Patrologiae Cursus Completus
Elenchus Operum Quae In Hoc Tertio Tomo Continentur.
Elenchus Operum Quae In Hoc Tertio Tomo Continentur.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Quaestionum Evangeliorum Libri Duo
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Quaestionum Evangeliorum Libri Duo
Tituli Quaestionum Libri Primi In Evangelium Secundum Matthaeum .
Tituli Quaestionum Libri II In Evangelium Secundum Lucam.
Liber Primus. Quaestiones in Evangelium secundum Matthaeum.
Quaest. I. ((Matth. c. XI, V 27.))
XVIII. ((Ib. VIII, 13 XV, 28.))
XXXIV. ((Ib. XXXIII, 17, 19.))
XXXV. ((Ib. XXIII, 23 et 24.))
XLVII. ((Ib. XXVI, 39, 42, 44.))
Liber Secundus. Quaestiones in Evangelium secundum Lucam.
Quaest. I. ((Luc. cap. I, V . 13, 20.))
XXXII. ((Ib. XIV, 34, 35, XV, 4-10.))
Admonitio In Librum Septemdecim Quaestionum Super Matthaeum.
Admonitio In Librum Septemdecim Quaestionum Super Matthaeum.
Quaestionum Septemdecim In Evangelium Secundum Matth.
Quaestionum Septemdecim In Evangelium Secundum Matth.
Quaest. I. ((Matth. cap. II, V 16.))
XI. ((Ib. XIII, 25-30, 36-43.))
XVI. ((Ib. XIII, 51, 52, 44.))
Admonitio De Subsequentibus In Joannem Tractatibus.
Admonitio De Subsequentibus In Joannem Tractatibus.
Praefatio Incerti Auctoris.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi In Joannis Evangelium Tractatus CXXIV .
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi In Joannis Evangelium Tractatus CXXIV .
Tractatus III Ab eo quod scriptum est, Joannes testimonium perhibet de ipso, etc., usque ad id, Cap.
Tractatus XII. Ab eo Evangelii loco, Quod natum est de carne, caro est, etc., usque ad id, Cap.
Tractatus XIV. Ab eo Evangelii loco, Hoc ergo gaudium meum impletum est, etc., usque ad id, Cap.
Tractatus XXVIII. Ab eo loco Evangelii, Et post haec ambulabat Jesus in Galilaeam usque ad id, Cap.
Tractatus XXXVII. Ab eo quod scriptum est, Dicebant ergo. Ubi est pater tuus? usque ad id. Cap.
Tractatus XXXIX. Ab eo quod scriptum est, Multa habeo de vobis loqui et judicare usque ad id, Cap.
Tractatus XL. Ab eo loco, Dixit ergo eis Jesus: Cum exaltaveritis Filium hominis usque ad id, Cap.
Tractatus XLI. Rursum in illud, Dicebat autem Jesus ad eos qui crediderunt usque ad id, Cap.
Tractatus XLVI. Ab eo quod scriptum est, Ego sum pastor bonus, etc., usque ad id, Cap.
Tractatus XLVIII. Ab eo loco, Facta sunt Encaenia in Jerosolymis usque ad id, Cap.
Tractatus XLIX. Ab eo quod legitur, Erat autem quidam languens, Lazarus usque ad id, Cap.
Tractatus L. Ab eo loco, Proximum erat Pascha Judaeorum usque ad id, Cap. et cap.
Tractatus LII. Ab eo quod scriptum est, Nunc anima mea turbata est et quid dicam? usque ad id, Cap.
Tractatus LVI. Ab eo quod scriptum est, Venit ergo ad Simonem Petrum, etc., usque ad id, Cap.
Tractatus LVII. Quonam modo Ecclesia timeat inquinare pedes, dum pergit ad Christum.
Tractatus LVIII. Ab eo quod Dominus dicit, Et vos mundi estis, sed non omnes usque ad id, Cap.
