▾
Gaius Marius Victorinus, Victorini In Epistolam Pauli Ad Philippenses Liber Unicus
⎗←→⎘
▾
Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Operum Quae In Hoc Tomo Continentur.
Elenchus Operum Quae In Hoc Tomo Continentur.
Eusebii Pamphili De Vita Beatissimi Imperatoris Constantini
Eusebii Pamphili De Vita Beatissimi Imperatoris Constantini
Caput Primum. Prooemium de morte imperatoris Constantini.
Caput II. Prooemium de filius Constantini imperatoribus
Caput III. De Deo pios principes honorante et tyrannos puniente.
Caput IV. Quod Deus Constantinum honoraverit.
Caput V. Quod XXX quidem annis regnavit: vixit autem plusquam
Caput VI. Quod Dei quidem famulus, gentium autem victor fuerit.
Caput VII. Comparatio ejus cum Cyro Persarum et Alexandro Macedonum rege.
Caput VIII. Quod orbem propemodum universum subegerit.
Caput IX. Quod pii imperatoris filius imperium filiis reliquit.
Caput X. Quod historia haec necessaria, et ad formandos mores utilis sit.
Caput XI. Quod sola Constantini gesta quae ad pietatem pertinent narratarus sit.
Caput XII. Quod Constantinus in tyrannorum aedibus, sicut Moses, educatus sit.
Caput XIII. De patre ejus Constantio, qui Christianos ut Diocletianus et Maximianus persequi noluit.
Caput XV. De persecutione ab aliis concitata.
Caput XVII. De affectu et amore ejusdem Constantii erga Christum.
Caput XIX. De filio ejus Constantino, qui adhuc adolescens una cum Diocletiano in Palaestinam venit.
Caput XX. Constantinus propter Diocletiani et Galerii insidias ad patrem revertitur.
Caput XXI. Mors Constantii Constantinum filium imperatorem relinquentis.
Caput XXII. Quomodo elato Constantio, Constantinus a militibus Augustus appellatus sit.
Caput XXIII. Interitus tyrannorum brevis commemoratio.
Caput XXIV. Quod Constantinus imperium Dei arbitrio sit consecutus.
Caput XXV. Constantini de Britannis et Barbaris victoriae.
Caput XXVI. Quomodo Romam Maxentii tyrannide liberare decreverit.
Caput XXX. Fabricatio ejus signi ad crucis similitudinem.
Caput XXXI. Descriptio signi instar crucis formati quod Romani labarum vocant.
Caput XXXII. Quomodo Constantinus Catechumenus factus sacras Scripturas perlegerit.
Caput XXXIII. De adulteriis a Maxentio Romae perpetratis.
Caput XXXIV. Quomodo uxor praefecti, pudicitiae servandae causa mortem sibi conscivit.
Caput XXXV. Caedes populi Romani jussu Maxentii.
Caput XXXVI. Magicae artes Maxentii, et alimentorum penuria Romae.
Caput XXXVII. Maxentii exercitus in Italia superati.
Caput XXXVIII. Maxentii interitus in ponte Tiberis.
Caput XXXIX. Ingressus Constantini in urbem Romam.
Caput XL. De Constantini statua crucem tenente, et de ejus inscriptione.
Caput XLI. Exultatio provinciarum, et largitiones Constantini.
Caput XLII. Honores episcopis delati, et ecclesiarum extructiones.
Caput XLIII. De Constantini in pauperes beneficentia.
Caput XLIV. Quomodo synodis episcoporum interfuit.
Caput XLV. Quomodo insipientes toleraverit.
Caput XLVI. Victoriae de Barbaris relatae.
Caput XLVII. Mors Maximiani et aliorum quorum insidias Deo revelante Constantinus deprehenderat.
Caput XLVIII. Constantini decennalia.
Caput XLIX. Quomodo Licinius Orientem affixerit.
Caput L. Quomodo Licinius Constantino insidiatus sit.
Caput LI. Licinii insidiae adversus Episcopos, et prohibitio Synodorum.
Caput LII. Christianorum exilia et proscriptiones.
Caput LIII. Edictum Licinii, ne mulieres una cum viris in ecclesiam convenirent.
Caput LIV. Quomodo eos qui sacrificare renuissent, militia solvit: et carcere inclusos, ali vetuit.
Caput LV. De iniquitate et avaritia Licinii.
Caput LVI. Quomodo persecutionem adversus Christianos tandem excitaverit.
Caput LVIII. Qualiter Maximinus christianorum persecutor, fugiens servili habitu sese occultaverit.
Caput LIX. Quomodo vi morbi excaecatus Maximinus, legem pro Christianis dedit.
Caput Primum. Occulta persecutio Licinii, et caedes episcoporum apud Amasiam urbem Ponti.
Caput II. Ecclesiae dirutae, et episcopi trucidati.
Caput III. Quomodo Constantinus Christianorum causa quos Licinius persequi parabat, commotus sit.
Caput IV. Quod Constantinus cum precibus, Licinius vero cum vaticiniis, se ad bellum parabat.
Caput V. Quid de simulacris et de Christo Licinius dixerit, dum in luco sacrificaret.
Caput VII. Ubicumque in praeliis crucis signum adfuit partam esse victoriam.
Caput VIII. Quod quinquaginta viri electi sunt qui crucem portarent.
Caput X. Variae pugnae et Constantini victoriae.
Caput XI. Fuga et magicae artes Licinii.
Caput XII. Quomodo Constantinus orans in tabernaculo, victoriam adeptus est.
Caput XIII. Constantini humanitas in milites captos.
Caput XIV. Iterum de oratione in tabernaculo.
Caput XV. Licinii simulata amicitia et idolorum cultus.
Caput XVI. Quomodo Licinius militibus praeceperit, ne adversus crucis signum impetum facerent.
Caput XVII. Constantini victoria.
Caput XVIII. Licinii caedes et triumphi de illo acti.
Caput XIX. Publica laetitia ac festivitas.
Caput XX. Quomodo pro Confessoribus Constantinus leges sanxerit.
Caput XXI. Quomodo etiam pro martyribus et pro Ecclesiarum praediis leges tulit.
Caput XXII. Quomodo etiam populos recreaverit.
Caput XXIII. Quod Deum bonorum auctorem praedicavit, et de legibus ejusdem.
Caput XXIV. Lex Constantini de pietate in Deum, et de christiana religione.
Caput XLIII. Quomodo Constantinus ea quae legibus sanxerat factis ipsis confirmavit.
Caput XLV. De legibus quibus sacrificia quidem prohibebantur, Ecclesiae vero construi jubebantur.
Caput XLVII. Quod contra idolorum cultum scripserit.
Caput LXI. Quomodo ab urbe Alexandria quaestiones commotae sint propter Arium.
Caput LXII. De Ario et Melitianis.
Caput LXIII. Quomodo Legatum cum litteris misit ad pacem componendam.
Caput LXIV. Constantini Epistola ad Alexandrum episcopum, et Arium presbyterum.
Caput LXXIII. Quod post has etiam Imperatoris litteras perseveravit contentio.
Caput Primum. Comparatio pietatis Constantini cum iniquitate persecutorum.
Caput II. Rursus de pietate Constantini signum crucis libere profitentis.
Caput III. De imagine Constantini, cui crux quidem superposita erat, infra autem draco.
Caput IV. Rursus de controversiis in Aegypto excitatis ab Ario.
Caput V. De dissensione ob festum Paschae.
Caput VI. Quomodo synodum Nicaeae fieri jussit.
Caput VII. De universali Concilio, ad quod ex omnibus provinciis convenerunt Episcopi.
Caput VIII. Quod sicut in Actis Apostolorum dicitur, ex variis gentibus convenerunt.
Caput IX. De virtute et aetate ducentorum quinquaginta episcoporum.
Caput X. Synodus habita in palatio, quo ingressus Constantinus cum episcopis resedit.
Caput XI. Silentium Concilii, postquam Eusebius episcopus pauca quaedam dixisset.
Caput XII. Constantini ad synodum oratio de pace.
Caput XIII. Quomodo episcopos inter se certantes ad concordiam revocarit.
Caput XIV. Concors synodi sententia de fide et de pascha.
Caput XV. Quomodo Constantinus vicennalibus suis episcopos convivio exceperit.
Caput XVI. Munera Episcopis donata et litterae ad omnes scriptae.
Caput XVII. Epistola Constantini ad Ecclesias de synodo Nicaena.
Caput XXI. Episcopis discessuris consilium dat ut concordiam servent.
Caput XXIII. Quomodo ad Aegyptios scripserit, eosque ad pacem hortatus sit.
Caput XXIV. Quomodo episcopis et plebibus religiosas litteras saepius scripsit.
Caput XXV. Quomodo Hierosolymis in sancto Dominicae resurrectionis loco templum exstrui praecepit.
Caput XXVI. Quomodo impii sepulcrum Domini ruderibus et simulacris superpositis obtexerant.
Caput XXVII. Quomodo Constantinus templi materiam ac rudera longissime projici mandavit.
Caput XXVIII. Manifestatio sanctissimi sepulcri.
Caput XXIX. Quomodo de construenda ecclesia ad praesides et ad Macarium episcopum litteras dedit.
Caput XXX. Constantini ad Macarium epistola de aedificatione Martyrii Servatoris nostri.
Caput XXXIV. Descriptio fabricae sancti sepulcri.
Caput XXXV. Descriptio atrii et porticuum.
Caput XXXVI. Descriptio parietum tectique et ornatus atque inaurationis ipsius Basilicae.
Caput XXXVII. Descriptio geminarum utrinque porticuum et trium portarum orientalium.
Caput XXXVIII. Descriptio hemisphaerii et duodecim columnarum cum crateribus.
Caput XXXIX. Descriptio atrii, exhedrarum et vestibulorum.
Caput XL. De numero donariorum.
Caput XLI. De aedificatione Ecclesiae apud Bethlehem et in monte Olivarum.
Caput XLIII. Rursus de Ecclesia Bethlehemitica.
Caput XLIV. De magnitudine animi et beneficentia Helenae.
Caput XLV. Quomodo Helena in ecclesiis religiose versata sit.
Caput XLVI. Quomodo octogenaria, testamento facto, e vita decessit.
Caput XLVII. Quomodo Constantinus matrem deposuit et qualiter illam coluit dum viveret.
Caput XLVIII. Quomodo Constantinopoli martyria construxit, omnemque idolorum cultum abolevit.
Caput XLIX. Signum crucis in palatio, et imago Danielis in fontibus.
Caput L. De ecclesiis quas Nicomediae et alibi exstruxit.
Caput LI. Quod in loco dicto Mambre ecclesiam aedificavit.
Caput LII. Constantini epistola ad Macarium de Mambre.
Caput LIV. Fana et simulacra ubique diruta.
Caput LV. Eversio fani apud Aphaca in Phoenice, et impudicitiae abolitio.
Caput LVI. Destructio templi Aesculapii Aegis.
Caput LVII. Quomodo gentiles damnatis simulacris Deum agnoverunt.
Caput LVIII. Quomodo apud Heliopolim destructo Veneris fano, primus ecclesiam construxit.
Caput LIX. De tumultu Antiochiae propter Eustathium excitato.
Caput LXIII. Quomodo haereses exscindere studuerit.
Caput LXIV. Constantini constitutio adversus haereticos.
Caput Primum. Qualiter donis ac promotionibus plurimos cohonestavit.
Caput II. Remissio quartae partis censuum.
Caput III. Peraequatio ac relevatio censuum.
Caput IV. Quomodo in pecuniariis causis, iis qui causa ceciderant, ipse de suo largiebatur.
Caput V. Scytharum per signum crucis devictorum subactio.
Caput VI. Sarmatae subacti, cum servi adversus dominos rebellassent.
Caput VII. Variorum Barbarorum legationes et munera eis ab Imperatore donata.
Caput XIV. Quomodo assiduis Constantini precibus pax data est Christianis.
Caput XV. Quod in nummis et imaginibus precantis habitu effingi se jussit.
Caput XVI. Quod imagines suas in templis idolorum poni lege lata prohibuit.
Caput XVII. Precationes in palatio, et recitatio sacrarum Scripturarum.
