0875

 EPISTOLA PRIOR, INTER AUGUSTINIANAS CCXIV.

 EPISTOLA POSTERIOR, INTER AUGUSTINIANAS CCXV.

 S. AURELII AUGUSTINI HIPPONENSIS EPISCOPI DE GRATIA ET LIBERO ARBITRIO AD VALENTINUM ET CUM ILLO MONACHOS Liber unus .

 CAPUT PRIMUM.

 CAPUT II.

 3. Sed sunt homines qui etiam de ipso Deo se excusare conantur, quibus dicit apostolus Jacobus: Nemo cum tentatur, dicat, Quoniam a Deo tentor . Deus

 4. Quid illud, quod tam multis locis omnia mandata sua custodiri et fieri jubet Deus? quomodo jubet, si non est liberum arbitrium? Quid beatus ille, d

 CAPUT III.

 CAPUT IV.

 7. Proinde, charissimi, sicut superioribus testimoniis sanctarum Scripturarum probavimus, ad bene vivendum et recte agendum esse in homine liberum vol

 8. De ipsa quoque pudicitia conjugali nempe Apostolus ait, Quod vult faciat, non peccat si nubat (I Cor. VII, 37, 36): et tamen etiam hoc Dei donum es

 9. Propter quod dicit et coelestis Magister, Vigilate, et orate, ne intretis in tentationem (Matth. XXVI, 41). Ergo unusquisque contra suam concupisce

 CAPUT V.

 11. Item quod scriptum est in libro secundo Paralipomenon, Dominus vobiscum, cum vos estis cum eo, et si quaesieritis eum, invenietis si autem reliqu

 12. Meritum enim fuit quidem in apostolo Paulo, sed malum, quando persequebatur Ecclesiam: unde dicit, Non sum idoneus vocari Apostolus, quia persecut

 CAPUT VI.

 14. Ergo redeamus ad apostolum Paulum, quem certe invenimus sine ullis meritis bonis, imo cum multis meritis malis, Dei gratiam consecutum reddentis b

 15. Sed cum dicunt Pelagiani hanc esse solam non secundum merita nostra gratiam, qua homini peccata dimittuntur illam vero quae datur in fine, id est

 CAPUT VII.

 17. Postremo dixit, Fidem servavi sed ille hoc dixit, qui alibi ait, Misericordiam consecutus sum, ut fidelis essem ut fidelis essem: Gratia salvi fa

 18. Homines autem non intelligentes, quod ait ipse Apostolus, Arbitramur justificari hominem per fidem sine operibus legis (Rom. III, 28) putaverunt

 CAPUT VIII.

 20. Ista ergo quaestio nullo modo mihi videtur posse dissolvi, nisi intelligamus et ipsa bona opera nostra quibus aeterna redditur vita, ad Dei gratia

 CAPUT IX.

 CAPUT X.

 CAPUT XI.

 CAPUT XII.

 CAPUT XIII.

 26. Dicunt etiam gratiam Dei, quae data est per fidem Jesu Christi, quae neque lex est neque natura, 0897 ad hoc tantum valere, ut peccata praeterita

 CAPUT XIV.

 28. Jam quidem de fide, hoc est, de voluntate credentis superius disputavi (Supra, nn. 16-18), usque adeo eam demonstrans ad gratiam pertinere, ut Apo

 29. Nam si fides liberi est tantummodo arbitrii, nec datur a Deo, propter quid pro eis qui nolunt credere, oramus ut credant? Quod prorsus faceremus i

 30. Nam et alio loco per eumdem prophetam Deus manifestissime ostendit, non propter eorum aliqua bona merita, sed propter nomen suum ista facere, ubi

 CAPUT XV.

 CAPUT XVI.

 CAPUT XVII.

 0902 34. Istam charitatem, id est divino amore ardentissimam voluntatem commendans Apostolus, dicit: Quis nos separabit a charitate Christi? tribulati

 35. Et apostolus Petrus: Ante omnia, inquit, mutuam inter vos charitatem perpetuam habentes, quia charitas cooperit multitudinem peccatorum Si tamen l

 36. Dicit etiam ipse Dominus Jesus, in duobus praeceptis dilectionis Dei et dilectionis proximi totam Legem Prophetasque pendere (Matth. XXII, 40). De

 CAPUT XVIII.

 38. Nemo ergo vos fallat, fratres mei: quia nos non diligeremus Deum, nisi nos prior ipse diligeret. Idem Joannes apertissime hoc ostendit, et dicit,

 39. Et ad Timotheum dicit: Non enim dedit nobis Deus spiritum timoris, sed virtutis et charitatis et continentiae (II Tim. I, 7). In quo sane Apostoli

 CAPUT XIX.