Tractatus LX. In illud, Cum haec dixisset Jesus turbatus est spiritu. Cap.
Tractatus LXII. Ab eo quod scriptum est, Et cum tinxisset panem, dedit Judae usque ad id, Cap.
Tractatus LXIII. De eo quod Dominus ait, Nunc clarificatus est Filius hominis usque ad id, Cap.
Tractatus LXVI. De eo quod sequitur, Dicit ei Simon Petrus: Domine, quo vadis? usque ad id, Cap.
Tractatus LXVII. De eo quod Dominus dicit, Non turbetur cor vestrum usque ad id, Cap.
Tractatus LXVIII. In eamdem lectionem.
Tractatus LXIX. In id quod Dominus dicit, Et quo ego vado scitis, et viam scitis usque ad id, Cap.
Tractatus LXXII. In eamdem lectionem.
Tractatus LXXIII. Item in eamdem lectionem.
Tractatus LXXIV De eo quod ait, Si diligitis me, mandata mea servate usque ad id, Cap.
Tractatus LXXV. De eo quod ait Jesus, Non relinquam vos orphanos usque ad id. Cap.
Tractatus LXXVI. De eo quod sequitur, Dicit ei Judas, non ille Iscariotes, etc., usque ad id, Cap.
Tractatus LXXVII. De eo quod sequitur, Haec locutus sum vobis apud vos manens usque ad id, Cap.
Tractatus LXXVIII. In id quod Dominus dicit, Non turbetur cor vestrum, neque formidet, etc. Cap.
Tractatus LXXIX. De eo quod ait, Et nunc dixi vobis priusquam fiat, etc., usque ad id, Cap.
Tractatus LXXX. De eo quod dicit, Ego sum vitis vera, et Pater meus agricola est usque ad id, Cap.
Tractatus LXXXI. De eo quod ait, Manete in me, et ego in vobis usque ad id, Cap.
Tractatus LXXXVI. De eo quod Dominus ait, Vos autem dixi amicos usque ad id, Cap.
Tractatus LXXXVII. De eo quod dicit Jesus, Haec mando vobis, ut diligatis invicem usque ad id, Cap.
Tractatus LXXXVIII. De eo quod ait Jesus, Mementote sermonis mei, etc., usque ad id, Cap.
Tractatus XC. In illud, Qui me odit, et Patrem meum odit. Cap.
Tractatus XCI. In haec verba, Si opera non fecissem in eis, quae nemo alius fecit usque ad id, Cap.
Tractatus XCVII. In eamdem lectionem.
Tractatus XCVIII. In eamdem lectionem.
Tractatus XCIX. In illud, Non enim loquetur a semetipso, sed quaecumque audiet, loquetur. Cap.
Tractatus C. In ejusdem lectionis verba postrema. Cap. XVI, V . 13-15.
Tractatus CI. De eo quod Dominus dicit, Modicum et jam non videbitis me usque ad id, Cap.
Tractatus CV. Ab eo quod Dominus ait, Ut Filius tuus clarificet te usque ad id, Cap.
Tractatus CVI. De eo quod Dominus dicit, Manifestavi nomen tuum hominibus usque ad id, Cap.
Tractatus CVII. De eo quod dicit Jesus, Ego pro eis rogo, etc., usque ad id, Cap.
Tractatus CVIII. De eo quod ait Jesus, Ego dedi eis sermonem tuum usque ad id,
Tractatus CX. De eo quod sequitur, Ut omnes unum sint, etc., usque ad id, Cap.
Tractatus CXIII. Ab eo quod legitur, Et adduxerunt eum ad Annam primum usque ad id, Cap.
Tractatus CXIV. Ab eo loco, Adducunt ergo Jesum ad Caipham in praetorium usque ad id, Cap.
Tractatus CXV. De eo quod dicitur, Introivit ergo iterum in praetorium Pilatus usque ad id, Cap.