Caput XVIII. Diem Dominicum et sextam feriam honorari praecipit.
Caput XIX. Quomodo etiam gentiles milites diebus dominicis orare docuerit.
Caput XX. Forma precationis a Constantino militibus tradita.
Caput XXI. In armis militum signum dominicae crucis exprimi jubet.
Caput XXII. Studium precandi et cultus festi paschalis.
Caput XXIII. Quomodo idolorum cultum prohibuit, martyrum autem festa honoravit.
Caput XXIV. Quod rerum externarum quasi episcopum se esse dixit.
Caput XXVI. Correctio legis adversus orbos, et legis de testamentis.
Caput XXVIII. Dona in Ecclesias collata, et pecuniae virginibus ac pauperibus erogatae.
Caput XXIX. Lucubrationes et declamationes Constantini.
Caput XXX. Quod cuidam avaro sepulcri modum delineavit, ut ei pudorem incuteret.
Caput XXXI. Quod ob nimiam clementiam irrisus est.
Caput XXXII. De Constantini oratione, quam ad Sanctorum coelum scripsit.
Caput XXXIII. Quomodo Eusebii de Servatoris sepulcro panegyricas orationes stans audierit.
Caput XXXIV. Quod de Pascha et de sacris codicibus ad Eusebium scripsit.
Caput XXXVII. Quomodo confecti fuerint codices.
Caput XLI. Quod inter haec synodum Tyri haberi constituit ob quasdam in Aegypto controversias.
Caput XLII. Epistola Constantini ad synodum Tyri congregatam.
Caput XLV. Episcoporum in conventibus sermones, et ipsius qui haec scripsit Eusebii.
Caput XLVIII. Quomodo immodicas cujusdum laudes aegre tulerit.
Caput XLIX. Nuptiae Constantii Caesaris, ejus filii.
Caput L. Legatio et munera ab Indis missa.
Caput LII. Quomodo eos virilem aetatem ingressos pietatem docuerit.
Caput LIV. De iis qui eximia ejus humanitate ad avaritiam et pietatis simulationem abusi sunt.
Caput LV. Qualiter ad ultimum usque vitae diem orationes scripsit.
Caput LVII. Quomodo susceptis Persarum legatis, festo Paschae die cum aliis pernoctavit.
Caput LVIII. De constructione martyrii apostolorum Constantinopoli.
Caput LIX. Descriptio ejusdem Martyrii.
Caput LX. Quod etiam in eo templo sepulcrum sibi aedificavit.
Caput LXI. Imperatoris aegritudo, et orationes Helenopoli. Item de ejus baptismo.
Caput LXII. Quibus verbis Constantinus postulavit ab episcopis ut baptismum sibi conferrent.
Caput LXIII. Quomodo post baptismum Deum laudavit.
Caput LXIV. Constantini mors die festo Pentecostes, circa meridiem.
Caput LXV. Militum et tribunorum planctus.
Caput LXVI. Quomodo funus Nicomedia Constantinopolim deductum est in palatium.
Caput LXVII. Quomodo etiam post mortem a comitibus et reliquis, perinde ac vivus, honoratus est.
Caput LXVIII. Quomodo exercitus judicio, filii ejus Augusti sunt nuncupati.
Caput LXIX. Romae luctus ob mortem Constantini, et imagines ei decretae.
Caput LXX. Quomodo funus Constantinopoli depositum sit a Constantio.
Caput LXXI. Missa in apostolorum Martyrio celebrata in exequiis Constantini.
Caput LXXIII. Quomodo in nummis, Constantinum velut in coelum ascendentem expresserint.
Caput LXXIV. Quod cum Deum coluisset, merito etiam a Deo honoratus est.
Caput LXXV. Quod Constantinus superiores omnes imperatores pietate superavit.
Constantini Magni Scriptorum Omnium Pars prima, Complectens Omnia Quae Exstant Decreta Et Constitutiones. (Omnia Ex Code Theod. Optimi Ed. Gust. Haene
Anno Domini 312. Constantino A. II et Licinio A. Coss.
De Appellationibus Et Poenis Earum Et Consultationibus
Anno Domini 313. Constantino A. III et Licinio A. Coss.
De Petitionibus Et Ultro Datis .
De Actoribus Et Procuratoribus Et Conductoribus Rei Privatae.
De Testimoniali Ex-Tribunis Et Protectoribus.
De Officio Proconsulis Et Legati.
De Episcopis, Ecclesiis Et Clericis .
Quorum Appellationes Non Recipiantur .
Edictum Pro Religionis Libertate. ( Ex Euseb. Hist. Eccl.
Anno Domini 314. Volusiano et Anniano Coss.
De Curatoribus Kalendarii Et Fide Jussoribus Eorum.
De Administratione Et Periculo Tutorum Et Curatorum .
De Ingenuis Qui Tempore Tyranni Servierunt.
De Privilegiis Eorum Qui In Sacro Palatio Militarunt.
De Concussionibus Advocatorum Sive Apparitorum .
De Longi Temporis Praescriptione Quae Pro Libertate Et Non Adversus Libertatem Opponitur.
De Acquirenda Et Requirenda Possessione.
Anno Domini 315. Constantino IV et Licinio Aa. Coss.
De Cursu Publico Angariis Et Parangariis
Quorum Appellationes Non Recipiantur.
De Diversis Officiis Et Apparitoribus Et Probatoriis Eorum.
Si Petitionis Socius Sine Haerede Defecerit .
De Cohortalibus, Principibus, Corniculariis Et Primipilaribus
De Alimentis Quae Inopes Parentes De Publico Petere Debent.
De Officio Rectoris Provinciae.
De Centonariis Et Dendrophoris .
De Judaeis, Coelicolis Et Samaritanis .
De Fundis Emphyteuticis, Et Eorum Conductoribus.
Anno Domini 316. Sabino et Rufino Coss.
De Longi Temporis Praescriptione.
De Adm. Et Peric. Tut. Et Cur.
De Temporum Cursu Et Reparationibus Denuntiationum .
De Accusationibus Et Inscriptionibus .
Anno Domini 317. Gallicano et Basso Coss.
Ad Legem Juliam De VI Publica Et
De Murilegulis Et Gynaeciariis Et Monetariis Et Bastagariis.
Si Quis Solidi Circulum Exteriorem Inciderit, Vel Adulteratum In Vendendo Subjecerit.
Ubi Senatores, Vel Clarissimi Civiliter, Vel Criminaliter Conveniantur.
Anno Domini 318. Licinio C. et Crispo C. Coss.
Ubi Causae Fiscales Vel Divinae Domus.
Anno Domini 319. Constantino A V. et Licinio C. Coss.
De Maleficis Et Mathematicis, Et Caeteris Similibus
De Denuntiatione Vel Editione.
De Filiis Militarium Apparitorum Et Veteranorum.
De Pactis Et Transactionibus .
Tit. V. De Sponsalibus Et Ante Nuptias Donationibus.
Sine Censu Vel Reliquis Fundum Compa Rari Non Posse.
De His, Qui A Non Domino Manumissi Sunt.
De Privilegiis Eorum Qui In Sacro Palatio Militarunt.
De Pistoribus Et Catabolensibus .
De Extraordinariis Sive Sordis Muneribus .
Ad Legem Juliam De VI Publica Et Privata.
De Tutoribus Et Curatoribus Creandis.
De Officio Rectoris Provinciae.
De Officio Proconsulis Et Legati.
Si Ex Pluribus Tutoribus Vel Curatoribus Omnes Vel Unus Agere Pro Minore Vel Conveniri Possint.
De Mancipiis Et Colonis Patrimonialum, Saltuensium Et Emphyteuticorum Fundorum.
Anno Domini 320. Constantino A. VI et Constantio C. Coss.
De Infirmandis Poenis Caelibatus Et Orbitatis .
De Praetoribus Et Quaestoribus.
Si Quis Eam Cujus Tutor Fuerit Corruperit.
De Officio Proconsulis Et Legati.
De Paganis, Sacrificiis Et Templis .
De Castrensi Omnium Palatinorum Peculio.
Anno Domini 321. Crispo II et Constantino Caess. Coss.
De Bonis Proscriptorum Seu Damnatorum .
De Susceptoribus, Praepositis Et Arcariis .
De His, Qui Veniam Aetatis Impetrarunt .
De Collatione Fundorum Patrimonialium Vel Emphyteuticorum Et Rei Privatae.
De Manumissionibus In Ecclesia .
Si Pendente Appellatione Mors Intervenerit
De Vectigalibus Et Commissis .
De Sententiam Passis Et Restitutis Et Liberis Eorum .
Anno Domini 322. Probiano et Juliano Coss.
De Denuntiatione. Vel. Edictione. Rescripti.
De Constitutionibus Principum Et Edictis
De Hraedii Minorum Sine Decreto .
Anno Domini 323. Severo et Rufino Coss.
De Distrahendis Pignoribus, Quae Tributorum Caussa Tenentur .
Lex Constantini De Pietate In Deum, Et De Christiana Religione.
Victor Constantinus Maximus Augustus, provincialibus Palaestinae.
Νικήτης Κωνσταντῖνοε Μέγιστος, Σεβαστὸς, ἐπαρχεώταις Παλαιστίνης.
Exemplum A Vetustis Temporibus.
De Iis Qui Persecutionem Passi Sunt, Et De Persecutoribus.
Quod Persecutio Bellum Gerentibus Malorum Causa Exstiterit.
Quod Deus Constantinum Bonorum Ministrum Elegit.
Piae In Deum Voces Constantini, Et Laus Confessorum.
Lex Solvens Exsilio Et Curia, Et Bonorum Proscriptione.
Item Eos Qui In Insulas Erant Relegati.
Item Eos Qui Ad Metalla Et Ad Publica Opera Ignominiose Damnati Fuerant.
De Confessoribus Qui Militaverant.
De Iis Qui Ad Gynaecea Vel In Servitutem Dati Erant, Liberandis.
Ut Deficientibus Cognatis Ecclesia Haereditatem Capiat, Utque Legata Firma Maneant.
Ut Qui Hujusmodi Loca, Aedes, Hortos Occupaverint, Ea Restituant, Exceptis Fructibus.
Quomodo Super His Libellos Dari Oporteat.
Ut Fiscus Fundos, Aedes Et Hortos Restituat Ecclesiis.
Ut Martyria Et Coemeteria Ecclesiis Reddantur.
Ut Qui Res Ecclesiae Emerunt, Aut Dono Acceperunt, Eas Restituant.
Sedula Exhortatio Ad Colendum Deum.
Victor Constantinus Maximus, Augustus, provincialibus Orientis.
Νικητὴς Κωνσταντῖνος, Μέγιστος, Σεβαστός, ἐπαρχεώταις ἀνατολικοῖς.
De Pio Ac Dei Amantissimo Constantini Patre, Et De Diocletiano Et Maximiano Persecutoribus.
Quomodo Constantinus Adhuc Adolescens Justos Esse Christianos Audivit.
Quot Tormentorum Et Suppliciorum Genera Adversus Christianos Excogitata Sint.
Quomodo Barbari Christianos Exceperunt.
Quomodo Divina Ultione Puniti Sint, Qui Ex Oraculo Persecutionem Commoverant.
Constantinus Deo Gloriam Tribuit, Signum Crucis Confitetur Et Precatur Pro Ecclesiis.
Quomodo Omnes Quidem Christianos Esse Optavit, Neminem Autem Coegit.
Gloriam Tribuit Deo, Qui Per Filium Suum Errantes Illuminavit.
Iterum Deo Gloriam Tribuit Ex Ministerio Totius Mundi.
Deum Laudat, Qui Semper Bona Atque Honesta Docet.
Adhortatio Sub Finem Edicti, Ut Nemo Alteri Molestiam Facessat.
Constantini Constitutio Adversus Haereticos. (Ex Euseb. Vit. Const. III, c. 64, 65.)
Victor Constantinus Maximus, Augustus, Haereticis.
Νικητὴς Κωνσταντῖνος, Μέγιστος, Σεβαστός, αἱρετικοίς.
De Tollendis Conventiculis Haereticorum.
De Magistratibus Municipalibus.
Anno Domini 324. Crispo III et Constantino Caess. Coss.