 CAPUT XX.

 CAPUT XXI.

 43. His et talibus testimoniis divinorum eloquiorum, quae omnia commemorare nimis longum est, satis, quantum existimo, manifestatur, operari Deum in c

 CAPUT XXII.

 CAPUT XXIII.

 CAPUT XXIV.

Chapter 31 [XV.]—Free Will Has Its Function in the Heart’s Conversion; But Grace Too Has Its.

Lest, however, it should be thought that men themselves in this matter do nothing by free will, it is said in the Psalm, “Harden not your hearts;”197    Ps. xcv. 8. and in Ezekiel himself, “Cast away from you all your transgressions, which ye have impiously committed against me; and make you a new heart and a new spirit; and keep all my commandments. For why will ye die, O house of Israel, saith the Lord? for I have no pleasure in the death of him that dieth, saith the Lord God: and turn ye, and live.”198    Ezek. xviii. 31, 32. We should remember that it is He who says, “Turn ye and live,” to whom it is said in prayer, “Turn us again, O God.”199    Ps. lxxx. 3. We should remember that He says, “Cast away from you all your transgressions,” when it is even He who justifies the ungodly. We should remember that He says, “Make you a new heart and a new spirit,” who also promises, “I will give you a new heart, and a new spirit will I put within you.”200    Ezek. xxxvi. 26. How is it, then, that He who says, “Make you,” also says, “I will give you”? Why does He command, if He is to give? Why does He give if man is to make, except it be that He gives what He commands when He helps him to obey whom He commands? There is, however, always within us a free will,—but it is not always good; for it is either free from righteousness when it serves sin,—and then it is evil,—or else it is free from sin when it serves righteousness,—and then it is good. But the grace of God is always good; and by it it comes to pass that a man is of a good will, though he was before of an evil one. By it also it comes to pass that the very good will, which has now begun to be, is enlarged, and made so great that it is able to fulfil the divine commandments which it shall wish, when it shall once firmly and perfectly wish. This is the purport of what the Scripture says: “If thou wilt, thou shalt keep the commandments;”201    Ecclus. xv. 15. so that the man who wills but is not able knows that he does not yet fully will, and prays that he may have so great a will that it may suffice for keeping the commandments. And thus, indeed, he receives assistance to perform what he is commanded. Then is the will of use when we have ability; just as ability is also then of use when we have the will. For what does it profit us if we will what we are unable to do, or else do not will what we are able to do?

CAPUT XV.

31. Ne autem putetur, nihil ibi facere ipsos homines per liberum arbitrium, ideo in psalmo dicitur, Nolite obdurare corda vestra. Et per ipsum Ezechielem, Projicite a vobis omnes impietates vestras, quas impie egistis in me, et facite vobis cor novum et spiritum novum, et facite omnia mandata mea. Utquid moriemini, domus Israel, dicit Dominus? quia nolo mortem morientis, dicit Adonai Dominus, et convertimini et vivetis (Ezech. XVIII, 31, 32). Meminerimus eum dicere, et convertimini et vivetis; cui dicitur, Converte nos, Deus (Psal. LXXIX, 4, et LXXXV, 5). Meminerimus eum dicere, Projicite a vobis omnes impietates vestras: cum ipse justificet impium (Rom. IV, 5). Meminerimus ipsum dicere, Facite vobis cor novum et spiritum novum; qui dicit, Dabo vobis cor novum, et spiritum novum dabo in vobis. Quomodo ergo qui dicit, Facite vobis; hoc dicit, Dabo vobis? Quare jubet, si ipse daturus est? Quare dat, si homo facturus est; nisi quia dat quod jubet, cum adjuvat ut faciat cui jubet? Semper est autem in nobis voluntas libera, sed non semper est bona. Aut enim a justitia libera est, quando servit peccato, et tunc est mala: aut a peccato libera est, quando servit justitiae, et tunc est bona. Gratia vero Dei semper est bona, et per hanc fit ut sit homo bonae voluntatis, qui prius fuit voluntatis malae. Per hanc etiam fit ut ipsa bona voluntas, 0900 quae jam esse coepit, augeatur, et tam magna fiat, ut possit implere divina mandata quae voluerit, cum valde perfecteque voluerit. Ad hoc enim valet quod scriptum est, Si volueris, servabis mandata (Eccli. XV, sec. LXX): ut homo qui voluerit et non potuerit, nondum se plene velle cognoscat, et oret ut habeat tantam voluntatem, quanta sufficit ad implenda mandata. Sic quippe adjuvatur, ut faciat quod jubetur. Tunc enim utile est velle, cum possumus; et tunc utile est posse, cum volumus: nam quid prodest, si quod non possumus volumus, aut quod possumus nolumus?