CAPUT XV.

Et est digrcssio solvens dubia quae possent moveri circa dicta de iride.

Dubitabit autem fortasse aliquis, et dicet, quis distinguet colores iridis quantum ad locum, ut unus sit distinctus ab alio? cum enim tota roratio illa mixta sit, videtur quod colores immixti debent resultare. Adhuc autem ex lumine solis distinctionem non habent, cum ipsum sit unum et uno modo se habens. Ulterius etiam quaeret aliquis, quid est quod dictum est, tria humida qui in globosa roratione sunt, esse specula confusa ? Speculum enim est terminatum reflectens radium et imaginem ad intuentem : haec autem perspicua sunt suscipientia radium in profundum sui : et ideo nihil similitudinis videntur habere cum speculis. Adhuc autem radius recipitur et penetrat in profundum istorum trium humidorum : radius autem procedens, alius est a radio reflexo : quid est quod dictum est, quod radius refrangitur in quatuor diaphanis, quae sunt ibi, et ex illa refractione lumen dicitur multiplicari ? Adhuc autem haesitabit aliquis, cum pyramidalis ille globus totus sit diaphanus, quare non resultant colores isti in tota pyramide. Adhuc si dicatur quod in ejus extremo resultant radii qui transire non possunt super ipsam, tunc in circuitu in extremo debent resultare : et ita cum sol est in Occidente, sicut est semicirculus resultans ab Aquilone in Meridiem tendens in pyramidali globo illo, ita debet esse alius incendens ab Oriente in Occidentem, ut sint quasi duo semicirculi secantes se in medio ad angulos rectos sphaeales. Dubitatio autem quae re- linquitur de hoc quod est minor semicirculo, infra specialem habebit locum.

Dico autem ad omnia haec, quoniam per praehabita facile terminantur. Causa enim distinctionis colorum est materia pyramidalis diversimode cadens : quia id quod est grossum paulatim residendo ex. nube, praevenit subtile famosum in loco descendendo deorsum, qui motus residentia vocari potest, antequam fiat motus qui dicitur casus pluviae : et quia residentia illa diversa subtilis et grossi sit in loco, distinguit partem pyramidalis rorationis, ideo distincti apparent colores : et licet totus globus sit mixtus, tamen plus abundat humidum fumosum in sublimi ejus sub nube quae jam resolvitur, et plus abundat grossum aqueum in inferiori ejus : et aer humidus in medio ubi globus est vaporosus et aereus, quia fumosum levius et calidius est aere spisso et hurncscente : radius etiam solis licet sit uno modo se habens, tamen diversimode tangitur, secundum quod in tribus humidis immergitur transiens in profundum ipsorum. Hoc autem quod quaeritur de hos quod speculum non esse videtur humidum pyramidale, solvendum est per ante dicta : .quoniam speculum duplex est, scilicet habens naturam speculi ex hoc quod est splendidum et tersum, et aliquo modo habens spissitudinem, et tenens ca quae imprimuntur sibi, licet sit pervium : et hoc modo aqua et aer sunt specula. Alio modo dicitur speculum quod omnes proprietates habet speculi terminati, quod distincte reflectit imaginem intuentis ad ipsum, et hoc modo non sunt specula aqua et aer : et ideo etiam colores non videntur in ipsis nisi eminus aliquis aspiciat, et non is qui respicit prope, sicut etiam color auroraenon apparet nisi eminus aspicienti. Radius autem re flectitur in duobus speculis istis plus et minus : quoniam fotus reflectitur in speculo terminato, et quasi tingitur, et diffunditur in perspicuo spisso, sicut apparet in his quae videntur per crystallum et aquam : qui ideo majoris quantitatis ap-

parent quam sint : quoniam radius rarefactus in ipsis diffinitur, licet non totus reflectatur a superficiebus ipsorum. Adhuc autem quod quaeritur, quare non totus globus apparet in coloribus iridis, vel ad minus quare non apparent duo arcus ad invicem se secantes ? Dicendum quod nunquam apparet color iridis, nisi ubi radius potest transire per globum: hoc autem est in extremo tantum superiori, quia in medio globus spissus est propter multam materiam residentem : et ideo radius solis ibi extinguitur visibus nostris omnino : et licet in circuitu natet subtile super grossum, sicut expresse videtur in hoc quod cornua arcus descendunt usque ad terram, tamen circa solem non extinguitur sive coloratur radius, ita quod percipiatur, quia licet in extremo ejus diffundatur, tamen nigrum spissum quod est subtus impedit tincturam et extinguit eam. Et hujus expressum exemplum docebo per instrumentum. Si enim accipiatur vas crystallinum concavum superius bene spissum et angulare, et concavum ejus impleatur liquore nigro, sicut incaustro vel atramento, et ponatur contra radium solis, videbitur radius per ipsum transire superius super concavum ipsius in circuitu, si sit sicut in semisphaera, et nigrum extinguens radium erit in medio ubi est liquor niger. Et similiter est de globo semisphaeraerorantis sub nube : haec enim in circuitu pervia est statim ex opposito contra eam, et in medio est spissa nigra: et ideo si sol veniat ex opposito contra eam, fingitur radius ejus in pervio et non in spisso nigro : propter quod non apparet aliquis arcus in pyramide illa, nisi ille qui constituitur ex lumine solis merso in pervietate superficiei superioris in circuitu quae posita est directa contra solem. Et ex his patet solutio dubiorum,