De His Qui Numero Liberorum Vel Paupertate Excusationem Meruerint
De Exordinariis Sive Sordidis Muneribus.
De Infirmandis His Quae Sub Tyrannis Aut
Si Per Vim, Vel Alio Modo Absentis Perturbata Sit Possessio.
Anno Domini 325. Paulino et Juliano Coss.
De His Quae Ex Publica Collatione Illata Sunt Non Usurpandis.
De Susceptoribus Praepositis Et Arcariis.
De Ponderatoribus Et Auri Illatione.
De Officio Praefectorum Praetorio .
De Fide Testium Et Instrumentorum .
De Erogatione Militaris Annonae .
Anno Domini 326. Constantino A. VII et Constantio C. Coss.
Ad Legem Juliam De Adulteriis .
De Administratione Et Periculo Tutorum.
Ad Legem Juliam De Adulteriis.
Quorum Appellationes Non Recipiantur.
De Mulieribus, Quae Se Servis Propriis Junxerunt
De Infirmandis His Quae Sub Tyrannis Aut Barbaris Gesta Sunt.
Quemadmodum Munera Civilia Indicantur .
De Filiis Militarium Apparitorum Et Veteranorum.
De Testamentis Et Codicillis .
De Tutoribus Et Curatoribus Creandis.
De Agricolis Et Censitis, Et Colonis.
Anno Domini 327. Constantino Caes. V et Maximo Coss.
De Officio Praeffectorum Praetorio.
Anno Domini 328. Januario et Justo Coss.
Anno Domini 329. Constantino A. et Constantino Caes. Coss.
De Exordinariis Sive Sordidis.
De His, Qui Sanguinolentos Umptos Vel Nutriendos Acciperint.
Anno Domini 330. Gallicano et Symmacho Coss.
De Perfectissimatus Dignitate.
Anno Domini 331. Basso et Ablavio Coss.
De Adm. Et Peric. Tut. Et Cur.
De His, Qui Per Metum Julicis Non Appellaverunt .
De Officio Praefectorum Praetorio.
De Officio Rectoris Provinciae.
De Jurisdictione Omnium Judicum.
Anno Domini 332. Pacatiano et Hilariano Coss.
De Libertis Et Eorum Liberis .
De Fugitivis Colonis, Inquilinis Et Servis .
De Servis Fugitivis Et Libertis.
Anno Domini 333. Dalmatio et Zenophilo Coss.
De Administratione Et Periculo Tutorum Et Curatorum.
De Fide Testium Et Instrumentorum.
De Appellationibus Et Consultationibus.
Anno Domini 334. Optato et Paulino Coss.
De Suariis, Pecuariis Et Susceptoribus Vini Caeterisque Corporatis.
De Iis Quae Administrantibus Distracta Sunt Vel Donata.
Haec Lex expositione non indiget
De Fide Testium Et Instrumentorum.
Quando Imperator Inter Miserabiles Personas Cognoscat.
Anno Domini 335. Constantino et Albino Coss.
Haec Lex Interpretatione non eget
Ne Christianum Mancipium Judaeus Habeat .
Anno Domini 336. Nepotiano et Facundo Coss.
De Naturalibus Filiis Et Matribus Eorum .
Anno Domini 337. Feliciano et Titiano Coss.
Quemadmodum Munera Civilia Indicantur.
De Omni Agro Deserto, Et Quando Steriles Fertilibus Imponuntur.
Decreta Sineannis. (Ex Cod. Just.) .
De Omni Agro Deserto. D E Collatione Fundorum Patrimonialium Et Emphyteuticariorum.
De Fundis Rei Privatae Et Saltibus Divinae Domus.
De Patribus Qui Filios Suos Distraxerunt.
De Incestis Et Inutilibus Nuptiis.
De Quadriennii Praescriptione.
De Officio Proconsulis Et Legati.
De Officio Magistri Officiorum.
De Agricolis Et Mancipiis Dominicis, Vel Fiscalibus Rei Publicae Vel Privatae.
De Salgamo Hospitibus Non Praestando.
In Quibus Causis Coloni Censiti Dominos Accusare Possint.
Pars secunda. Conciones. ( Ex Euseb. Hist. Eccl.
Pars secunda. Conciones. ( Ex Euseb. Hist. Eccl.
Constantini Ad Synodum In Palatio Habitam Oratio De Pace.
Cap. II.—Allocutio Ad Ecclesiam Et Auditores, Ut Ignoscant Et Emendent, Si Quid Minus Recte Dixerit.
Cap. IV.—De Errore Eorum Qui Simulacra Venerantur.
Cap. V.—Quod Christus Filius Dei Cuncta Condidit, Et Certum Vitae Spatium Singulis Constituit.
Cap. XI.—De Corporali Domini Adventu, Qualis Et Cur Fuerit.
Cap. XXIV.—De Decii, Valeriani Et Aureliani Calamitoso Vitae Exitu Ob Persecutionem Ecclesiarum.
Pars tertia. Epistolae.
Anno Domini CCCXIII. Conc. t. col. 1429, ed. Coleti.
Constantinus Augustus Melchiadi episcopo Romano hierarchae.
Κωνσταντῖνος Σεβαστὸς Μιλτιάδῃ ἐπισκόπῳ Ῥωμαίων καὶ Μάρκῳ.
Epistola Prima Constantini Et Licinii Ad Anulinum. ( Eus. Hist. Eccl. lib. c.
Epistola Anulini Proconsulis Ad Constantinum. ( Conc. t. col. 1428, ed. Col.
Epistola II Constantiniad Anulinum. ( Eus. Hist. Eccl. lib. c.
Epistola Constantini Ad Caecilianum. ( Eus. Hist. Eccl. lib. c.
Constantinus Augustus Caeciliano, episcopo Carthaginensi.
Κωνσταντῖνος Ἄυγουστος Καικιλιανῷ, ἐπισκόπῳ Καρταγένης.
Anno Domini CCCXIV. Conc. t. col. 1445, ed. Col.
Epistola Constantini Ad Chrestum Episcopum Syracusanum. ( Conc. t. col. 1446, ed. Col.
Epistola Constantini Ad Episcopos Post Concilium Arelatense. ( Conc. t. col. 1454, ed. Col.
Epistola Constantini Et Licinii Ad Probianum. ( Bal. Misc., t. p.
Epistola Constantini Ad Episcopos Donatistas. ( Conc. t. col. 1431, ed. Col.
Epistola Constantini Ad Celsum. ( Conc. t. col. 1471, ed. Col.
Fragmentum Epistolae Constantini Ad Eumalium Vicarium. ( Aug. lib. contra Cresconium.
Epistola Constantini Ad Catholicam. ( Conc. col. 1472, ed. Col.
Anno Domini CCCXXIII. Eus., Vita Const., lib. c.
Epistola Constantini Ad Alexandrum Episcopum Et Arium Presbyterum. ( Euseb. Vit. Const. lib. c.
Quod pro pace continue satagebat.
Quomodo quaestiones in Africa excitatas compressit.
Quod religio ab Orientis partibus coeperit.
Quomodo seditionem moleste ferens pacem suasit.
Unde nata sit controversia inter Arium et Alexandrum, et quod talia non erant disquirenda.
Quod ob leves quasdam voculas pertinaciter certandum non fuit.
Anno Domini CCCXXV. Eus., Vit. Const., l. c.
De consensu in celebratione festi Paschalis et contra Judaeos.
Hortatio ut maximam partem orbis terrarum sequi velint.
Hortatio ut omnes decretis Synodi assentiantur.
Epistola Constantini Ad Ecclesias. ( Socr. Hist. Eccles. l. e.
Epistola Constantini Ad Ecclesiam Alexandrinam. ( Conc., t. p. 62, ed. Labb.
Epistola Constantini Ario Et Arianis. ( Conc. t. p.
Epistola Constantini Ad Nicomedienses, Contra Eusebium Et Theognium. ( Conc. t. p. 277, ed. Lab.
Epistola Ad Theodotum. ( Conc. t. p. 283, ed. Lab.
Epistola Constantini Ad Macarium. ( Euseb. Vit. Const. l. c.
Quod hanc aedem, maenium, columnarum et marmorum venustate caeteras ecclesias superare voluerit.
Ut de pulchritudine conchae, et de artificibus ac de materia Macarius ad praesides scribat.
Monitum In Epistolas Helenae Et Constantini.
Epistola Helenae Ad Constantinum. ( Bibl. Gall., t. App., p.
Epistola Responsoria Constantini Ad Helenam. ( Indidem.
Anno Domini CCCXXX. Conc. t. col. 1472, ed. Col.
Anno Domini CCCXXXII. Eus. Vit. Const., lib. c.
Epistola II Constantini Ad Eusebium. ( Eus., Vit. Const., lib. c.
Epistola II Constantini Ad Macarium. ( Eus., Vit. Const., lib. c.
Quod Servator noster ibidem visus est Abrahae.
Epistola Constantini Ad Synodum Tyriam. ( Eus., Vit. Const., l. c.
Anno Domini CCCXXXIII. Eus., Vit. Const., l. c.
Contra simulacra, et de glorificatione Dei.
Contra tyrannos et persecutores, et de captivitate Valeriani.
Quod persecutorum ruinam viderit, quodque jam ob Christianorum pacem laetatur.
Exhortatio ut Christianos in Perside agentes benevole complectatur.
Mentio De Litteris Amoebeis Constantini Et Sancti Antonii Monachi. ( S. Ath. Opp. l. c.
Epistola III Constantini Ad Eusebium. ( Eus. Vit. Const. l. c.
Epistola IV Constantini Ad Eusebium. ( Eus., Vit. Const., lib. cap.
Anno Domini CCCXXXV. Athan. Ap. t. p.
Epistola II Constantini Ad Athanasium. ( Indidem.
Epistola Constantini Ad Joannem Meletianum. ( Athan. Apol., p.
Epistola Constantini Ad Catholicos Alexandrinae Ecclesiae. ( Conc. t. p.
Epistola Constantini Honorifice Arium Ad Se Accersentis. ( Conc. t. p.
Νικητὴς Κωνσταντῖνος Μέγιστος, Σεβαστὸς.
Epistola Constantini De Synodo Tyri Celebranda. ( Conc. t. p.
Mentio De Epistola Constantini Ad Dalmatium.
Libellus Fidei Ab Ario Et Euzoio Imperatori Constantino Oblatus. ( Conc. t. p.
Appendix Ad Opera Constantini.
Appendix Ad Opera Constantini.
Epistola Melchiadi Falso Adscripta Conc. t. p.
Anno Domini CCCXXI.
Nazarii Panegyricus, Constantino Augusto Dictus. ( Ex Pan. Vet. la Baume.
Nazarii Panegyricus, Constantino Augusto Dictus. ( Ex Pan. Vet. la Baume.
Appendix Ad Nazarium. Panegyrici Veteres Ab Aliis Constantino Dicti.
Appendix Ad Nazarium. Panegyrici Veteres Ab Aliis Constantino Dicti.
Incerti Auctoris Panegyricus Maximiano Et Constantino Dictus.
Incerti Auctoris Panegyricus Maximiano Et Constantino Dictus.
Eumenii Panegyricus Contantino Augusto.
Eumenii Panegyricus Contantino Augusto.
Synopsis Orationis Pro Restaurandis Scholis Augustoduni .
Synopsis Orationis Pro Restaurandis Scholis Augustoduni .
Eumenii Gratiarum Actio Constantino Augusto Flaviensium Nomine.
Eumenii Gratiarum Actio Constantino Augusto Flaviensium Nomine.
Incerti Panegyricus, Constantino Augusto.
Incerti Panegyricus, Constantino Augusto.
Monumenta Vetera Ad Donatistarum Historiam Pertinentia. Ab Anno Christi CCCIII Ad Annum CCCL.
Monumenta Vetera Ad Donatistarum Historiam Pertinentia. Ab Anno Christi CCCIII Ad Annum CCCL.
Tenor Edicti In Christianos A Diocletiano Et Maximiano Lati Et Promulgati.
Tenor Ejusdem Edicti. ( E x Eusebio, lib. Hist. eccles. cap.
Executio Edicti Praecedentis In Africa.
