LITTERAE 329

que fit, ut non dedere se pessimis dominis cupititatibus, p r e s t a n - tissima sit maximeque optanda libertas. - Praeterea in ipsa hu- mani generis societate non apparet quid expectari ab homine sine hac animi affectione possit. Utrumne futurus est ad bene meren- dum propensus, qui facienda, fugienda, metiri amore sui consue- verit? Non magnanimus quisquam esse potest, non beneficus, non misericors, non abstinens, qui non se ipse vincere didicerit, atque humana omnia prae virtute contemnere. - Nec silebimus, id om- nino videri divino provisum consilio, ut nulla afferri salus homini- bus, nisi cum contentione et dolore queat. Revera si Deus libera- tionem culpae et errati veniam hominum generi dedit, hac lege dedit, ut Unigenitus suus poenas sibi debitas iustasque persolve- ret. Iustitiaeque divinae cum Iesus Cristus satisfacere alia atque alia ratione potuisset, maluit tamen per summos cruciatus, profusa vita, satisfacere. Atque ita alumnis ac sectatoribus suis hanc legem imposuit suo cruore sancitam, ut eorum esset v i ta cum morum ac temporum vit i is perpetua certa tio. Quid Apostolos ad imbuendum veritate mundum fecit invictos, quid martyres innumerabiles in fi- dei christianae cruento testimonio roboravit, nisi affectio animi i l l i legi obtemperans sine timore ? Nec alia via ire perrexerunt, quot- quot curae fuit vivere more christiano, sibique virtute consulere: neque igitur alia nobis eundum, si consultum saluti volumus vel nostrae singulorum, vel communi. Itaque, dominante procacitate libidinum, tueri se quemque viril iter necesse est a blandimentis luxuriae; cumque passim sit in fruendis opibus et copiis tam in- solens ostentatio, muniendus animus est contra divitiarum sum- ptuosas illecebras, ne his inhians animus, quae appellantur bona, quae nec satiare eum possunt, ac brevi sunt dilapsura, thesaurum amittat non deficientem in caelis. Denique illud etiam dolendum, quod opiniones atque exempla perniciosa tanto opere ad molliendos animos valuerunt, ut plurimos iam prope pudeat nominis vitaeque christianae : qui quidem aut perditae nequitiae est, aut segnitiae inertissimae. Utrumque detestabile, utrumque tale, ut nullum ho- mini malum maius. Quaenam enim reliqua salus esset, aut qua spe niterentur homines, si gloriari in nomine Iesu Cristi desierint, si vitam ex praeceptis evangelicis constanter aperteque agere re- cusarint ? Vulgo queruntur viris fortibus sterile saeculum. Re- vocentur christiani mores: simul erit gravitas et constantia inge- niis restituta.

Sed tantorum magnitudini varietatique officiorum virtus ho-