Tractatus CXIX. Ab eo quod sequitur, Et milites quidem haec fecerunt usque ad id, Cap.
Tractatus CXXI. De eo quod sequitur, Abierunt ergo iterum ad semetipsos discipuli usque ad id, Cap.
Tractatus CXXIII. De eo quod dicit Jesus, Venite, prandete usque ad id, Cap.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi In Epistolam Joannis Ad Parthos Tractatus Decem .
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi In Epistolam Joannis Ad Parthos Tractatus Decem .
Tractatus III. De eo quod sequitur, Pueri, novissima hora est usque ad id, Cap.
Tractatus IV. De eo quod sequitur, Et verax est, et non est mendax usque ad id, Cap. et cap.
Tractatus V. In id quod sequitur, Omnis qui natus est ex Deo, non facit peccatum usque ad id, Cap.
Tractatus VI. In illud, Et in hoc cognoscimus quia ex veritate sumus usque ad id, etc. Cap. et cap.
Tractatus VII. Ab eo quod sequitur, Jam vos ex Deo estis filioli usque ad id, Cap.
Tractatus VIII. De eo quod sequitur, Si diligamus invicem, Deus in nobis manebit usque ad id, Cap.
Tractatus IX. De eo quod sequitur, In hoc perfecta est dilectio in nobis usque ad id, Cap.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Expositio Quarumdam Propositionum Ex Epistola Ad Romanos.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Expositio Quarumdam Propositionum Ex Epistola Ad Romanos.
Propositio Prima. ((Rom. cap. 1, V . 4.))
VII-VIII. ((Ib. I, 32 II, 1.))
LXXI. ((Ib. XII, 20, 14, 17.))
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Epistolae Ad Romanos Inchoata Expositio.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Epistolae Ad Romanos Inchoata Expositio.
Liber unus . In quo salutatio tantummodo expeditur, et disputatur de peccato in Spiritum sanctum.
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Epistolae Ad Galatas Expositionis liber unus
S. Aurelii Augustini Hipponensis Episcopi Epistolae Ad Galatas Expositionis liber unus
Appendix tertii tomi Operum S. Augustini Complectens Aliquot In Scripturam Tractatus Ipsi Olim Falso Adscriptos, Nimirum: De Mirabilibus S. Scripturae
Admonitio In Proxime Subjectum Opusculum.
Admonitio In Proxime Subjectum Opusculum.
De Mirabilibus Sacrae Scripturae Libri Tres.
De Mirabilibus Sacrae Scripturae Libri Tres.
Liber Primus. De Moysi Pentateucho.
Caput Primum.— De Deo Creatore et constitutione creaturarum.
Caput II.— De rationabilium naturarum dissimili peccato.
Caput III.— De Abel et Enoch primatum tenentibus in hominum justitia.
Caput IV.— De eo quod terrena tantum animalia in diluvio mortificata sunt.
Caput VI.— De eruptione aquarum diluvii.
Caput VII.— De recessu aquarum diluvii.
Caput VIII.— De cursu solis et lunae in diluvio.
Caput IX.— De dispersione linguarum.
Caput X.— De Sodomitica vindicta.
Caput XI.— De uxore Loth in statuam salis mutata.
Caput XII.— De Sara nonagenaria pariente filium.
Caput XIII.— De puteo quem vidit Agar ejecta cum filio.
Caput XIV.— De ariete quem Abraham obtulit pro filio.
Caput XV.— De Jacob et Joseph quare unus in terra repromissionis, alter in Aegypto sepelitur.
Caput XVI.— De Moyse et rubo in Oreb.
Caput. XVII.— De duobus signis, id est manu in sinum conversa, et virga in colubrum mutata.
Caput XVIII.— De aqua in sanguinem versa.
Caput XIX.— De caeteris plagis Aegyptiorum.
Caput XX.— De recedente et siccato mari Rubro.
Caput XXI.— De carmine consono filiorum Israel.
Caput XXII.— De aquis indulcatis in Marath.