Acta Sancti Felicis Episcopi. ( Ex Baluzio t. Misc. p.
Monitum Baluzii Ad Acta S. Felicis Episcopi Tubyzacensis.
Admonitio Theodorici Ruinart in acta sancti Felicis Episcopi et Martyris.
Acta Sancti Felicis Episcopi Et Martyris, Ex codd. mss. et editis.
Monitum Baluzii ad acta sanctorum Saturnini, Dativi et sociorum.
Appendix Ad Illa Acta Quibus Continetur Accusatio Donatistarum In Mensurium Et Caecilianum. De qua Optatus lib. I, § 19 et 20, p. 18 et 19. Vide ibi n
Admonitio Theoderici Ruinart In acta ss. Saturnini et sociorum.
Monitum Baluzii Ad Acta Purgationis Felicis Episcopi, Etc.
Proemium Ad Acta Purgationis Caeciliani.
Idem Ex Eodem. ( Lib. contra Gaudentium, cap. 37, n. 47, col
Epistola Constantini Ad Anulinum Africae Proconsulem
Epistola Constantini Imperatoris Ad Anulinum Proconsulem Africae.
Epistola Constantini Imperatoris Ad Caecilianum
Relatio Anulini Proconsulis Ad Imperatorem Constantinum,
Episcoporum partis Majorini preces ad Constantinum.
Epistola Constantini Imperatoris
De Romano Concilio Sub Mltiiade .
Epistola Constantini Imperatoris Ad Ablavium,
Epistola Constantini Imperatoris,
Epistola Arelatensis Synodi Ad Silvestrum Papam,
Epistola Constantini Imperatoris Ad Episcopos
Rescriptum Constantini Ad Valerium seu Verinum.
Epistola Constantini Imperatoris Ad Donatistas,
Epistola Constantini Imperatoris Ad Celsum,
Epistola Constantini Ad Episcopos Numidas,
Epistola Caeciliani Ad Felicem.
Petronius, Annianus et Julianus, Domitio Celso vicario Africae.
De Constantini judicio apud Mediolanum habito, ubi rursum absolutus est Caecilianus.
Epistola Constantini Imperatoris Ad Catholicam.
In Sequentem Sermonem Admonitio.
4. Idus Martii Sermo de Passione Ss. Donati et Advocati.
Annotatio Mabillonii in passionem Marculi.
Incipit Passio Benedicti Martyris Marculi. 8 (al. die 3) kal. decembris.
Ad Donatistas pertinent duo hujus concilii Canones sequentes.
De indulgentia et arbitrii libertate Donatistis concessa a Constantino .
De Pauli et Macarii persecutione quam injusta Donatistarum expostulatio .
Anno Domini 333.
Anno Domini CCCXXXIII. S. Sylvester Papa.
Anno Domini CCCXXXIII. S. Sylvester Papa.
Prolegomena.
§ Primus.— Notitia historica ex libro pontificali Damasi papae.
Ex libello de munificentia Constantini.
§ II.—Quando Et Quamdiu Sederit. ( Ex D. Coustant.
§ III.—De Scriptis Aliis Quae Ad Sivestrum Papam Attinent. ( Ex D. Coustant.
Opera Quae Exstant.
Fragmentum Incogniti Operis Adversus Judaeos. ( Coll. Maii, t. part. p.
Fragmentum Aliud. ( Maii Spicil.
Epistolae Quae ad Sylvestrum I Papam attinent.
Monitum In Epistolam Sequentem. ( Coust., pag.
Epistola I. Arelatensis Synodi Ad Silvestrum Papam. Indidem.
Epistola II Synodi Arelatensis Ad Silvestrum Papam. ( Coust., pag.
Appendix. Varia Dubiae Auctoritatis Scripta.
Appendix. Varia Dubiae Auctoritatis Scripta.
Capitulum Sancti Silvestri Papae. ( Conc. coll. Mansi.
Decretum Sancti Silvestri Papae. ( Indidem.
Censura Duarum Epistolarum Sequentium. ( Coust. Append., p.
Epistola Nicaenae Synodi Ad Silvestrum Papam. ( Indidem.
Epistola Seu Rescriptum Silvestri Ad Synodum Nicaenam. ( Coust. App., p.
Altera S. Silvestri Epistola Ad Nicaenam Synodum. ( Conc. t. p.
Altera S. Silvestri Epistola Ad Nicaenam Synodum. ( Conc. t. p.
Censura Opusculi Sequentis. ( Coust. App., p.
I. Quidquid actum est Nicaeae confirmatur.
III. De conciliis ter in anno celebrandis
IV. Nulli clerico licere causam in publico examinare.
V. De praeficiendis in ordinibus et proficiendis.
VI. De ordinationibus et neophytis non ordinandis.
Epilogus Brevis Alius Concilii Romani Sub Sylvestro Papa Habiti. Conc. t. col.
Canon Vel Constitutio Silvestri Episcopi Urbis Romae, Et Domini Constantini Augusti, Qualiter Ecclesiastici Gradus Custodiantur, Vel Religio. Conc. t.
Censura Constituti Praecedentis. ( Constant. App., p.
Mentio De Alio Concilio Romano Quod Etiam Romae Ante Duo Praecedentia Sub Sylvestro Papa Habitum Est. ( Conc. t. col. 1490, ed. Lab.
Censura epistolae sequentis. ( Const. App., p.
Censura epistolae sequentis. ( Const. App., p.
Epistola De Formatis Ab Episcopo Viennensi Accipiendis. Quae Sint Provinciae Septem Ad Viennensem Ecclesiam Pertinentes. ( Indidem
Anno Christi CCCXXXIV. Sanctus Marcus Papa.
Anno Christi CCCXXXIV. Sanctus Marcus Papa.
Prolegomena.
§ I.—Vita Marci Papae. Ex Labbaeo, tom. conc. p.
§ II.—Quando Et Quamdiu Sederit. ( Ex D. Constant.
§ III.—De Decreto Ipsi Attributo. ( Indidem
Scripta Dubiae Auctoritatis.
Epistola Sancti Athanasii Et Aegyptiorum Episcoporum Ad Marcum Papam. Conc. t. col. 466, ad. Labb.
Rescriptum Marci Papae Ad Athanasium Et Omnes Episcopos Aegyptios. Indidem
Anno Christi CCCXXXVII-CCCLII: Sanctus Julius Papa I.
Anno Christi CCCXXXVII-CCCLII: Sanctus Julius Papa I.
Notitia Historica, Critica Et Litteraria In Sanctum Julium Papam.
Notitia Historica, Critica Et Litteraria In Sanctum Julium Papam.
§ I.—De Vita Julii Papae I. Ex libro pontificali Damasi papae.
§ II.—Quando Et Quamdiu Sederit. ( Ex D. Coustant.
§ III.—De Epistolis, Quae Ad Julium Papam Attinent. ( Ex D. Coustant.
§ IV.—De Decretis Julio Attributis. ( Ex D. Coustant.
§ V.— De scriptis Julii papae (ex Schoenemann).
Monumenta Genuina.
ΤΟΥ ΜΑΚΑΡΙΟΥ ΙΟΥΛΙΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΡΩΜΗΣ Περὶ τῆς ἐν Χριστῷ ἑνότητος τοῦ σώματος πρὸς τὴν θεότητα.
Monitum In Epistolam Ad Antiochenos. ( Ex Constantio.
I. Orientales Antiochia contentioso animo rescripse runt.
II. Nihil in litteris suis esse unde juste expostularent.
IV. Nicaenam synodum in causa Pisti Eusebiani temerant Julius illaesam servat.
V. Fucatum illorum pro synodorum decretis studium.
VI. Ne Romam se conferant, frustra obtendunt angustiam temporis praefiniti.
VIII. Inique moventur, quod Julius solus solis Eusebianis scripserit.
IX. Athanasius et Marcellus jure ad communionem admissi.
X. Mareotica gesta ex se irrita, una tantum parte praesente.
XI. Eorumdem gestorum falsitas testibus pluribus confutatur.
XII. Ex ipsis gestis eorum falsitas comprobatur.
XIII. Athanasium insontem probat fiducia qua Romae adversarios exspectat.
XIV. Gregorii ordinatio illegitima, et ejus in suo ingressu gesta.
XV. Alia in Mareoticis gestis reprehensione digna.
XVI Marcellus recte sentire declaratur.
XVIII. Nefanda ab Arianis patrata multi Romam convenientes exponunt.
XIX. Discordiae auctores Eusebiam, non Julius.
XX. Athanasius et Marcellus sine partium studio in communionem recepti.
XXI. Si reos illos putant, Romam conveniant, et ibi eos praesentes convincant.
Julius Presbyteris, Diaconis Et Populo
Ἰούλιος πρεσβυτέροις καὶ διακόνοις, καὶ λαῷ παροικοῦντι Ἀλεξάνδρειαν.
Monitum In Epistolam Marcelli Ancyrani Ad Julium.
Epistola Synodi Sardicensis Ad Julium Urbis Romae Episcopum . Coust. p.
Eadem Epistola Ex Hilario. ( Conc. t. col. 660, ed. Lab.
Appendix. Scripta Suspectae Fidei.
Appendix. Scripta Suspectae Fidei.
Admonitio In Epistolam Julii Ad Dionysium Alexandrinum. ( Coust. App. p.
Epistola Julii Episcopi Romani Ad Dionysium Alexandrinum Episcopum. ( Coust. App. p.
Monitum In Epistolam Sequentem.
((Epistola Julii I Ad Prosdocium.))
Τῷ δεσπότῃ μου τῷ ποθεινοτάτῳ Προσδοκίῳ Ἰούλιος ἐν κυρίῳ χαίρειν.
S. Julii Episcopi Romani In Sermone De Homousio.
Ἰουλίου ἐπισκόπου Ρώμης ἐν τῳ λόγῳ τῳ περὶ ὁμοουσίου.
Fragmentum III . Sanctus Julius.
Observatio. Liturgia sacra Julii nomine a Jacobitis recepta.
Censura Epistolarum Cyrilli Ad Julium Et Julii Ad Cyrillum De Die Natali Domini.
Cyrilli Verba A Joanne Nicaeno Relata.
Decreta Julii Papae I Decem Juxta Gratianum Et Ivonem.
Primum. Turpe lucrum sequitur qui minus emit ut plus vendat, vel quid sit usura.
Secundum. Reus est animarum presbyter, qui poenitentiam morientibus abnegat.
Tertium. Post mortem alicujus nullus de ejus consanguinitate sponsam accipiat.
Quartum. Licet servo matrimonia contrahere
Quintum. Ex propinquitate sui sanguinis vel uxoris, usque in septimum gradum, nullus ducat uxorem.
Sextum. Ecclesia semel Deo consecrata quando est iterum consecranda.
Septimum. De his qui sacrificando varie errabant.
Octavum. ( Ex decreto Ivonis Carnotensis desumptum.) Quid sit Ecclesia.
Nonum. (Ex eodem.) De illis qui ecclesias incenderunt.
Decimum. (Ex eodem.) Libertam domino legitime nubere posse.
Epistola I Increpatoria Julii Conc. t. col.
Venerabilibus fratribus universis orientalibus episcopis Julius.
Epistola Orientalium Conc. t. col.
Epistola II . Sive Rescriptum Julii I Cons. t. col.
Anno Domini CCCLXII—CCCLXXII. C. F. Marius Victorinus Et Candidus Arianus. Galland. Bibl. p. Maii Coll. t. part. p.
Notitia De Victorino Afro.
Marii Victorini Liber Ad Justinum Manichaeum Contra Duo Principia Manichaeorum, Et De Vera Carne Christi.
Victorini De Verbis Scripturae: Factum Est Vespere Et Mane Dies Unus. Coeperitne A Vespera Dies, An A Matutino.
Candidi Ariani Liber De Generatione Divina, Ad Marium Victorinum Rhetorem.
Candidi Ariani Liber De Generatione Divina, Ad Marium Victorinum Rhetorem.
Victorini Liber De Generatione Divini Verbi, Ad Candidum Arianum.
Victorini Liber De Generatione Divini Verbi, Ad Candidum Arianum.
Candidi Ariani Epistola Ad Marium Victorinum Rhetorem.
