nec in pariete, nec in sole. Constat ergo illos colores non veros esse. Videntur autem isti fuisse de sententia Pythagorae, qui colorem non dixit esse verum, sed apparentiam quamdam, et ideo epiplianurn eum, id est, desuper app arentem appeliavif.

Seneca autem qui multorum confert sententias, in hanc videtur concordare quam dicit Posidonius, inquiens quod in nube roscida jam pluere incipiente, quot sunt guttae in aere, tot sunt specula quae, ut possunt, repraesentantia solem ex opposito radiantem super guttas illas, imaginem ex omnibus guttis confusam reflectunt in nubem concavam : et hoc idolum in nube dicit esse arcum. Distinguens autem inter guttam et speculum ait : " Quaedam specula recte repraesentantia sunt imagines rerum : quaedam autem repraesentant res majores quam sint : et quaedam uno inspiciente populum repraesentant propter multos angulos qui sunt in superficie speculi : quaedam autem repraesentant non imaginem, sed confusum quid indistinctum, sicut quando speculum est parvum : sed tale speculum est gutta : et ideo quaedam habent guttae

tangentes imaginem solis sicut colorem caeruleum : quaedam autem habent solis illuminantis guttam sicut colorem igneum : quaedam autem habent mixta ex utroque sicut colores alios. Figuram autem illi rotundam dicunt esse ex sole illuminante ex nube concava in qua figuratur. "

Antiquiores autem his poetae quidam metaphorice loquentes, iridem dicunt esse super cameram iunonis in qua conclusus est serpens, et solem illam cameram impugnare sagittis ut confodiat serpentem, eo quod matri suae Latonae pariturae Apollinem et Dianam obstiterit Juno, et ipsos deos in cunis invaserit : sed tunc Apollo qui solem signat, evasit et ipsam belluam sagittis interfecit, et matrem Latonam , et sororem Dianam a morsibus bestiae liberavit. Auctor autem hujus fabulae fertur Euripides, qui in insula Delos ob hujusmodi causam Apollinem coli asserit sub imagine juvenis alati, qui in sinistra habet sagittas, et confodit serpentem sub pedibus suis ante vetulam Latonam, et cunam puellae Dianae pugnantem. Cujus fabulae hoc est mysterium, quod Latona terra sit in primo chaos in quo mundus incepit, plus caeteris elementis confusa, petens ima : vel Latona sit prima materia, quod verius est, quae in primo chaos confusa fuit omnibus in se permixtis contrariis et formis, parturiensque erat praecipue luminosa coelestia et arida terrestria, ex quibus et per quae erat generatio futura. Sed obstitit illi Juno, quae aeris erat, ut inquit Euripides, divinum numen, habens serpentem, hoc est, vaporem immixtum acri, cujus ascensus curvus est sicut tortuositas serpentis, nec permittebat solem fulgere, nec permittebat aetherem, qui Dianae consecratur errore Antiquorum, servari donec e cunis evasit jam adultus et confortatus Apollo, id est, sol, et radiis quasi sagittis jaculavit vaporem et serenavitaetherem, et exsiccavit terram, et expulit vulneratam bestiam , quam Juno recepit in camera nubium, in quam cameram continue jaculat sol radios, et vestigia radiorum apparent in iride : et haec vestigia sunt arcus, qui. dicitur iris. Ex omnibus his autem patet, quod omnes Philosophi tam naturales quam perspectivi, quam etiam poetae, concordant in hoc quod iris sit speculum solis in aquosa nube : quare autem sit speculum solis, non est ex dictis eorum satis manifestum.