CAPUT VIT.

Qualiter et quae res putrescunt et per quid.

Fit enim putrefactio mixti quoties vincit terminans terminatum per continens. Diximus enim supra, quod terminans est calor naturalis : terminatum est humidum : continens autem est aer et locus omnis rei naturalis quae commixta est ex contrariis. Ex qualitatibus vero loci est, quod calor loci resolvit calorem terminantem, et trahit eum ad exteriora ad se : et tunc ille calor, quia terminans fuit, vincit humidum naturale, quod fuit determinatum, et trahit ipsum secum : et tunc humescit res in superficie : et educto humido erit arida et tandem cinis, vincit si quid calor terminans humidum, et in generatione, sicut supra diximus. Sed alia est victoria proportionalis naturae mixti, quae est in generatione. Et alia est victoria simplex, quae est cum excellentia proportionis : et hoc est in corruptione quae vocatur putrefactio. Et prima quidem est caloris naturalis in quantum naturalis est, quia ex hoc quod naturalis, habet proportionem. Secunda est caloris secundum quod est calor tantum, quia ille non attendit proportionem, sed semper segregat subtilia a grossis. Fit autem evocatio caloris interioris per calorem loci continentis, si excellat interiorem calorem exterior : quia quidquid caloris est extra per lumen solis et stellarum et calefactionem ignis, vel ex aliis quibuscumque causis, non continuatur rebus mixtis, nec tangit eas nisi per superficiem loci continentis. In eo autem in quo tangit, etiam agit : et in quo agit, in eodem alterat, et per consequens putrefacit, ut dictum est. Probatur autem haec expositio nostra ex modo loquendi Philosophi, cum ipse ubique terminans vocet calorem naturalem, et terminatum vocet naturale humidum, et continens vocet locum.

Fuerunt tamen non parvae auctoritatis viri, qui dixerunt terminans esse locum, et continens esse solem qui circulationis motu continet, et ignem, quia continet circulo et situ : sed oportet quod id continens imprimat qualitatem suam loco terminanti, et postea locus terminans vincat naturam mixti quod terminatum per locum appellavit. Sive ergo hoc modo, sive praedicto modo dicatur, oportet quod interior calor calore loci vincatur : licet enim locus sit salvativus locati per hoc quod locus est, tamen per hoc quod excellit in qualitatibus activis, et praecipue in calido, nihil prohibet fieri causam corruptionis quae est putrefactio. Putre-

factio enim et proprie dicitur in his quae secundum partem corrumpuntur, cum a natura faciente et conservante mixturam separantur : in toto enim putrescunt mixta in toto : sed ea quae in parte mixta sunt, sunt sicut elementa quae in sphaeris suis permiscentur : in illis etiam secundum partem erit putrefacta proprie dicta: quia sic alienum calidum educit ab aere mixto humidum alienum sibi immixtum, et ab aqua calor accidentalis intraneus, et extra evocatur a calore exteriori, et educit secum humidum corruptum, sicut patet in aestate, quando super aquas stantes generantur ampullae, et viscosa quaedam, et pinguedini similis pellis extenditur in superficie. Similiter fit eductio humidi corrupti a terra propter accidentalem calorem qui intraneus est terra, et evocatur tempore calido. In solo autem igne non fit talis putrefactio : hoc ideo fit, quia in simplici putrefactio non potest esse aliqua, cum simplex nihil habeat alienum : et hoc modo nec simplex aer, nec simplex aqua, nec simplex terra putrescit. Si autem mixtus sit ignis, tunc est similis combustioni, et ideo putrescere non potest, propter causam superius assignatam '' : ideo universa reliqua in quantum mixta sunt, putrescerent praeter ignem : etenim terra atque aqua necnon et aer in quantum miscentur, putrescunt : omnia enim haec in putrefactione erunt materia ignis, quia ignis calido suo agente putrefacit ea. Si autem elementa essent simplicia, non putrescerent, quia tunc in aqua et terra essentialis frigiditas impediret putrefactionem : in aere autem humidum spirituale esset ab eo inseparabile, et ideo putrescere non posset. Adhuc autem licet simplicia transmutentur ad se invicem per generationem, nontamen per putrefactionem : quia in. putrefactis relinquitur aliquid praejacens ut aridum et cinis, sed non fit tale relictum in corruptione elementorum, sed potius fotum transit in corrumpens. Mixtorum corruptio in hoc differt a simplicium corruptione quia mixta corrumpuntur in simplicia praejacentia ex quibus componuntur. Simplicia autem, quia nihil habent praejacens ex quo componantur, corrumpuntur in contrarium quod corrumpit ea.