Candidi Ariani Epistola Ad Marium Victorinum Rhetorem.
Victorini Adversus Arium
Victorini De ΟΜΟΟΥΣΙΩ Recipiendo.
Victorini De ΟΜΟΟΥΣΙΩ Recipiendo.
Victorini De Trinitate Hymni.
Victorini In Epistolam Pauli Ad Galatas Libri Duo.
Victorini In Epistolam Pauli Ad Galatas Libri Duo.
Victorini In Epistolam Pauli Ad Philippenses Liber Unicus.
Victorini In Epistolam Pauli Ad Philippenses Liber Unicus.
Victorini In Epistolam Pauli Ad Ephesios Libri Duo.
Victorini In Epistolam Pauli Ad Ephesios Libri Duo.
Victorini De Physicis Liber. ( Maii Coll. t.
Victorini De Physicis Liber. ( Maii Coll. t.
Monitum libro de Physicis a Maio praepostium.
Anno Domini CCCLVI-CCCLVII. Osius Episcopus Cordubensis.
Anno Domini CCCLVI-CCCLVII. Osius Episcopus Cordubensis.
Prolegomena.
Notitia Historica De Osio Episcopo Cordubensi. ( Ex Galland. Prolegomen., caput
Osii Sententiae In Concilio Sard. Censi. (Conc. t. II, col. 625.)
Osii Sententiae In Concilio Sard. Censi. (Conc. t. II, col. 625.)
Prooemium.— Historia concilii Sardicensis.
Osii Concilium Cordubense. ( Conc. t. col.
Cordubensis Episcopi Epistola Ad Constantium Augustum. Apud Athanasium in hist. Arian. ad Monach. § XLIV, Opp. tom. part. pag. 370, edit. Bb. Paris. G
Osius, Constantio imperatori in Domino, salutem.
Ὅσιος Κωνσταντίῳ βασιλεῖ ἐν Κυρίῳ χαίρειν.
Anno Domini CCCLIII-CCCLXIII. Liberius Papa.
Anno Domini CCCLIII-CCCLXIII. Liberius Papa.
Prolegomena.
§ I.—Notitia Historica. ( Ex libro pontificali.
I. Aegyptiorum ad Liberium litterae circa exitum anni 352 missae.
II. Orientalium ad Liberium litterae circa idem tempus scriptae.
III.— Liberii ad Orientales epistola anno 353 data.
IV.— Liberii ad Aegyptios epistola eodem tempore scripta.
V.— Liberii ad Constantium epistola ann. 353 scripta.
VI.— Legatorum Liberii ex Arelatensi concilio litterae.
VII.— Eusebii Vercell. ad Liberium epistola anno 354 missa.
VIII.— Liberii ad Fortunatianum epistola, eodem tempore data.
IX.— Constantii ad Liberium litterae anno 355.
X.— Liberii ad clerum Rom. litterae anno 357 scriptae.
XI.— Ejusdem litterae ad Constantium eodem tempore.
XII.— Liberii epistola decretalis per provincias missa circa ann. 362.
XIII.— Litterae Lampsacenae synodi et aliarum ad Liberium et Occidentales ann. 365 missae.
XIV.— An Liberius litteras ad Orientales scripserit de Spiritu Sancto.
XVI.— Scripta Liberio supposita.
Decretorum Liberio adscriptorum Censura.
Opera Quae Exstant.
Oratio Marcellinam S. Ambrosii Sororem Dato Virginitatis Velo Consecrantis. ( Ex Biblioth. Galland.
Oratio Marcellinam S. Ambrosii Sororem Dato Virginitatis Velo Consecrantis. ( Ex Biblioth. Galland.
Epistolae Et Dicta. ( Coust. col.
Epistolae Et Dicta. ( Coust. col.
Epistola . Liberii Papae Ad Caecilianum Spoletinum Episcopum. (Eodem tempore.) De eadem re.
Monitum In Duas Epistolas Sequentes.
Domino fratri et consacerdoti Liberio Eustathius, Theophilus et Silvanus in Domino salutem.
Κυρίῳ ἀδελφῷ καὶ συλλειτουργῶ Λιβερίῳ Εὐστάθιος, Θεόφιλος Σιλβανὸς ἐν κυρίῳ χαίρειν.
Appendix.
Gesta Liberii Papae.
Admonitio In Gesta Sequentia. ( Coust. Append., p.
Incipiunt Gesta Liberii Papae. ( Indidem, p.
2. Constantinus a lepra mundatus. Constans Nicomediae baptizatus. Liberius relegatus Noellam.
3. Liberius Damasum vicarium instituit. Petri amor post negationem. Chrisma in nomine Domini.
5. Baptismus in pelve, flumine, palude.
6. Constantii expeditio super Danubium.
7. Liberius ut in basilica S. Petri baptizet rogatur.
8. Damasus pollicetur fontes. Liberius baptizat in Pentecoste.
Censura Epistolae Ad Orientales. ( Coust. Append., p.
Censura Epistolae Ad Orientales. ( Coust. Append., p.
Epistola, Qua Athanasius Romam Citatus Et A Romanae Ecclesiae Communione Separatus Fingitur, Orientalibus Ipsius Adversariis A Liberio In Communionem
Epistolae Amoebeae.
Monitum In Epistolas Amoebeas Liberii Et Athanasii. ( Coust. Append., p. 95.
Epistola Liberii Episcopi Romae Ad Athanasium Episcopum Alexandriae. ( Coust. Append., p.
Decreta Liberii Papae, Desumpta ex codice vetusto 16 librorum, lib. cap.
Ejusdem Capite Decimo. Ut in sacris diebus jejuniorum conjugati a conjugibus se abstineant.
Ejusdem Capite Duodecimo. Si evenerit fames aut inaequalitas aeris, quid agendum.
Anno Domini CCCLXVI. Potamius Episcopus Ulyssiponensis.
Anno Domini CCCLXVI. Potamius Episcopus Ulyssiponensis.
Prolegomena. De Potamio Episcopo Ulyssiponensi. ( Galland., t. Proleg. p.
Prolegomena. De Potamio Episcopo Ulyssiponensi. ( Galland., t. Proleg. p.
Potamii Episcopi Tractatus Duo: Quibus Accessit Epistola Ad S. Athanasium.
Potamii Episcopi Tractatus Duo: Quibus Accessit Epistola Ad S. Athanasium.
Tractatus I. De Lazaro. Gall. t. p.
Tractatus II. De Martyrio Isaiae Prophetae. ( Indidem p.
Index Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.
Index Rerum Quae In Hoc Tomo Continentur.
Eusebii Pamphilii De Vita Beatissimi Imperatoris Constantini.
Sanctus Marcus Papa.—Prolegomena.
C. F. Marius Victorinus Et Candidus Arianus.
Victorini adversus Arium libri quatuor.
Victorini in Epistolam Pauli ad Galatas libri duo.
Victorini in Epistolam Pauli ad Philippenses.
Victorini in Epistolam Pauli ad Ephesios libri duo.
Appendix. Gesta Liberii papae.—Admonitio in haec gesta.
Appendix. Gesta Liberii papae.—Admonitio in haec gesta.
Cap. II.
Vers. 1, 2, 3, 4.— Si qua igitur advocatio in Christo, si qua consolatio dilectionis, si qua societas spiritus, si qua viscera et miserationes; implete gaudium meum, ut idem sentiatis omnes. Petiturus beneficium, ut gaudium suum impleatur quod gaudium circa hoc mandatum est, ut idem sentiatis omnes, ut nullus discrepet (tunc enim et charitas et concordia 1203C est, idem sentientibus cunctis; et si concordia est, hoc habebit apostolus gaudium): ut ergo hoc impetret quod suum gaudium vult esse, per illorum unanimitatem, concordiam, eamdemque sententiam, et caetera similia, quasi rationem meritorum praemittit, quod ab ipsis meretur, ut impleatur gaudium suum circa hoc, ut idem omnes sentiant, et caetera. Meritorum autem rationes istae sunt, quia advocati simul in Christo sunt: advocat enim Deus in Christo nos; eos enim sanctificat, quos vocavit et elegit et quos ordinavit. Advocatio ergo prima est; si est, inquit, advocatio in Christo aliqua in nobis, quod simul vocati sumus, et vocati in Christo, et meritum meum erga vos; ergo implete gaudium meum. Prima igitur haec ratio meritorum inter se, ut se invicem audiant: quod advocati 1203D sunt in Christo. Ex hoc autem quod advocati sunt in Christo, est etiam dilectio. Item adjungit si qua consolatio dilectionis. Cum enim in malis simus, et mundi malis laboremus, si nos invicem diligamus, Deus erit nobis consolatio dilectionis. Haec, inquit, 1204A igitur si est consolatio dilectionis, ut quia vos diligo, vos me consolemini in malis in quibus sum: implete ergo gaudium meum. Singulis ergo hoc adjungendum. Deinde adjecit, si qua societas spiritus. Bono ordine et hoc tertium: nam primum est advocari in Christo, deinde dilectionem habere: cum autem utrumque fuerit, ut jam et advocati in Christo sint, et consolationem habeant inter se dilectus et dilectionis, sine dubio est societas spiritus. Si qua, inquit, est societas spiritus. Audiamus illud, implete gaudium meum. Adjungit deinde, si qua viscera et miserationes. Unum enim corpus efficitur Ecclesiae, cum sibi vocati in Christo charitate junguntur, junguntur etiam spiritu, et fiunt eadem viscera et eaedem miserationes. Si qua igitur viscera, si quae miserationis sint viscera, ad hoc 1204B ut vocatio sit in Christo, et societas in spiritu. Miserationes autem sunt ad hoc, si qua consolatio est dilectionis, ut omnis alterum consoletur, quod in malis semper in mundo sumus: quoniam viscera eadem sumus, miserationes invicem nobis praestare debemus. Sic ergo si qua viscera miserationis, implete gaudium meum. Quod autem gaudium, subjunxit, ut idem sentiatis, omnes id ipsum. Quid est idem sentiatis? supponit per subjecta, aut in quibus idem sentiant, aut quemadmodum idem sentiant:— Eamdem dilectionem exerc eatis unanimes, unum sentientes, nihil per contentionem, neque per inanem gloriam, sed in humilitate sensus invicem vos ab alteris praecedi arbitrantes. Non sua propria tantum unusquisque vestrum perspiciat, sed aliorum singuli .
1204C Vers. 5.— Hoc enim sentite in vobis quod et in Jesu Christo. Ut dixi, exhortatio ista est quam nunc exsequitur, praeceptis plenioribus: implete, inquit, gaudium meum, quibus in rebus effici potest: quae praecepta, ut semper docuit, tenent quae facienda sunt, et item quae non facienda. Quae facienda sunt, sic subjungit, ut idem sentiatis omnes, eamdem dilectionem exerceatis omnes, unanimes, unum sentientes. Interponit quae non facienda, nihil per contentionem neque per inanem gloriam. Et subjungit quae facienda rursus, sed per humilitatem sensus invicem vos ab alteris praecedi arbitrantes. Item subjungit quae non facienda: non sua propria unusquisque perspiciat. Deinde id quod faciendum, sed aliorum singuli. Sic deinde subjungit, quod ad exhortationem plurimum valet, et certam 1204D exhortationem de praeceptis, in qua conclusio praecepti haec est, ut de aliorum recreatione singuli cogitent. Hoc, inquit, facere debetis et constituere et sentire in vobis, quod Christus fecit: quod de aliis cogitans, de se et de sua gloria nihil cogitavit: vel de eo quod potentiam suam, ut docebit, ipse deposuit, 1205A ut aliis caeteris subveniret. Ergo hoc tenetur in exhortatione, ut gaudium possit impleri ipsius Pauli.
