Alexander of Hales, Summa Theologica

Postea quaeritur de legibus circa personas infames. Reputavit autem Lex personas infames, quasdam ratione culpae propriae, ut meretrices et scortatores, quorum quaestum prohibuit offerendum, Deuter. 23,17: Non erit meretrix de filiabus Israel neque scortator de filiis Israel: et postea subdit : Non offeres mercedem prostibuli nec pretium canis in domo Domini.

Et, sicut dicit Augustinus , super istum locum, ex prima parte Legis prohibentur manifeste viri et feminae fornicari et monstratur peccatum esse commixtio cum non coniuge. Unde littera Septuaginta habet: Non erit meretrix de filiabus Israel neque fornicans de filiis Israel.

Sed obicitur: I. 1. Hebr. 10,28: Irritam quis faciens legem Moysi sine ulla miseratione sub duobus vel tribus testibus moritur. Cum ergo fornicatio non puniatur morte secundum Legem

unde

Levit. 19,20: Si dormierit homo cum muliere coitu seminis etc. vapulabunt ambo et non morientur

ergo qui fornicatur non facit irritam legem Moysi: ergo in lege Moysi non prohibetur fornicatio.

Respondeo: Dicendum, secundum Augustinum, quod hic prohibetur meretricium et etiam fornicatio. Meretricium enim est publica fornicatio: unde dicit Augustinus : " Ad eas prohibet accedere, quarum publice venalis est turpitudo ", et hae sunt meretrices. Fornicatio vero est commixtio cum non sua coniuge, sive sit publica et venalis sive non, et haec etiam prohibetur hic, ut dicit Augustinus , quia dicit littera Septuaginta, ut dictum est : Non erit fornicans de filiis Israel.

1. Ad illud ergo quod dicit Apostolus, dicendum quod non quascumque praevaricationes mandatorum Legis puniebat Lex morte corporali, immo quasdam puniebat verberibus seu flagellatione, quasdam vero poena pecuniaria, sicut patet ex praecedentibus . Et ideo illud quod dicit Apostolus intelligitur de praevaricatione illarum legum in quibus poena mortis erat statuta, non de aliis. Vel intelligit Apostolus de transgressione legis sanctificatorum, pro qua determinabatur poena mortis in Lege, Levit 7,20: Anima polluta, quae ederit de carnibas hostiae pacificorum, quae oblata est Domino, peribit de populis suis; et iterum : Si quis adipem, qui offerri debet in incensum Domini, comederit, peribit de populo suo; et iterum : Omnis anima, quae ederit sanguinem, peribit. De hac autem praevariatione intelligit Apostolus: unde dicit, Hebr. 10,28-29: Irritam quis faciens legem Moysi etc. moritur: quanto magis putatis deteriora mereri supplicia, qui Filium Dei conculcaverit et sanguinem testamenti pollutum duxerit , in quo sanctificatus est? Ex quo patet quod intelligit de lege sanctificatorum, quae significabant sacrificium Christi et sacramentum sanguinis.

II. Item, obicitur de alia parte Legis : 1. Non offeres mercedem prostibuli, nec pretium canis. Nam quod meretrici datur repeti non potest: ergo iuste possidet quod sibi datur: ergo de illo potest eleemosynam facere et Deo offerre.

2. Item, dicit humana lex : "Turpiter facit meretrix, cum sit meretrix , non tamen turpiter accipit". Si ergo non turpiter accipit, de accepto sine turpitudine offerre poterit.

Respondeo: 1. Ad primum, iuste possidere dicitur duobus modis: vel iusta causa vel iusto modo. Meretrix ergo quod possidet ex meretricio non possidet ex iusta causa, quia ex peccato recipit illud stipendium: possidet tamen iusto modo, quia possidet ut proprium, non ut alienum. Propter hoc ergo, quia merces prostibuli est stipendium peccati, prohibetur offerri in detestationem et abominationem meretricii.

2. Ad secundum vero quod dicit quod non turpiter recipit, similiter intelligitur duobus modis. Turpiter enim recipit, quia ex turpi causa et actu stipendium percipit: non turpiter vero recipit quantum ad hoc ut in restituendo sit.

