John Duns Scotus, Collationes Seu Disputationes Subtilissimae

Catholic Library Home

▾

John Duns Scotus, Collationes Seu Disputationes Subtilissimae

COLLATIONES SEU DISPUTATIONES SUBTILISSIMAE

COLLATIO PRIMA.

Sed contra rationem primam arguitur sic : Quandoque aliqua plura habent aliquam unam rationem ad quam conveniunt, et diversas rationes formales, quibu

Contra secundam rationem positionis arguitur sic : si propter hoc est tantum una prudentia secundum speciem respectu omnium agibilium, quia est unum p

Contra rationem tertiam positionis arguitur : sub eadem ratione sub qua prudentia dictat de agibili, sub eadem ratione virtus moralis inclinat in illu

Praeterea, ad principalem quaestionem arguitur sic : alia a voluntate sunt sufficiens causa agens per modum naturae cujuscumque intelleetionis igitu

Contra intentum duarum primarum rationum, nempe intellectum esse tantum occasionem, seu causam sine qua non electionis, arguit primo, quia quando volu

Ad quaestionem dicebatur, quod habitus non est principium activum respectu actus, nec quantum ad substantiam actus, nec quantum ad moralitatem in actu

Secundum principale, scilicet quod habitus non sit causa moralitatis in actu, probatur sic : actus praecedentes habitum virtutis non secundum rectam r

Ad primam rationem principalem dicendum, quod prudentia dicitur activa et ars factiva, non quia sit principium agendi, aut faciendi proprias actiones

Arguitur quod non: intellectus agens non potest pati: ergo nec intellectus possibilis potest agere. Consequentia probatur ex 3. de Anima, sicut intell

Praeterea, arguitur sic ad principale : si intellectus esset activus, qui dicitur possibilis, tunc intellectus possibilis posset sibi fabricare specie

Praeterea, quod dicitur, quod intellectus, licet sit activus, non tamen est tota causa actus, sed species, inquantum tenet vicem objecti, ita quod int

Videtur quod sic : actus distinguuntur per objecta sua ex 2. de Anima

Quod non videtur : per rationem naturalem cognoscimus quod Deus est intellectivus, et natura intellectualis, et per consequens quod sit natura volitiv

Praeterea, non major certitudo in actu credendi per habitum infusum potest haberi de aliquo objecto credibili, quam per actum credendi fidei acquisita

Praeterea, secundo ad principale arguitur: positis principiis concurrentibus quae sufficiunt ad actum intelligendi, necessario ponitur actus intellige

Praeterea tertio ad propositum arguitur sic : quandocumque aliqua duo extrema habent ad invicem connexionem aliquam naturalem per aliquod medium conne

Resolutio secundum mentem Doctoris, quod Deus non movet ullum intellectum naturaliter nisi suum: ab aliis autem si vult videtur, si non vult videtur e

Respondetur quod non : quia nihil potest quietare intellectum ex se perfecte, nisi habeat rationem objecti simpliciter, et primo primi sed relatio no

Posita opinione Philosophi, quod non potest haberi scientia quid est de Deo, vel substantia, ponit modum dicendi, quod Deus relucet in creatura, et su

Contra, in priori per naturam, quo Beatus videt Deum, ante velle effraenatum habet velle ideo prior est impossibilitas peccandi, quameffraenatio fere

Dicitur quod sic : quia illud in se habet omnem rationem appetibilis, et nullam rationem fugibilis ergo necessario appetitur a voluntate : nam ideo

Praeterea, arguitur contra rationem positionis, quod non concludat : quia si voluntas ideo non potest non velle finem ultimum sibi ostensum, quia in i

COLLATIO XVIII.

Dicitur quod per objectum, qui est finis ultimus sibi clare ostensus, necessitatur voluntas ad eliciendum actum volendi circa illud objectum, ita quod

Contra positionem quaestionis arguitur sic : Intelligens communissimum debet habere objectum communissimum sub ratione communissima, talis est essenti

Ad principale, quod Deitas sit primum objectum intellectus : quia operatio intelligendi non tantum est circa entia, sed circa non entia, ita intellect

Praeterea : arguitur quod Beatus videns essentiam divinam videat infinita, et per consequens videat essentiam sub ratione infinita, quia sub ratione,

Ad primum: perfectio simpliciter potest dici ut universaliter perfectio, et est in quolibet melius ipsum quam non ipsum, sic sapientia est perfectio s

Contra arguitur : intellectus Dei in primo signo aeternitatis, aut intelligit distincte istas perfectiones, aut non : si sic, cum intelligit eas in se

COLLATIO XXIII.

Contra ista: quando dicunt, quod essentia indeterminata indeterminatione sua determinat se ad actum, arguitur : aut intelligunt, quod determinatur sic

Resolutio hujus collationis, juxta Doctorem, et communem, 1. d. 26. a n. 4. personae constituuntur relationibus, et explicatur et probatur ibi usque a

COLLATIO XXVII.

Quod sic, probatur ex creaturis. Licet eminenter sint in causis, quae sunt creatorum, tamen non omnia, quae in creaturis sunt, possumus attribuere Deo

Contra, quasi in materia est, quasi in potentia respectu formalis termini productionis, similiter personae distinguerentur specie sicut relationes.

Ad primam, quando arguitur, quod non includit imperfectionem, est in Deo, concedo : sed ratio subjecti non includit imperfectionem, nego. Ad probation

COLLATIO XXVIII.