Videamus igitur singula quae praecepta sint. Primo ait ut idem, omnis christianitatis potestatis, et jus et operatio illa est non dissentire, sed unum atque idem in animo habere. Etenim si unus Deus, si unus ejus filius, si unus Spiritus sanctus est, si omnia ista tria unum, ita debemus et nos unum habere quod sentimus, ut idem sentiamus omnes. Deinde sequitur ut eamdem dilectionem exerceamus. Hoc jam ad moralem disciplinam, id est ad vitam pertinet; illud ad scientiam. Nam cum duo genera dixissem esse in Paulo, et in omni tractatu, ut alia discerentur ad scientiam, alia discerentur ad actus et ad vitam; ita 1205B et hic ad scientiam, ita positum ut idem sentiatis: deinde ad vitam, eamdem dilectionem exerceatis. Eamdem quid est? quam alter circa vos, eamdem vos circa alterum; neque divisam dilectionem, sed in Christo dilectionem. Ipsa est eadem dilectio. Deinde adjecit: unanimes unum scientes. Eadem repetisse mihi videtur verso ordine, quae supra sunt dicta. Namque unum est unanimes quod ad eamdem dilectionem: aliud est unum scientes, quod supra ut dixi, ut unum sentiatis omnes. Verum et amplius aliud in his duobus est, quod in superioribus. Namque aliud est idem sentiatis omnes, aliud unum scientes, in ipso quidem: quippe cum ad scientiam utrique pertineat. Verum illud superius idem sentire, ad hoc est, ut adhuc scientia nondum confirmata, par tamen videatur sciendi potestas, 1205C nondum confecta, jam perfecta scientia . Secundo igitur praecepto cum uno in sensu utrumque sit, fortius tamen positum; unum, inquit, scientes: jam praeceptio est ipsa, cum scientes dixit. At vero superius idem sentientes dixit, id est sensus eosdem intelligentiae habentes: illud ergo adhuc in actu est, hoc in perfectione videri potest. Idem sentientes et ad vitam pari modo, etiam in actu est, circa vitam eamdem dilectionem exerceatis. Porro autem in perfectione hoc est unanimes et utrumque de moribus et de vitae genere: unde tamen cum eadem videantur singula in singulis, posteriora potiora sunt. Deinde adjunxit: nihil per contentionem neque per gloriam inanem. Potuit enim, et idem sentiendi, et idem sciendi esse tamen contentio. Modus igitur subjunctis est, 1205D qui esse debeat, vel potius qui non esse: nihil, inquit, per contentionem. Multi enim contendendi vel necessitatem habent vel voluntatem. Utramque igitur contentionem tulit, ut necessitas non sit contendendi nec voluntas. Quippe cum utrumque vitiosum sit. Alii curiositate in ipsam contentionem irruunt: alii natura tales sunt, ut contentiosi sint: ideo adjectum, nihil per contentionem. Deinde rursus alii ad jactantiam hoc proferunt, ut contendant, et pares esse videantur, 1206A aut potiores resistendi pertinacia et superiores aut gloriandi. Hoc ergo auferri vult, dicitque, neque per gloriam inanem. Etenim gloria inanis est placere velle sermonibus, placere ingenti calliditate, et contentione disserendi. Raro enim apud christianum debet esse contentio, non in sermone jactantia.
Huic ita posito posteriori praecepto ne quid per gloriam inanem facere videamur, necessario subjunctum, sed per humilitatem sensus. Sic enim inanis gloria poterit auferri, si humilitas sit in sensibus, id est intellectibus. Hos enim sensus posuit. Quaerendi modo, proferat quaecumque tractat, non auctoritate suscepta. Invicem vos ab alteris praecedi arbitrantes. Vere enim haec humilitas, si omnem alterum putas esse potiorem: hoc est enim invicem praecedi ut vos arbitremini; 1206B ne quisquam alterum non ita putet, ut non potiorem aestimet, et praecedere et esse meliorem. Quod si ita est, haec est humilitas sensus. Deinde subjungit: Non sua propria unusquisque vestrum perspiciat, sed aliorum. Ex hoc sensu nectitur id quod postea subjungitur. Interea referendum hoc ad superiora, tunc enim implebitis meum gaudium, si et hoc quoque faciatis ut unusquisque non tantum sua propria perspiciat, sed aliorum, et ita singuli de aliis atque aliorum curas habeant. Hoc enim nos putamus. Quod si de nobis tantum cogitemus, nobis prodesse poterimus, et de nostris tantum rebus agere, de spe, de liberatione nostra: sed hoc parum est. Tunc enim vere de nobis agimus, si et alios curemus, et aliis prodesse properemus. Cum enim omnes unum corpus 1206C simus, aliis si prospiciamus, nobis prospicimus: si de aliis cogitemus, de nobis magis cogitamus. Hinc subjungit, quantum sit istud quod monet, quod praecipuum, quod vehemens, cum dicit: Hoc idem nos in nostris sensibus habeamus, quod et in Christo Jesu. Quid istud est, Hoc sentite in vobis quod sentitis in Christo Jesu; ipse exponit et explicat. Etenim si hoc sentimus in Christo Jesu, quia ipse magis de aliis, id est de nobis curam gessit, non de se, neque de eo quod ipse posset aut poterat, aut potest, sed de nobis potius cogitavit. Hoc est quod supra dixit, sed aliorum singuli curam geramus: etenim Dominus noster Christus Salvator, utique cum Salvator esset, aliis salutem attulit: et quemadmodum non modo benignitate tantum usus, neque fulgens sua benevolentia 1206D sua luce vestit et texit, atque ad se benignitate infusa et majestate revocavit. Ut ergo magis beneficium ejus, et maximum nosse possemus, exinanivit, inquit, se atque omni exuit majestate, ut in carnem descendens, ut omnem illam patientiam humilitatis suscipiens, nobis ut prodesset carne, injurias in carne, deinde crucem mortemque sustinuit. Quae omnia docent et hortantur nos, ut similiter imitantes Dominum, non de aliis potius cogitemus quam de nobis ipsis. Hoc est enim vere de nobis agere, aliorum curam pro eorum salute suscipere. Hoc est ergo ut hoc sentiatis in vobis, quod et in Christo sentitis. Illum profuisse 1207A aliis sentitis: ergo et in vobis hoc sentite, ut pro aliis cogitetis, et sollicitudinem pro aliis suscipiatis, ut aliis prodesse possitis.
Vers. 6, 7, 8.— Qui cum in forma Dei constitutus esset, non rapinam arbitratus est, ut esset aequalis Deo; sed et semetipsum exinanivit, et servi sumpsit formam in similitudine hominum factus, et habitu inventus tanquam homo. Humiliavit se ipsum, subditus factus usque ad mortem, mortem autem crucis. Duas res, id est duo praecepta, supra dederat, unum ut diligerent humilitatem, aliud non sua tantum curarent, sed et aliorum. Et ait: Hoc sapite in vobis, quod et in Christo Jesu. Quid igitur de duobus istis accipimus in Christo Jesu? utrum unum? et quod unum? an ambo potius? Namque unum de humilitate manifestum, 1207B quod semetipsum humiliavit Christus, et servi sumpsit personam. Potest tamen esse hic etiam secundum praeceptum: propter alios enim ita sustinuit, et de aliis potius quam de se cogitavit. Breviter autem hic expositum, quod Christus sit, et antequam in carne descenderet, et in qua sit virtute atque substantia. Dictum est enim quod forma Dei Christus esset. Quid autem sit Dei forma? non figura, non vultus, sed imago et potentia. Plene de hoc et hic tetigi ad Ephesios , et plenus uberiusque in aliis tractavi libris, Deum esse in eo quod est ipsum principale esse; esse autem ipsum, est principale habere, vivere et intelligere. Sed intelligere atque vivere, forma quaedam est et imago ipsius existentiae. Cum igitur existentia Deus sit, ut multis probatur, 1207C atque id magis quod supra existentiam est; forma autem existentiae, moveri, intelligere, vivere; circumformatur enim et definitur quodammodo, id est in considerationem et cognoscentiam devocatur, quod sit illud esse, quod invisibile est et incomprehensibile, vivere intelligitur et intelligere. Ita esse, pater est: vivere autem et intelligere, quae ista ipsa in eo sunt, quod est esse, quasi forma. Christus ergo Dei forma est: vita est enim Christus, et cognoscentia et intellectus. Haec igitur forma et imago Dei. Quanta potentia, et quanta deitas, vel virtus sit, alibi expressum. Ergo nunc Paulus: non, inquit, Christus rapinam credidit, id est hoc sibi vindicavit, tantum habere voluit, ut forma Dei esset; sed etiam se ipsum exinanivit potentia, ut ad mundum et ad 1207D carnem descenderet, et formam hominis sumeret, id est parvi et humilis imaginem.
Illud autem diligenter et acute attendendum puto, 1208A quod cum et ipse se missum a Deo dicat, et voluntatem patris implere, hoc ita positum mysterium est, ut ipsius sit voluntatis, quod venerit, et quod formam vel imaginem servi sumpserit. Sic enim ait, qui cum in forma Dei constitutus esset, non rapinam arbitratus est, ut esset aequalis Deo; sed semetipsum exinanivit, et servi sumpsit formam. Sed cum ita jungamus semper, et hoc intellectus necessitate capiamus, et in eo quod est esse, intelligentiam inesse et vitam, ut et Deo, cui est potentia haec ut esse sit, et esse omnibus praebeat, sit tamen intelligens illud, ut vivens vel supra intelligentiam et supra vitam, et supra existentiam Christus, qui vita est, etiam progressa a Deo vita insit, et in eo quod vita est ipsa existentia, et ipsa intelligentia aequalis Deo est: unde et in 1208B Filio Pater est, et in Patre est Filius. Sed haec, ut dixi, plenius alibi. Ergo et cum Pater voluit, Filius voluit: et cum Filius voluit, Pater voluit. Unde utrumque recte, et quod missus a Patre est, et quod hic positum ut ipse se exinaniverit. Intelligamus autem ipsum se exinanisse, non in eo esse quod potentiam suam alibi dimiserit, aut se privaverit; sed ad sordida quaeque se humiliarit, ad postrema officia descendens. Cum haec implevit, se et potentiam suam exinanivit. Nam carnem sumens et formam hominis et similitudinem, omnia quae hominis erant perpessus est, egit, implevit. Hoc est enim quod ait, in similitudine hominis factus, et habitu inventus tanquam homo. Non enim audiendi sunt illi qui phantasma dicunt fuisse, quia dictum hic est in similitudine 1208C hominis: sed ad Deum refertur, et λόγον ipsum formatum per carnis assumptionem in similitudine hominum. Etenim cum caro in terris diversas formas habeat, accepisse autem carnem Christum manifestum sit; sed in qua similitudine dictum, in similitudine hominum, id est caetera animalia non quo hic similitudo hominum in Christo fuerit, non ipse homo susceptus.
Denique adjectum post similitudinem et habitum, ut ita se haberet tanquam homo. Sic adjunxit, inventus tanquam homo. Graecus quidem σχῆμα dixit, latinus habitum nominavit. Ita cum duo posita sunt apud graecum, in similitudine et habitu; accipiamus igitur habitu figuram, et ut se homo habeat. Etenim omnis hominis qualitas his duobus exprimitur, similitudine 1208D et figura. Potuit enim in immenso similitudo hominis, ut in gigantibus, ut in vultibus et in membris, quae finguntur: ideo ergo adjecit: et figura hominis, ut certus habitus et modus praeter similitudinem hominis, videatur assumptus. Porro autem quod dixit inventus tanquam homo, non hic cum dubitatione dictum, tanquam homo quasi non homo fuerit, sed phantasia hominis; sed dictum, inventus tanquam homo. Haec scilicet media pronuntiatione, qua vere non homo fuit, sed Deus , et carne et 1209A figura accepta quasi homo. Quod autem dixit, servi formam sumpsit, quoniam ipse forma Dei fuit, Dei autem servus homo est, idcirco dictum, servi formam sumpsit. Ex qua re se humiliavit, et se exinanivit factus, inquit, ut subditus usque ad mortem scilicet crucis. Ecce in hoc ipso cum dixit, subditus factus, graece autem aperte et plene, cum dictum ὑπήκοος γενόμενος, quod est, subauditor effectus, in quo ut dixit, in hoc ipso expressum, quod paulo ante diximus, quoniam a Patre missus est. Si enim subauditor, verum est illud et integre dictum, qui me huc misit et subditus factus; certe potest utrumque non solum per illam rationem accipi atque intelligi quia et in Christo Deus est, et est in Filio Pater, et in Patre Filius, sed quod etiam in multis locis simile 1209B reperimus, ut et mittentis sit auctoritas, et voluntas obtemperantis. Etenim ut apud poetas, si cum pater Mercurium mittens imperio suo misit; Mercurius autem patris cum pareret imperio, se ipsum composuit, et se exinanivit ut volaret et iter tenderet, si fas est divinis talia comparare; intelligi licet, et Patris imperio Dei omnipotentis missum Christum: et Christus Filius, eo ipso quod imperio obtemperabat, se exinanivit, ut hominis formam sumeret, et in carne veniret, et servi imaginem sustineret, se humilians et obauditor factus, obauditor autem usque ad mortem. Quam illam mortem? multa enim genera mortis sunt: nam primum esse in carne, mortis est: deinde accipere omnia peccata carnis, et ipsa mors est: ideo adjectum, usque ad mortem. Quam 1209C mortem? crucis, inquit. Etenim nos Salvator morte non liberavit, sed morte crucis liberavit: omne enim mysterium non in morte tantum, sed Christi, sed et in morte crucis: unde dixit Paulus, fidem se habere in Christum, et in Christum ipsum crucifixum.
