LITTERAE 69

amplectendam veritatem semel agnitam sit, quam paratus ad re- gressum, si in devia senserit se deflexisse, multis testatum est monumentis historiae. Gloriantur ii vel ipsi, qui sacra a vobis se- paratim obeunt, Armeniam gentem Christi fidem edoctam fuisse a Gregorio, viro sanctissimo, cui Illuminatori dictum cognomen -est, eumque parentem ac patronum obsequio colunt singulari. Huius memorabile et inter eos iter est ad urbem Romam, ut S. Silvestro Romano Pontifici suam probaret fidem, observantiam profiteretur. Fertur imo exceptus ab eo fuisse summa cum benevolentia et qui- busdam facultatibus auctus. Eodem fuisse animo, quo Gregorius fuerat, in Apostolicam Sedem complures ex i is , qui posthac Arme- niis praefuerunt ecclesiis, compertum est ex eorum epistolis , ex: peregrinationibus ad urbem susceptis, imprimis vero e Synodalibus Decretis. Ac sane dignissima memoratu sunt, quae in Sisensi Syn- odo anno MCCCVII habita Armenii Patres edixere de officio parendi huic Apostolicae Sedi : Sicuti corporis est capiti obedire, ita de- bet similiter universalis Ecclesia (quae corpus est Christi) obtemperare ei, qui totius Ecclesiae caput a Christo Domino est constitutus. Quae confirmata sunt et enucleatius explicata in Ada- nensi Concilio anno eiusdem saeculi decimo sexto. Gnarum praeterea Vobis est, ut alia quae minoris sunt missa faciamus, quid gestum fuerit in Synodo Florentina. Quo cum Legati Costantini V Patriar- chae accessissent, Eugenium IV decessorem Nostrum uti Christi Vicarium venerati, se venisse dixerunt ad caput, ad pastorem, ad fundamentum Ecclesiae, rogantes ut caput condoleret membris, pa- stor colligeret gregem, fundamentum Ecclesiam confirmaret (1). Et symbolum suum ac fidem exhibentes rogabant: si est defectus, doce. Tum vero edita a Pontifice conciliaris Constitutio Exultate Deo, qua illos docuit quaecumque de doctrina catholica scitu ne- cessaria existimavit. Quam Constitutionem Legati , suo suique Pa- triarchae totiusque Armeniae gentis nomine, excipere sese ample- ctique declararunt submisso ac prono ad parendum animo, profitentes tamquam veri obedientiae filii, nomine quo supra, ipsius Sedis Apostolicae ordinationibus et iussionibus fideliter obtemperare. Eapropter Azarias, Patriarcha Ciliciae, datis ad Gregorium X I I I . decessorem Nostrum, l itteris IV Idus Aprilis anno MDLXXXV. , verissime perscripsit: Ecce invenimus libros maiorum nostrorum de obedientia Catholicorum et Patriarcharum Nostrorum ad Pon-

(1) Labbaei Conc. Collect.f suppl. Tom. v. 210.