o77

L I T T E R A E Sanctissimi D. N. Leonis XIII ad Episcopum Cremonae ( i ) .

LEO PP. XIII Venerabilis Frater, salutem et Apostolicam Benedictionem.

Libentes intelleximus, id quod te facere aequum erat, nec dubi- tabamus facturum, summa te voluntate potestatis legitimae decreto paruisse, iudicioque Nostro recentem illam lucubrationem tuam teque ipsum subiaisisse cum obsequii reverentiaeque testificatione debita. Qua in re eminuit profecto virtutis exemplum, nominatim in Epi- scopo laudandum : idque etiam insignius, quia maxima populi corona libere editum. De illa vulgo cognita modestia Fenelonii nondum fama conticuit : quo ipso confirmatur, non tam esse miserum aliqua in re opinione delinquere, quam deliquisse fateri gloriosum. -Habes igitur, venerabilis frater, in ipsa facti conscientia praecipuum fru- ctum consolationis : quamquam videri tibi iucunda ac perhonorifica debet etiam approbatio hominum sapienter iudicantium. Horum erga te voluntas illam quoque animi molestiam facile absterserit, quam debes ex eorum clamore plausuque cepisse, qui tua illa scriptura in suffragium caussae suae avidius abutuntur. - Ceterum intell igis quanti sit videre dil igenter, ne caussa romani pontificatus in an- gustiorem campum disceptando cogatur. Videlicet oportet in negotio tam gravi non iudicium ex eventis rerum mutabilibus iacere, sed repetere altius rationes, serioque perpendere quid iustit ia postulet, quid Sedi Apostolicae ad divinum munus suum desideretur. - Quod enim saepe diximus saepiusque est dicendum , in civili principatu non humana quaedam res, sed libertas vertitur officiorum aposto- licorum ac iurium : quae libertas alienae obnoxia esse potestati arbitrioque non debet. Idcirco decessores Nostri omnes incolumita- tem tueri principatus sui omni contentione studioque conati sunt, Nosque ipsi conamur vindicare perseverantia pari , quantarum re- rum contineat ille praesidium, aestimantes. Hoc iudicio dirigenda opinio es t : hoc idem accurate animis inculcandum, praesertim cum

(1) Retulimus hoc Volumine pag. 520 alias l itteras SSmi Patris ad Episcopum Brixiensem, quibus dolebat de Opusculo - Roma e Vitalia, e la realtà delle cose -. Nunc libenter in lucem damus praesentes Litteras , missas a SSmo Patre ad Epi- scopum Cremonae ; qui , i l l ius opusculi auctorem se manifestans, illud retracta vit , atque ex animo, ut credere placet, sese subiecit condemnationi huius l ibell i a S. C. Indicis peractae.

Acta Tom. XXI. fase. CGI. 37