III. Item, quaerit Augustinus quare prohibuit offerre pretium canis . Nam "commutationem primogenitorum, quam iubet fieri de immundis animalibus, Exod 13,13, id est equis et asinis, quae adiuvant hominem, unde et iumenta dicuntur, de cane et de porco noluit fieri ". Quaerit ergo, " si de omnibus talibus commutationem voluit, quare hic solum canem excepit ? "

Respondeo: In Lege quaedam offerebantur de animalibus nec redimebantur, ut animal immolabile, Levit. ultimo , 9: Animal, quod immolari potest Domino, mutari non poterit, ut bos et ovis. Quaedam vero non offerebantur, sed redimebantur , ut animalia immunda, quae dicuntur iumenta eo quod sint homini in adiumentum, Levit. ultimo, 27: Si immundum animal est, redimet qui obtulerit: Exod. 24 : Primogenitum asini redimes ove. Quaedam vero nec offerebantur nec redimebantur, ut canis. Et hoc duplici ratione: una est litteralis, quia talibus animalibus maxime utebantur idololatrae in sacrificiis et cultu idolorum, et ideo ad detestationem idololatriae huiusmodi animalia et eorum pretium Dominus offerri prohibuit Alia vero ratio est moralis, quia per canem significatur rapacitas , de rapina autem non potest fieri oblatio, Eccli. 34,23: Dona iniquorum non probat Altissimus: et iterum : Qui offert sacrificium de substantia pauperum, quasi qui victimat filium in conspectu patris.

IV. Item, secundum Legem quaedam personae reputabantur infames, non ex culpa propria, sed ex defectu significante culpam vel conditione . consequente culpam alienam. Ex defectu significante culpam infamis erat carens membris genitalibus: unde Lex, Deuter. 23, l: Non intrabit eunuchus attritis vel amputatis testiculis et abcisso veretro Ecclesiam Domini. Iterum, ex conditione consequente culpam alienam reputabantur quidam infames ratione nativitatis, ut de illegitimo thoro nati: unde Lex, Deuter. 23,2: Non ingredietur mamzer, hoc est de scorto natus, in Ecclesiam Domini aque ad decimam generationem. Quidam vero ratione gentis seu generis: unde Lex, Deuter. 23,3. Ammonites et Moabites etiam post decimam generationem non intrabunt Ecclesiam Domini in aeternum.

Circa quas leges obicitur multipliciter: 1. Primo, quia non videntur continere iustitiam istae leges. Nam, cum exclusio ab Ecclesia Domini poena sit, defectus autem genitalium potest esse in aliquo sine culpa, similiter et nasci de scorto non est culpa nascentis, ergo Lex infert poenam sine culpa, quod iniustum est.

2. Item, quaeritur quid dicatur Ecclesia Nam, si Ecclesia dicitur congregatio fidelium, sine culpa autem nullus debet excludi a congregatione fidelium, ergo non est iustum ut aliquis excludatur ab Ecclesia propter defectum genitalium vel propter defectum natalium.

3. Item, quare simpliciter dicitur de eunucho quod non intrabit Ecclesiam Domini, de illo vero, qui de scorto natus est, dicitur quod non intrabit usque ad decimam generationem?

4. Item, quaerit Augustinus de alia lege : Ammonites et Moabites etiam post decimam generationem non intrabunt Ecclesiam in aeternum. Cum ergo Ruth fuerit Moabites , contra hanc prohibitionem admissa videtur.

Si dicatur, secundum litteram Septuaginta, quam ponit Augustinus : Ammonites et Moabites non intrabit Ecclesiam Domini usque ad decimam generationem, et non intrabit usque in aeternum, sicut dicit Augustinus quod "forte prophetavit mystice Ruth intraturam, cum ait: Usque ad decimam generationem. Computantur enim ab Abraham ", cuius nepos fuit Lot, " qui genuit Ammonitas et Moabitas, generationes decem usque ad Salmon , qui genuit Booz maritum Ruth, videlicet Abraham, Isaac'' , Iacob, Iudas, Phares, Esrom, Aram, Aminadab, Naason, Salmon ", I Paralip. 2,4-12, " qui genuit Booz ", cui Ruth in Ecclesia Domini peperit filios, Ruth ultimo, 13. Sed obicit Augustinus : Cur ergo dictum est ' usque in aeternum per additionem ? An quia post nulla anima de Ammonitis et Moabitis intravit in illam Ecclesiam Hebraeorum? Quod videtur inconveniens. ''

5. Si vero dicatur aliter, sicut dicit Augustinus , quod " Ammonitas prohibuit et non Ammonitidas, id est viros admitti, non feminas ", et reddit rationem, "quia, cum evertissent Israelitae illam gentem, omnes viros occidere iussi sunt, Num. 31,17-18, feminas autem non nisi eas quae noverant virum, quoniam ipsae in fornicationem subduxerant populum, Num. 25,1; virgines vero dimiserunt, non eis imputantes culpam, qua everti gens illa'' meruit, quam etiam hic commemoravit".

Sed obicitur: Nam, sicut habetur Iudith 5,5, Achior erat dux omnium filiorum Ammon; et, sicut dicitur 14,6, relicto gentilitatis ritu, credidit Deo et circumcidit carnem praeputii sui et appositus est ad populum Israel et omnis successio generis eius. ''Ergo Achior contra hanc prohibitionem in Dei Ecclesia est receptus.

