(Cap. VI. — Vers. 1.) Factum est autem in sabbato secundo primo; cum transiret per seminata, vellebant discipuli ejus spicas, et manducabant, confricantes eas manibus suis.

28. Nec solum comprehensione verborum, sed etiam usu ipso, specieque gestorum incipit hominem Dominus Jesus veteris observatione Legis exuere, novoque indumento gratiae vestire. Itaque eum jam in sabbato per seminata traducit, hoc est, admovet fructuosis. Quid sibi sabbatum velit, quid seges, quid spicae non mediocre mysterium est. Ager enim est 1644C omnis hic mundus: 1363 agri seges in satione humani generis fecunditas numerosa sanctorum; spicae agri fructus Ecclesiae, quos operibus discutientes suis apostoli pascebantur, nostro se alentes profectu.

29. Stabat igitur seges jam fecunda virtutum, pullulantibus spicis, quibus nostri fructus meriti comparantur; aeque enim aut imbre marcescunt, ant sole torrentur, aut pluviis humescunt, aut tempestatibus eliduntur, aut a messoribus intra horreorum felicium receptacula reconduntur. Receperat ergo terra jam Dei verbum, et coelesti semine satus divites fetus ager almus effuderat. Esuriebant discipuli salutem hominum, et tamquam e folliculis corporum mentium fructus ad fidei lucem praeclaris operum suorum miraculis eruebant. Sed hoc putabant 1644D Judaei sabbato non licere, Christus autem novae gratiae munere designabat otium Legis, opus gratiae.

30. Nec sine mysterio hoc ab Evangelista secundum Matthaeum (Matth. XII, 1) , et Marcum (Marc. II, 23) sabbata pure posita puto, quoniam sabbata perpetua feriae sunt resurrectionis aeternae. Vel in hoc igitur saeculo feriatis ac vacantibus superstitionibus Judaeorum, vel in futuro ferias ipsi perpetua 1645A solemnitate celebrantes, quae bona sunt terrae manducabimus, juxta quod scriptum est: Illi manducabunt, vos vero esurietis (Esai. LXIII, 13) .

31. Mire tamen secundum Lucam, secundoprimum, non primosecundum sabbatum dixit: δευτερόπρωτον enim scriptum est. Praeferri enim debuit quod praecellit. Secundum ideo, quia primum ante ex Lege praecessit, in quo etiam poena praescripta est (Exod. XXXI, 14) , si quis operetur: primum autem ideo, quia sabbatum illud ex Lege solutum est, quod erat primum; et hoc primum factum est, quod secundo est constitutum. Nam et cum operari sabbato liceat, et operantis nulla sit poena; sabbati utique ex Lege cujus vis soluta est, nec nomen haerebat: sed tamen fuerit illud primum ordine, hoc primum munere; 1645B nec ideo minus hoc, quia secundum; nam et Adam primus, nec comparandus secundo Adam: Primus enim Adam in animam viventem, novissimus Adam in spiritum vivificantem. . . . . Et primus homo de terra terrenus, secundus homo de coelo coelestis (I Cor. XV, 45 et 47) . Praelatus utique secundus primo; ille enim causa mortis, hic vitae. Sic et secundoprimum sabbatum dicitur; secundum juxta numerum, primum juxta operationis gratiam; melius est enim sabbatum quo impunitas datur, quam quo poena praescribitur. Prima Lex, secundum Evangelium; inferior tamen formido quam gratia. Aut forte et primum hic in praedestinatione consilii, et secundum in sanctione decreti.

32. (Vers. 3.) Bene autem Dominus in Lege typum 1645C futuri hoc quoque demonstrat loco, et defensores Legis arguit nescire quae Legis sunt, exemplum afferens quod David, cum esuriret ipse cum sociis, intravit in domum Dei, et panes propositionis 1364 sumpsit, et manducavit, et dedit iis qui cum ipso erant (I Reg. XXI, 1 et seq.) . Magnum et vere exemplum Propheticum, quo primum non inania Legis, sed solida utilitatis nobis sequenda produntur. Deinde quia David cum sociis fugiens a facie regis Saul hic praefiguratus in Lege Christus est, qui cum apostolis principem mundi lateret.