Vers. 9, 10, 11.—Quibus omnibus quid colligitur? Ergo Christus et aliis consuluit, et se humilem fecit. Propter quod et Deus exaltavit illum, et donavit illi nomen, ut in nomine Jesu omnes genua flectant, coelestium, terrestrium, et infernorum; et omnis lingua confiteatur quoniam Dominus Jesus Christus in gloria Dei Patris . Quid istud sit, quod nunc dictum est, quia ideo Deus Filium suum exaltavit, et ei donavit nomen quod supra omnia nomina est, et quod sit hoc ipsum nomen, et quare nunc haec donaverit atque 1209D concesserit, etsi magni tractatus est magnaeque doctrinae, tamen nos id quale sit, breviter admonemus. Christus, id est λόγος, qui cum Deo est, et apud Deum, juxta Deum, et idcirco etiam ipse Deus, cui λόγος hic ex operatione ejus provenit, ut et Christus esset Jesus, et exaltaretur, et supra omnia nomina nomen acciperet, λόγος, inquam, iste in eo quod λόγος est, forma Dei est, vere jungitur, copulatur, unumque est, et idcirco et λόγος Deus est, per quem creata sunt omnia, et in quo quod effectum est, vita est, et hoc fuit a principio, et sine logo factum est 1210A nihil, qui jungitur. Simpliciter hoc aures accipiant, num ipso tempore Filius non dicebatur? Intelligi quidem potest, quoniam virtute Dei, ut Deus ipse, et forma Dei, ipse Deus, nomen hoc et hoc vocabulum postea acceperit, posteaquam in mundum descendens, id est ὓλην, ipsam ὓλην praecidit, et vicit, et mortem superavit, ut jam mors non dominaretur. Quod si tanta haec ejus opera, et tanta misericordia Dei, per hoc ab illo munus impletum est, in reditu atque reversione hoc nomen accepit, et hinc exaltatus est, et hanc gratiam consecutus est, ut Filii nomen acciperet, quod nomen supra omne nomen est.
Sed catholica disciplina dicit, et semper fuisse Patrem, et semper Filium: et ita et dicendum est, et intelligendum. Verumtamen, quoniam apud nos hic 1210B error est natus , quod constet ante in carne descensum, nunquam filium dictum esse λόγον, nec nunc ita expositio ista currit, et sententiam suam tenet, ut cum dictum sit quod se ipsum exinaniverit, et cum Dei esset forma, formam servi acceperit et figuram, in similitudine inventus hominis et factus; et usque ad mortem se humiliaverit, et mortem crucis, et adjunctum ita sit, propter quod Deus illum exaltavit: videtur propter ipsam passionem exaltatus esse, et accepisse se hanc gratiam, ut hoc nomen acciperet quod supra omne nomen est, propter istam, inquam, causam. Sic enim dicit Paulus. Quod si ita est, quasi intelligi vult, ante hoc non fuisse nomen, ut fuerit virtus Dei, λόγος fuerit, etiam forma fuerit in eo quod λόγος, et Deus, et fuerit apud Deum: ac 1210C propterea quasi non conveniat, ut tunc filii nomen acceperit, sed posteaquam missus. In quo intelligimus jam, ex eo quod missus est, illum esse Patrem, et hunc Filium: deinde propter opera, propter mysterium, propter passionem, qua vita mors est, morte ipsa Christi; propter hanc, inquam, gratiam accepit nomen quod supra omne nomen est; ut tantum nomen accesserit, res eadem fuerit: et ante, id est λόγος, atque ipsa virtus; non ut nunc primum res fuerit, quando in carnem venit. Sed cum res venit, id est virtus, et sapientia, et actus, et operatio, λόγος tamen dictus fuerit, et λόγος fuerit. Nunc autem ipse λόγος cum induit carnem, ut dictum est, ipse, inquam, λόγος post passionem, et post mortem crucis, qua vicit omnem mortem et omnia peccata, vocabulum 1210D acceperit Filii, quod vocabulum supra omne nomen est. Quid enim est quod possit accipi aequale, quod comparari possit cum Filii nomine? Etenim amicitia, sanguinis conjunctio, germanitas, et caetera, inferiora sunt omnia; sive ministrorum, sive angelorum, sive quaecumque alia dixerimus. Est igitur Filius supra omne nomen: quod nomen dedit Deus Christo post passionem, post crucem.
Videri tamen potest, prope non ita esse ut verum sit, quod Filius supra omne nomen sit. Etenim si filius non dicitur nisi cum pater sit, et pater cum filius 1211A sit, numquid etiam hoc nomen, Filius, supra illud nomen est, quod Pater est? Utique non. Quomodo ergo Filius nomen cum acciperet, supra omne nomen accepit? Utique circa alia sine dubio nomina accipienda sunt, supraque omnia alia hoc nomen Fili sit. Nam pater cum Filio junctus est, et aequalia nomina ista sunt, quantum ad nomina; etsi non sit Filius nomen supra Patris nomen, nec Pater nomen supra Filii nomen. Virtus illa quae dicitur Pater, supra est, supra illam virtutem, quae dicitur Filius ; nomen tamen vel Filius vel Pater, aequalia inter se sunt. Quod si ita est, Filius supra omne nomen est, quia Pater cum Filio simul supra omne nomen est; cui nomini, et in quo nomine, Jesu Christi, omnis homo genua curvat, et orat: neque homo tantum, 1211B sed omnia coelestia et omnia terrena, et omnia sub terris quae inferius esse dicuntur. Et item, Vers. 11:— Omnis vox confitetur quod Jesus Christus Dominus noster, in gloria Patris est , et fuit semper. Haec ergo gloria ei data est, ut gloria sit ipse patris, quoniam et pater eum genuit; et ab eo creatus mundus est et salvatus, et vita mors est; et salus aeternitasque, quae quaesita est his omnibus. Qui in ipsum credunt mortem in Christi morte vicerunt.
Vers. 12, 13.— Quapropter, mihi charissimi, quemadmodum semper obauditis, non tanquam in praesentiam tantum, sed multo magis nunc in absentia, cum metu et tremore salutem vestram operamini. Deus est enim qui operatur in vobis, et voluntate et efficacia, pro bona voluntate . Post mysterium totius administrationis 1211C editum, quod ista positum fuerat, uti praeceptum confirmaretur, quo monebat ut omnis homo non de se cogitaret, neque curam gereret, ut et Dominus noster Jesus suo mysterio egit; subjungitur, ut dixi, exhortatio ut se invicem diligant, primo cum dixit illos charissimos sibi et dilectissimos: deinde sicuti, inquit, mihi obaudientes fuistis, ita semper obaudistis, non in praesentia tantum, sed magis ac magis in absentia, et obaudistis cum timore et tremore. Quare autem magis ac magis? vel quia dies praecedunt, vel quia in absentia plus timendus est ille, qui monet. Quid autem istud quod hortatur et monet ut agant atque operentur salutem suam, et agant observantes atque obedientes, cum timore, inquit, et tremore? ut timor ad animum, tremor vero ad corpus referatur. 1211D Magnum autem mysterium quod intente audire debemus, 1212A quod consulentes et curam aliis gerentes, nobis magis salutem operamur. Deinde quod in nobis praestans sit nobis salutem operari. Sic enim dixit, salutem vestram operamini. Sed rursus ne unusquisque parum gratiam Deo referat, si ipse sibi salutem operari videatur, adjectum est illud, Deus est enim qui operatur in vobis, et voluntate et efficacia, pro bona voluntate. Ergo salutem vestram, inquit, operamini: sed ipsa operatio tamen a Deo est: Deus enim operatur in vobis, et operatur ut velitis ita. Et velle quasi nostrum est, unde nos operamur nobis salutem. Et tamen quia ipsum velle, a Deo nobis operatur, fit ut ex Deo et operationem et voluntatem habeamus. Ita utrumque mixtum est, ut et nos habeamus voluntatem, et Dei sit ipsa voluntas; et quia habemus voluntatem, 1212B adsit efficacia pro bona voluntate. Magis autem hominis alligat timorem, cum dicit, Deus est enim qui operatur in vobis. Etenim si in ipsis Deus est qui operatur, sine dubio in timore esse debemus, ne faciamus contra Dei voluntatem, aut minus agendo, aut non cum timore et tremore. Operatur autem Deus in nobis, et velle et agere, pro bona voluntate. Ita qui non ex Deo operatur, primum non habet velle: deinde etiam si habuerit velle, efficaciam non habet, quia non habet bonam voluntatem.
Vers. 14, 15.— Omnia facite sine murmurationibus et haesitationibus vel retractationibus . Ista duo sunt monita, ut cum agimus aliquid jam fidentes, jam in Deum credentes, et mandata divina exequimur ve apostolica vel prophetica vel evangelica, non habeamus 1212C murmurationem, id est querelas obtemperandi cum obtemperamus: ne quid, inquit, agamus vel cum dubitatione aliqua vel cum ratiocinatione ac retractatione, faciendum enim vel non esse faciendum. Vel quia ex necessitate facias, si conqueraris, non est obtemperantis bona voluntas. Ut sitis sine querela (Graecus ait, ut sitis sine culpatione): id est, ut querela de vobis non sit: et hoc dixerit latinus, sine querela et inculpabiles. Denique hoc sequitur: Et sinceri filii Dei immaculati, in medio pravae generationis et perversae . Si enim hoc modo vivatis et hoc modo obediatis, non eritis maculati, inquit latinus. Graecus tamen ita posuit ἄμωμα τέκνα, id est filii sine vituperatione. Hoc est, et supra dictum, sinceri autem sitis nunc, ubi in medio pravae generationis 1212D et perversae. Quid hoc significet? si salvata anima hoc modo filius Dei fit, si ita vivat quemadmodum nunc, cum in mundo est, in medio est, in prava generatione et perversa, id est in hac vita. Ergo cum in hac vita sumus, laborandum nobis est, ut perversitatem istam fugientes et pravitatem generationis istius id est creaturae, in qua sumus, immaculati sine vituperatione, sinceri Dei filii, vivamus; facientes omnia sine vituperatione et sine retractatione. Non ergo facere tantum sufficit, sed et hoc modo facere, 1213A ut nulla sit apud nos vel retractatio vel admurmuratio et querela faciendi. Quae si in vita ista faciamus, mens enim devota jam Deo tunc efficitur inter filios Dei, si faciat praecepta Dei volens, cupida, sine querela; et faciat nunc cum in medio sit pravae generationis atque perversae. In quibus lucetis ita ut luminaria in mundo. Magna exhortatio, cum jam in hoc ipso, in quo in hoc mundo sumus, emineamus jam in hac prava generatione et perversa: emineamus autem ita, ut mundi luminaria simus, quae in ipso mundo; ut sol atque luna et ut caeterae stellae lucentes. Fide enim et cognitione Dei secundum divina praecepta viventes excellunt Christiani, et ut lux et splendor in hoc mundo existunt. Etenim si praeter caeteros homines omnia, quaeque mala sunt, vincunt, et occultos daemones 1213B opprimunt, et iniquitates produnt, vincentes tenebras et opera tenebrarum; agunt in hoc mundo ut luminaria, et lumen omnibus praestant.
