CONIMBRICEN. 681

inst i tut ionem, a Romanis Pontificibus i n v e n i a m , modum gradus conferendi, qui sacer omnino era t , multiplicia pr iv i - legia, immuni ta tes , exemptiones et ecclesiastica beneficia un i - versitatibus a S. Sede t r ibuta . Addatur in universi tat ibus transfusas fuisse scholas cathedrales et monas t icas , quae ante valde floruerant, quibus adnexa e ran t haec seminaria a quartodecimo saeculo sive apud monachorum coenobia nul la amplius reperias; Iungman /. cit. Properabant enim magi - str i celebriores ad universi tates, ubi maiora erant studiorum commoda; et eo etiam properabant omnes qui poterant cle- rici, quum excolendi ingenii ac passim etiam uberioris v i tae cupidi essent. Unde factum est, ut universi tates tum rat ione theologiae aliarumque affinium speculativarum disciplinarum, quae in scientifica cul tura tunc dominabantur, t um etiam docentium ac discentium ratione personarum ecclesiasticam na tu ram in dies magis induerent. Hinc factum est ut univer- sitates r e p r a e s e n t a r e t u r saepenumero in conciliis, libros et propositiones examinarent et damnarent , aliaque peragerent , quae non laicam personam, sed ecclesiasticam produnt .

Insuper cum magna libertas morumque relaxatio in un i - versi tat ibus, ad quas mul ta millia adolescentium confluebant, sensim inolevisset, Romani Pontifices et Concilia mul tum adlaborarunt, ut vi tae honestae, praesert im clericorum in universi tat ibus, legibus ac s ta tu t i s et collegiorum inst i tut ione providereilt. Et i ta usque ad Trident inum concilium studio- rum universi tates quasi ecclesiastica ins t i tu ta habita sun t .

Quod adeo verum est , ut non modo par tem spiri tualem in eis moderare tur ecclesia, sed et temporalem ac mix tam. U n u m dumtaxa t exemplum liceat afferre oecumenici concilii Viennensis, quod iussit, Romae, Par is i is , Oxfordii, Bononiae ac Salmanticae in ' universi tat ibus duos magistros haberi pro linguis hebraica, arabica et chaldaica.

Nonnisi autem post Tr ident inum factum est , ut univer- sitates sensim ab ecclesiae directione sub t rahe ren tu r , laicae fierent et sub s ta tus dominatione t rans i ren t . Cuius rei duplex fuit causa, scilicet ex una parte rest i tut io semina-