Caput XXIII.— De manna pluente de coelo.
Caput XXIV.— De petra percussa in Oreb.
Caput XXV.— De filiis Moysi, quare ducatu Sacerdotum privati sunt.
Caput XXVI.— De jejunio quadraginta dierum.
Caput XXVII.— De populo carnes postulante.
Caput XXVIII.— De Aethiopissa uxore Moysi, et lepra murmuratricis Mariae.
Caput XXIX.— De Chore et Dathan et Abiron.
Caput XXX.— De plaga, quae descendit in populum, quando Moyses fugit in Tabernaculum.
Caput XXXI.— De virga Aaron, quae fronduerat.
Caput XXXII.— De petra bis percussa in Cades.
Caput XXXIII.— De serpente aeneo.
Caput XXXIV.— De Balaam et asina ejus.
Caput XXXV.— De Moyse pergente in montem Abarim.
Caput Primum.— De Jesu filio Nun, et dirempto Jordane in transitu populi.
Caput II.— De calceamentis et vestibus filiorum Israel.
Caput III.— De subversione Jericho.
Caput IV.— De sole et luna stantibus ad imperium Josue.
Caput V.— De Gedeone et duobus signis.
Caput VI.— De Samsonis fortitudine in capillis.
Caput VII.— De arca Domini in terra Philistiim.
Caput VIII.— De coeli fragore quo territi sunt Allophyli.
Caput IX.— De vocibus et pluviis quando Saül ordinatus est.
Caput X.— De Saül prophetante inter prophetas.
Caput XI.— De Samuele suscitato a Pythone.
Caput XII.— De percussione Ozae.
Caput XIII.— De David numerante populum.
Caput XIV.— De duobus signis juxta altare Bethel.
Caput XV.— De trium annorum et sex mensium siccitate.
Caput XVI.— De vidua in Sarepta Sidoniorum.
Caput XVII.— De mortuo unico viduae filio quem suscitavit Elias.
Caput XVIII.— De holocausto in monte Carmeli.
Caput XIX.— De quadraginta dierum jejunio.
Caput XX.— De igne descendente super quinquagenarios.
Caput XXI.— De transeuntibus Jordanem Elia et Elisaeo.
Caput XXII.— De ascensione Eliae.
Caput XXIII.— De virtutibus Elisaei.
Caput XXIV.— De lepra Naaman curata, et adhaerente Giezi.
Caput XXV.— De ferri supernatatione.
Caput XXVI.— De victoria per Elisaeum.
Caput XXVII.— De captivitate populi, et Sennacherib veniente in Judaeam.
Caput XXVIII.— De infirmitate et signo Ezechiae.
Caput XXIX.— De captivitate Babylonica.
Caput XXX.— De Daniele clarente in Babylone.
Caput XXXI.— De tribus pueris qui ignis tormentum sine laesura evaserunt.
Caput XXXII.— De Daniele quiescente in lacu leonum.
Caput XXXIII.— De Esdra restituente Legem.
Caput XXXIV.— De bellis praecipuis quae Domini auxilio peracta sunt.
Liber Tertius. De Novo Testamento.
Caput Primum.— De visione Zachariae et nativitate Joannis Baptistae.
Caput II.— De Incarnatione Domini nostri Jesu Christi, et nativitate ex Maria Virgine.
Caput III.— De pastoribus quibus Angeli natum infantem nuntiaverunt.
Caput IV.— De Magis ab Oriente et stella duce.
Caput V.— De baptismate Christi.
Caput VI.— De Christi tentatione et jejunio.
Caput VII.— De virtutibus Evangelii usque ad ambulationem super mare.
Caput VIII.— De ambulante Domino super undas.
Caput IX.— De caeteris virtutibus Domini nostri Jesu Christi.
Caput X.— De panibus et piscibus saturantibus millia populorum.
Caput XI.— De visione Domini in monte cum Moyse et Elia colloquentibus.