Quod speculativa : quia Theologia ejus est nobilissima : aliqua speculativa est nobilior omni practica, 1. Metaphysicae ergo, etc.

Ad principale, quod Theologia Dei sit practica : illa scientia Dei dicitur esse practica, cujus primum objectum est operabile, contingens : hujusmodi

Juxta duas primas rationes docet personas divinas cum sint ex se necesse esse, prius habere esse quam creaturas in esse intelligibili. Circa hoc dispu

Contra resolutionem personas prius produci, quam creaturas in esse intelligibili, adducit quinque rationes, quas variis solutionibus et replicis ampli

COLLATIO XXXII.

In hac collatione statim post initium ponit opinionem dicentium Deum nihil ad extra cognoscere posse nisi per respectus superadditos essentiae suae, s

COLLATIO XXXIII.

Disputat subtilissime hac collatione, an creaturae habuerint este aliquod reale ab aeterno, ut tenet Henric. per rationes hic primo positas, dicens il

COLLATIO XXXIV.

Ad quaestionem dico, quod vestigium est impressio derelicta ex transitu gradientis, conformis sibi ex ea parte, qua tangit in gradiendo sed ante mund

JUDICIUM R. P. F. LUCAE WADDINGI

COLLATIO XXXVI.

Licet ubique, et sparsim per universam suam doctrinam Scotus dicat distinctionem hanc formalem inter essentiam divinam, et relationes atque attributa,

COLLATIO XXXVII.

Omnes difficultates, quas hic attingit Doctor, videlicet an essentia sit formalis terminus generationis in Divinis ? et an essentia divina, prout est

Potissima quae hic pertractat Doctor de notitia ingenita in Patre, et de notitia genita per se subsistente in persona distincta, per quam Pater nullo

COLLATIO XXXVIII.

In hac collatione potissimis utitur rationibus Henrici et Goffredi, quibus probant Filium generari de substantia seu de essentia Patris, ut de quasi m

COLLATIO XXXIX.

Quod non, arguitur : quia intellectus divinus non convertit se supra intellectum informatum notitia simplici, nisi ut habet esse particulare in aliqua

Videtur imperfecta haec quaestio, et aliqua adhuc in ea desiderari. Eam novit Doctor contra opinionem Henrici asserentis intellectum paternum, quando

COLLATIO XI.

Utrum ad hoc, quod intellectus noster videat Deum in praesentia, requiratur lumen infusum ?

D. Thom. 1.part. quaest. 12. art. 3. et 4. d . 49. quaest. 1. vic . ibid. art. 1. quaest. 6. Dur. q. 2. Soto q. 1. art. 2. Suar. 1. p. tom. 1. l. 2. cap. 8. 9. Vasq. 1. p. d. 11.

Quod non arguitur : quoniam intellectus noster in lumine suo naturali per actum intelligendi attingit Deum in ratione objecti: ergo cum intellectus, et lumen naturale non sint minoris virtutis post separationem a corpore, videtur quod intellectus in lumine suo naturali per actum intelligendi, potest attingere Deum sub ratione objecti in praesentia, sed non attingit Deum, ut objectum absens, quia hoc est impossibile in patria: ergo ut praesens : sed attingere objectum ut praesens, est ipsum attingere cognitione intuitiva, non obscura, sed clara: ergo intellectus in patria lumine proprio potest Deum videre: ergo, etc.

Dicitur, quod non est idem de lumine naturali, et intellectu respectu Dei in via et in patria, quia in via intellectus noster cognoscit Deum per creaturas, discurrendo a creaturis ad Deum, qui modus cognitionis non est in patria, et ideo licet hic intellectus noster per actum discursivum Deum attingat, non tamen in patria in lumine naturali, sed requiritur supernaturale in quo Deum intuitive videat.

Contra, quamvis intellectus hic in via discurrat a creatura ad Deum, tamen in fine discursus, oportet quod directe intelligat Deum, ibi insistendo ; aliter enim in fine discursus non directe intueretur Deum in ratione objecti, sed aliud ab illo, et ulterius esset discurrere ad cognoscendum Deum, et esset processus in infinitum. Oportet igitur quod intellectus tandem, sive memoria hic cognoscat Deum directe: ergo et a corpore separatus, quia tunc potest intellectus per actum suum directe intelligere Deum, sed non ut absentem ; ergo ut praesentem.

Dicitur ad hoc, quod intellectus in fine discursus non intelligit Deum in se, etiam absolute, sed in respectu ad creaturam, puta inquantum est principium, vel causa creaturae, etiam referendo ad Deum ea quae conveniunt creaturae, ut cum intelligitur, ut ens incorporeum, simplex et immutabile, qui modus intelligendi non est in patria.

Contra, adhuc ratio stat, quia licet ponatur tanquam dubium, quod intellectus noster in fine discursus non intelligit Deum nisi sub respectu ad creaturam, cum isto tamen respectu oportet cointelligere aliquid absolutum, cui convenit iste respectus, quia non intelligit solum illum respectum ad creaturam: ergo hic in via intellectus noster per actum suum attingit essentiam suam sub respectu ad creaturam: ergo cum intellectus cum lumine suo separatus, et in patria existens non sit minoris perfectionis, ibi poterit Deum intelligere per essentiam divinam, licet sub respectu ad creaturam, sed non intelligit in patria essentiam ejus, ut absentem: ergo ut praesentem, ut prius argutum est.