33. Quomodo autem ille observator Legis atque defensor panes et ipse manducavit, et dedit iis qui secum erant, quos non licebat manducare nisi tantummodo sacerdotibus; nisi ut per illam demonstraret 1645D figuram, sacerdotalem cibum ad usum transiturum esse populorum? Sive quod omnes vitam sacerdotalem debemus imitari: sive quia omnes filii Ecclesiae sacerdotes sunt; ungimur enim in sacerdotium sanctum, offerentes nosmetipsos Deo hostias spiritales.

1646A 34. Legi igitur jam supereffluit doctrina Christi, nec Legem solvit, sed implet, quia nec sabbatum solvit. Si enim sabbatum propter homines factum est: utilitas autem hominis postulabat esurientem hominem qui diu fuerat terrae fructibus abdicatus, veteris famis jejunia vitare; non utique Lex solvitur, sed impletur. Quomodo igitur Domino ad crimen objicitur, quod in servo pro crimine non tenetur?

35. Quid autem evidentius hac figura, quae per totam currit historiam? Intravit David in domum Achimelech sacerdotis: sed nec periculo mortis proposito, hospitem recusat, nec declinat exsulem sancti animus sacerdotis (I Reg. XXI, 1) . Tanta hospitalitatis est gratia, ut libenter in nos aliena pericula transferamus.

1646B 36. Verum hoc in historia morale, in mysterio prophetatum est, quod nec praesumpto futurae mortis exitio, verum illum David hospitio suae mentis religiosi excluderent sacerdotes. Nec solum in cujusque domo vatis reperturus docetur Christus hospitium: sed etiam per figuram nequitiae spiritalis manubias et arma sumpturus; nam qui Christum hospitio recipit, intelligibilem illum Goliam spoliat suis telis.

37. Quid vero evidentius quam quod in Achimelech domo quinque panes petit David, et unum accipit (Ibid., 3 et 6) : demonstrante typo quod jam non quinque libris, sed Christi corpore cibus fidelibus pararetur; ut Christus corpus assumeret, ne 1646C quis de fidelibus esuriret? Nec Doech figura vacat, qui erat custos mulorum (Ibid., 7) ; eo quod nemo alius nisi infructuosi gregis custos Judae typum proditoris impleret.

38. Jam illud quod pro David receptione omnem Achimelech domum praeter Abiathar principem tunc temporis sacerdotum Saul persecutus est (I Reg., XXII, 20) , ostendit prophetia nobis quod nemo possit nocere vero principi sacerdotum, qui solus est Christus.

39. (Vers. 7.) Hinc ad alia progreditur Dominus Jesus. Nam qui totum hominem salvum facere disposuerat, 1365 per singula membra currebat; ut vere diceret: Mihi irascimini, qui totum hominem sanum feci in sabbato (Joan. VII, 23) . Itaque hoc loco 1646D manum illam quam extendit Adam, et interdictae arboris poma decerpsit (Gen., III, 6) , succis bonorum factorum salutaribus irrigavit, ut quae crimine aruerat, bonis operibus sanaretur. In quo Judaeos redarguit Christus, qui malis interpretationibus Legis praecepta violarent, aestimantes sabbato etiam a bonis 1647A operibus feriandum, cum Lex in praesentibus formam praefiguraverit futurorum: in quibus utique malorum feriae futurae sunt, non bonorum. Nam licet saecularia opera conquiescant, non otiosus tamen boni operis actus est in Dei laude requiescere.

40. (Vers. 10.) Audisti igitur Domini verba dicentis: Extende manum tuam. Communis ista generalisque medicina est. Et tu qui putas manum habere te sanam, cave ne avaritia, cave ne sacrilegio contrahatur. Extende saepius eam, extende ad illum pauperem, qui te obsecrat: extende, ut proximum juves, ut viduae praesidium feras, eripias injuriae quem vides injustae contumeliae subjacere: extende ad Deum pro peccatis tuis. Sic manus extenditur, sic sanatur. Sic Hieroboam manum, cum idolis sacrificaret, contraxit: 1647B et rursus cum Deum rogaret, extendit (III Reg. XIII, 4 et 6) .