Caput XII.— De Lazaro et caeteris resuscitatis mortuis.
Caput XIII.— De solis eclipsi in passione Domini.
Caput XIV.— De corporibus sanctorum venientibus de monumentis suis post resurrectionem Domini.
Caput XV.— De cibo Domini post resurrectionem.
Caput XVI.— Petrus paralyticum restituit.
Admonitio De Sequenti Opusculo.
Admonitio De Sequenti Opusculo.
De Benedictionibus Jacob Patriarchae.
De Benedictionibus Jacob Patriarchae.
Admonitio In Librum Quaestionum Veteris Et Novi Testamenti.
Admonitio In Librum Quaestionum Veteris Et Novi Testamenti.
Elenchus Quaestionum.
Quaestiones Veteris Testamenti.
Quaestiones Ex Veteri Testamento.
Quaestiones Ex Veteri Testamento.
Quaestio Prima.—Quid est Deus.
III.—Quid opus erat per Moysen postea, et non ante, exordium mundi et ordinem creaturae exponere.
IV.—Quare Deus Legem non in primordio dedit?
V.—Utquid Abel sacrificium acceptatum est, et Cain refutatum ?
VI.—Si Lamech occidit Cain, sicut putatur?
VII.—Quae decem verba in tabulis data sint aut singulae tabulae, quae et quot verba habuerint?
VIII.—Utquid Moyses descendens de monte cum tabulis vultum splendidum habuit et into lerabilem?
XII.—Quare Abraham fidei suae signum, circumcisionis accepit sacramentum (Gen. XVII, 10) ?
XIX.—Quaerendum est, si Adam factus, corpus immortale habuit, an mortale?
XXIII.—An ex traduce sint animae sicut et corpora?
XXIV.—Quid est, ut cum vir et mulier una sint caro, vir imago Dei sit, et non femina?
XXIX.—Quare octavo die mandatum est circumcidi (Gen. XVII, 12) ?
XXX.—In Proverbiis, Justus, ait, accusator est sui in primordio sermonis
XXXIII.—Salomon, Anni, inquit, impiorum minuentur
XLII.—Cur angelus missus loqui ad Moysen, in igne et in rubo apparuit in monte (Exod. III, 1, 2) ?
XLVI .—Utrum Samuel fuerit de filiis Aaron, et utrum sacerdos fuisse existimandus sit?
XLVII .—Quomodo hoc quod in Isaia dicitur, Et apprehendent septem mulieres,
Quaestiones Ex Novo Testamento.
Quaestiones Ex Novo Testamento.
LXIV.—Quomodo probatur post tres dies et noctes resurrexisse Salvatorem ex mortuis?
LXXXVI.—Quid est quod probet Mariam matrem Domini ex tribu et semine esse David?
XCV.—Unde orta sit observatio Pentecostes, vel qua ratione?
XCVI.—Quaerendum si Pascha transitus interpretetur, sicut Graecis videtur.
XCVII.—Qua ratione responderi possit Arii impie tati simpliciter ex Lege?
Quaestiones Ex Utroque Mixtim .
Quaestiones Ex Utroque Mixtim .
De Jactantia Romanorum Levitarum .
De Lingua Hebraica, Ex Quo Nomen Acceperit.
Unum Opus Differre Secundum Personas In Laudem Sive Condemnationem.
De Eo Qui Fidem Christi Percepit .
In Quaestiones Veteris Et Novi Testamenti Post Vulgatas Admonitio.
In Quaestiones Veteris Et Novi Testamenti Post Vulgatas Admonitio.
Quaestionum Ex Veteri Testamento Pars Secunda.
Quaestionum Ex Veteri Testamento Pars Secunda.
Adversum Eos Qui Negant Ad Deum Aliquid Pertinere.
IV .—Cur Adam in mundo positus mandatum vel legem accepit, cum ipse dominium caeterorum haberet.