Vers. 16.— Verbum vitae obtinentes ad gloriam mihi in die Christi. Et vobis praemium est, quod ita vivitis, si quidem luminaria in mundo estis; et mihi ad gloriam eritis in die Christi, id est cum judicaturus venerit Christus. Ego per vos habeo gloriam, quia vitae verbum obtinetis, id est quia Christum cognovistis, quod est verbum vitae: quia in Christo quod factum est, vita est. Ergo Christus verbum vitae est. Unde cognoscitur quantum sit beneficium et quanta gloria eorum, qui animas aliorum corrigunt. Quoniam non in vacuum cucurri. Haec erit mihi, inquit, gloria per diem Christi, quod vos liberavi, et 1213C labor meus non in vacuum laboravit neque in vacuum cucurrit. Labor genus est, species laboris est currere. Ergo cum genus proposuisset, non in vacuum laboravi, quod esse poterat vel corpore vel lingua vel monitione vel instantia; adjecit speciem certam, non in vacuum cucurri. Hic vel labor est itineris, vel labor affectus, ut hoc persuaderet, et cito persuaderet: hoc est non in vacuum cucurri.
Vers. 17, 18.— Sed si laboro in victima et obsequio fidei vestrae, laetor et gratulor omnibus vobis. Hoc idem et iamvos laetamini mihi . Quod supra per praeceptum datum est, hic in exhortatione ponitur: uti non nostri tantum curam habeamus, sed etiam unusquisque et aliorum. Quod si ita est, et gratulatio et ex nobis nascitur. De nobis et de aliis hoc ait. Sed si laboro, 1213D inquit, in victima et obsequio fidei vestrae, hoc est ut pro vobis etiam mori paratus sim, dummodo obsequar vobis, et fidem vestram confirmem, laetor et gratulor omnibus vobis. Sic ergo et vos laetamini mihi, ut pariter et curam nostri omnes geramus, et de nobis invicem laetemur.
Vers. 19.— Spero autem in Domino Jesu Christo Timotheum celeriter mittere vobis, ut et ego bono animo 1214A possim esse, cognoscens quae penes vos sunt . Hoc autem de mandatis est. Vere autem curam illorum gerit, siquidem et mittere alterum, qui eadem praestet illis, pollicetur, et a quo cognoscat quae agant Philippenses. Timotheum suum carissimum promittit brevi se esse missurum. Et quoniam omnis actus noster Deo est assignandus, ut a Deo compleatur, spero, inquit, in Domino Jesu Christo, quod vobis mittam Timotheum, et celeriter mittam. Causa cur mittat subjungitur: ut et ego bono animo sim, cognoscens quae vos agatis, aut quemadmodum circa vos res sit. Quod autem dixit, ut et ego bono animo possim esse; spero enim vos bono esse animo, quod omnia praecepta servatis, et fidem in Jesu Christo, unde bono animo estis; ideo autem ego mittere Timotheum 1214B celeriter volo, ut et ego bono animo possim esse, cum cognosco quae sunt penes vos, vel ex moribus vestris, vel ex aliorum.
Vers. 20, 21.— Neminem enim habeo, qui mecum sit unanimis . Quare Timotheum polliceatur ostendit, et dat causas, quia neminem unanimem habet, id est, qui eamdem mentem gerat. Habes unam causam. Subjunxit alteram: qui fideliter sollicitus est de vobis . Vere iste mittendus, qui et mihi sit charissimus, et vestri curam gerat, et sollicitudinem pro vobis habeat: Omnes enim sua quaerunt, non quae sunt Jesu Christi. Quoniam dixit, solus est, et neminem inquit habeo, qui mihi sit unanimis. De caeteris quas causas ponit? Scilicet quae secunda est pietas. Nam si Timotheus 1214C datur , qui fideliter sollicitus sit pro vobis; et hanc causam subjunxit, vitium atque peccatum, omnes sua quaerunt, id est solliciti sunt, sua defendunt, sua custodiunt: et ad hoc Christiani non est. Quid enim est Christiani quaerere potius in quocumque socio fratre, quam quae Christi sunt id est fidem in Christum, societatem, amorem, scientiam? Potest tamen illud intelligi, quae sunt, id est de Christo evangelizare.
Vers. 22, 23, 24.— Sed experimentum ejus optime scitis . Id est probationem de eo habetis: graecus ita posuit. Scire debetis, percipite atque cognoscite qualem probationem ejus habeam. Denique juste connectitur, quod sequitur, quoniam sicuti patri filius mecum servivit in Evangelio. Apparet ergo 1214D quid sit, non quae sunt Jesu Christi quaerunt. Servivit, inquit, mecum Timotheus in Evangelio sicuti patri filius. Breviter quemadmodum servierit ostendit, quanquam dixerit mecum servivit in Evangelio. Sed quomodo servivit? ut servit filius patri, in charitate et obsequio majore servivit mecum Timotheus 1215A in Evangelio: mecum enim, inquit, servivit: non mihi servivit. Hunc igitur spero me mittere mox. Posteaquam commendavit personam et affectum et diligentiam, subjunxit quod talem virum missurus sit. Spero, inquit, me mittere. Hoc et supra, spero in Domino. Quod autem dixit mox, hoc est quod supra celeriter. Ut videro quae circa me sint, mittam Timotheum; sed cum videro quae circa me sint. Confido autem in Domino quod et ipse cito veniam. Magno affectu et magna monitione hoc adjunxit, quod cum mittat Timotheum, tamen se promittat esse venturum.
Vers. 25.—Confido enim, inquit, in Domino, quia circa me omnia recte erunt; Necessarium tamen existimavi Epaphroditum fratrem , et commilitonem 1215B meum, vestrum autem apostolum, et ministrum desiderii mei , mittere ad vos. Licet promiserit Timotheum celeriter se missurum, tamen quia habet adhuc quamdam moram, cum missurum se dixit, nunc mittit Epaphroditum: necessarium, inquit, mittere ad vos Epaphroditum. Commendat personam: postea subjunxit causam. Commendatio personae est, fratrem in lege, commilitonem castris et in labore Evangelii, vestrum autem apostolum. Ecce Epaphroditum apostolum nominat. Omnis enim qui mittitur, et qui propter Evangelium mittitur, apostolus dici potest. Denique hinc illi apostoli dicti XII vel XI a ministerio, quo mittebantur praedicare. Ita quicumque ad hoc mittitur, apostolus dici potest. Quod autem dixit vestrum apostolum, vel quia ad vos mittitur; alii enim ad alia loca: vel 1215C quem vos de vestris elegistis apostolum; ministrum, inquit, tamen desiderii mei. Quod est autem desiderium meum? ut vos audiatis, ut vos verbum obtineatis.
Vers. 26.— Quia desiderans et conscupiscens erat omnium vestrum . Nunc subjungit causam, quare ipsum mittat: etenim Timotheum celeriter se missurum dixit, ut bono animo possit esse cognoscens, quae penes vos sunt. Nunc hunc mittit, quia desiderat vos, et concupiscit vos omnes, et aegre est se esse absentem. Probat autem quod aegre ferat sic: et taediabatur propter quod audiebatis esse infirmum . Hoc, inquit, taedio laborabat, et audiebatis illum infirmum esse corpore, id est aegrotare. An hoc significat taediabatur, ut sibi sua causa sit, quod in aegrotatione fuit? et ex ipsa causa taediabatur, 1215D et propterea aeger fuit, quia desideravit vos et concupivit? Inde ergo jam mitto illum vobis.
Vers. 27.— Nam et infirmus fuit usque ad mortem: sed Dominus misertus est ejus; nec illius tantum, sed etiam mei, ut non tristitiam habeam . Ostendit cur 1216A vel desiderabat Philippenses vel taediabatur; qui usque ad mortem, inquit, fuit infirmus. In tali aegrotatione magna sunt desideria et vehementia: ad mortem, inquit, aegrotabat; Dominus autem misertus est ejus. Ecce quoniam beneficium a Domino et hic in vita sentimus. Deinde quia et festinare ad mortem debemus. Licet enim peccati ministerium mundus sit, et idcirco fugiendus; tamen et desiderare vitam in mundo, peccatum non est. Et si debet desiderari, recte dictum, sed Dominus misertus est ejus. Deinde quoniam omne quod ad vitam hic agimus, si et justi simus, et nobis prosimus et aliis, merito nostri miseretur Deus, et reservat in vita. Sic denique adjungit: Non illius tantum Deus misertus est, sed etiam mei, ut non tristitiam habeam. Etenim si supra dictum ministrum 1216B desiderii mei, de ipso Epaphrodito; si enim perderem ministrum desiderii mei, contristarer et tristitiam haberem. Ergo multi servantur: et Deus eorum miseretur, per quos aliquid agitur quod ad ministerium salvationis pertineat. Simul et nos pro hujusmodi hominibus rogare debemus, ne tristitiam habeamus si illos amiserimus, quorum auxilio utimur in divinis rebus agendis, insinuandis, enuntiandis.
Vers. 28.— Festinantius itaque misi eum. Discrevit missiones suas. Nam de Epaphrodito, misi inquit. De Timotheo, celeriter, inquit, spero me mittere vobis. Et tamen supra, necessarium existimavi mittere ad vos, non de eo est, quod missurus est, sed quod jam missus. Unde hic conclusit, misi ad vos, ut cum videritis illum, denuo gratulemini, et ego sine tristitia sim . Junxit et hanc 1216C causam, cur illum miserit. Supra ideo: Misi, quia desiderabat vos et concupiscebat: nunc ad ipsos Philippenses, ut vos gaudeatis, et denuo gratulemini, cum illum videritis. Quid est denuo gratulemini? ut cum in tristitia fueritis; sic enim supra dictum, audieratis illum esse infirmum, nunc rursus gaudeatis, cum eum videtis. An denuo, quia post gravem valetudinem audierunt illum sanum factum, et gratulati sunt, nunc autem si eum videant, denuo gratulabuntur? Quod autem adjunxit, et ego sine tristitia sim, quia si supra dixit ministrum sui desiderii esse Epaphroditum, utique cum illum mittit, quasi videri potest tristis : sed quoniam et ille desiderabat illos, et gratulabuntur si illum viderint, poterit Paulus esse sine tristitia.
1216D Vers. 29, 30.— Excipite ergo illum in Domino cum omni gratulatione; et eos qui hujusmodi sunt, in honoribus habetote. Quoniam propter opus Christi usque ad mortem accessit, exponens in incertum animam suam, ut suppleret id quod defuit vobis circa meum obsequium . Commendatio est haec, ut Epaphroditum 1217A suscipiant. Dat autem gratiam causamque commendationi; in Domino, inquit, excipite; id est ut eum, qui minister sit Domini: vos qui jam in Domino estis, amate Domini ministrum, et amate cum omni gratulatione. Atque id vult generaliter omnibus exhiberi, qui tales sunt. Eos, inquit, excipite qui ejusmodi sunt. Quid est autem, ipsum excipite? in honoribus habete. Dat etiam causas, cur ista praeberi hominibus velit, quoniam propter opus Christi usque ad mortem accessit. Hoc utique de Epaphrodito; quia dum vult labore et animi et corporis satisfacere Evangelio, hoc est verbum Domini praedicare, multum laboravit, et aegrotatione gravi ad mortem accessit. Simul et quid Epaphrodito contigerit, et quid nos agere debeamus ostendit. At quantum laboravit? 1217B ad mortem, inquit, accessit; et ponens in incertum animam suam. Non in incertum quod circa vos agebat, sed in incertum quod usque periculum laboravit : ut jam in incerto esset, an viveret per laborem. Quid autem egit circa vos? Ut suppleret id quod defuit vobis circa meum obsequium: ut quod ego occupatus fui, ille compleret quod mecum defuit obsequium. Etenim revera quoniam una praedicatio est, et una doctrina est, labor tantum diversus potest esse in singulis apostolis et evangelistis; unum tamen est, quod docent. Denique et ipse Epaphroditus apostolus quid implevit ? Hoc, inquit, obsequium, quod vobis defuit, ille complevit.