6. Item, obicitur de hoc quod de Ammonite et Moabite subdit Lex : Non facies cum eis pacem nec quaeres eis bona cunctis diebus vitae tuae usque in sempiternum. Nam haec prohibitio videtur manifestam iniquitatem inducere, quia, sicut dicit Apostolus, Rom. 12,18: Si fieri potest quod ex vobis est, cum omnibus hominibus pacem habentes: et Hebr. 12,14: Pacem sequimini cum omnibus: item, Rom. 12,20, iuxta auctoritatem Prov. 25,21: Si esurierit inimicus tuus, ciba illum: si sitit, potum da illi.

Respondeo : 1. Ad primum dicendum quod poena iuste infertur sine culpa, non tamen sine causa , sicut patet in multis exemplis, ut in caeco nato et Paulo . Dicendum igitur quod ab Ecclesia excluditur , secundum praedictam legem, eunuchus et spurius, non pro culpa ab eis commissa, sed pro culpa significata excluditur eunuchus: significat enim illum "qui molliter vivit nec virile opus perficit "; et haec causa sufficiens est Legi, quae deservit figurae , quamvis alia iterum causa sit, sicut iam dicetur . Pro culpa vero detestanda sine propria, excluditur spurius, in detestationem videlicet illegitimi coitus.

2. Ad secundum vero dicendum quod excluditur quis a societate fidelium simpliciter, cum non recipitur ad communionem orationis, beneficientiae, ritus, quem habent fideles, et hoc modo sine culpa non excludebantur a communione fidelium sive Ecclesia. Iterum, excluditur quis, cum non recipitur ad pactum confoederationis fidelium,ut ad matrimonium, et hoc modo eunuchus propter impotentiam generationis, quae est opposita bono matrimonii, quod est bonum prolis, dicitur excludi ab Ecclesia , hoc est, ne per matrimonium Ecclesiae Dei sive congregationi fidelium adiungatur. Simili modo mamzer, sive spurius, propter infamiam generationis efficitur irregularis et excluditur, ne per pactionem coniugalem Ecclesiae societur.

3. Ad tertium dicendum quod eunuchus simpliciter excludi dicitur, quia nec in se nec in successore potest per coniugium Ecclesiae sociari. Spurius vero, quamvis non in se copulari possit propter infamiam, tamen potest in successore: tamen non copulabitur filiabus Israel, nec filius eius de legitima, nec nepos, usque ad decimum successorem, quando memoria antiqui opprobrii sive infamiae penitus erit extincta.

4. Ad quartum quod obicit de Ammonite et Moabite, secundum Augustinum : Cum Ammonites et Moabites nomina sint generis masculini, per hos viri tantum non mulieres, intelliguntur exclusi, et ideo Ruth non est copulata Ecclesiae contra hanc prohibitionem.

5. A d i 11 u d vero quod obicit de Achior, dicunt quidam quod, quamvis legatur dux filiorum Ammon, non tamen legitur Ammonites fuisse; ex quo accipiunt quod, quamvis Ammonitis imperaret, tamen ex alia gente et natione erat, ut Aegyptius vel Idumaeus. Aliis vero videtur quod per susceptionem circumcisionis et ritum gentis hebraeae specialiter dispensatum est cum Achior, ut aggregaretur Ecclesiae et collegio Hebraeorum, quamvis esset de genere Ammonitarum.

6. Ad ultimum vero dicendum quod illa legis particula non facies cum eis pacem, nec quaeres eis bona 'intelligitur duobus modis. Uno modo secundum acceptionem animae carnalis, et sic accipitur litteraliter, et dicitur secundum permissionem, non secundum praeceptionem ; et secundum hunc sensum accipitur illud quod dicit Dominus, Matth. 5,43: Odio habebis inimicum tuum, dictum est antiquis. Alio modo secundum acceptionem 1. animae spiritualis, et tunc intelligitur spiritualiter, ut non quaeratur pax nec bonum quo foveantur in malis, sed adversemur eis, in quantum mali sunt, et odio habeamus, secundum quod dicitur in Psalmo : Perfecto odio oderam illos, quamvis diligamus eos in quantum homines sunt. Unde Augustinus : "Ista duo nomina, cum dicitur ' homo peccator' non frustra dicuntur. Quia peccator est, corripe: quia homo est, miserere: nec omnino liberabis hominem, nisi cum persecutus fueris peccatorem ".

Sic igitur terminatur haec pars, in qua quaeritur de legibus iudicialibus circa gradus et differentias personarum.

TITULUS II. DE LEGIBUS IUDICIALIBUS CIRCA RES.

Consequenter quaerendum est de legibus circa possessiones rerum. Res autem quaedam sunt acquisitae, quaedam hereditariae, et de utrisque dantur leges iudiciales. De rebus ergo acquisitis datur lex, loquens de rege, Deuter. 17,17: Non habebit rex auri et argenti immensa pondera. De rebus hereditariis datur lex, Deuter. 18, l: Non habebant sacerdotes et levitae partem et hereditatem cum reliquo populo Israel.