VI .—Quid continet benedictio Jacob, quam dedit filiis suis (Gen. XLVIII, XLIX) .
VII .—Cur angelus missus loqui ad Moysen in igne et rubo apparuit?
VIII .—Non fuit aliud signum quod fieret a Moyse palam Pharaoni, nisi serpens (Exod. VII, 10) ?
XIII .—Quid est ut missa mors in Jacob, venerit in Israel cum Jacob ipse sit Israel?
XVI .— Benedicat terra Dominum, Numquid confitebitur tibi, pulvis, aut annuntiabit virtutem tuam?
XVII .— In sole, posuit tabernaculum suum Flagellum non appropinquabit tabernaculo tuo
XX .—In Sapientia, Qui creavit, orbem ex materia invisa: ex nihilo facti sumus
Quaestionum Ex Novo Testamento Pars Secunda.
Quaestionum Ex Novo Testamento Pars Secunda.
VIII .—Cur Salvator tentanti se diabolo non aliter quam exemplis Legis resistit (Matth. IV, 4-10) ?
XVII .—Quid est ut Salvator mulieri alienigenae,
XXXIV .—Quid est quod Salvator ait, Ego sum janua qui ante me fuerunt, fures sunt et latrones
XLI .—Certe qui filius Dei non est, diaboli
XLII .—Quaerendum an Spiritum sanctum habuerint Apostoli tempore illo quo fuerunt cum Domino, etc.
XLIII .—Qua ratione responderi possit Arianae impietati simpliciter ex Lege.
XLIX .—Quem spiritum Apostolus salvandum Tradidi hujusmodi hominem satanae in interitum carnis,
LII .—Quid est quod dicit Apostolus, Tentatio vos non apprehendat nisi humana
LIII .—Quid est quod dicit Apostolus, Nemo potest dicere, Dominus Jesus, nisi in Spiritu sancto
LVI .—Apostolus ait, Nos natura Judaei.
LXII .—Si in Christo omnes thesauri sapientiae et scientiae sunt absconditi
Quaestionum Ex Utroque Mixtim Pars Secunda.
III .—Vetus Lex Deum jurasse allegat: sic enim dicit, Per memetipsum juravi, dicit Dominus
VIII .—In Tobia, Opera, Dei revelare et confiteri, honorificum est Nulli, dixeris
Admonitio De Subsequenti Expositione In Apocalypsim.
Admonitio De Subsequenti Expositione In Apocalypsim.
Expositio In Apocalypsim B. Joannis.
Expositio In Apocalypsim B. Joannis.
Index Rerum Quae In Hoc Tertio Volumine Continentur.
Tractatus LXX. De eo quod Dominus ait, Si cognovissetis me, et Patrem meum utique cognovissetis; usque ad id, Non credis quia ego in Patre, et Pater in me est? Cap. XIV, V\. 7-10.
1. Verba sancti Evangelii, fratres, ita recte intelliguntur, si cum superioribus reperiuntur habere concordiam: convenire enim debent praecedentia consequentibus, quando veritas loquitur. Superius dixerat Dominus, «Et si abiero, et praeparavero vobis locum; iterum venio, et accipiam vos ad meipsum, ut ubi ego sum, et vos sitis:» deinde addiderat, «Et quo ego vado scitis, et viam scitis;» nihilque aliud ostendit esse quod dixit, nisi quia ipsum sciebant. Quid ergo esset ire ad seipsum per seipsum, quod etiam discipulis praestat ut eant ad ipsum per ipsum, ut potuimus pristino sermone jam diximus. Quod itaque ait, Ut ubi ego sum, et vos sitis, ubi erant futuri nisi in ipso? Ac per hoc est etiam ipse in seipso, et ideo ibi illi ubi et ipse, id est, in ipso. Ipse est igitur vita aeterna in qua futuri sumus, cum acceperit nos ad se: et ipsa vita aeterna quod ipse est in ipso est, ut ubi est ipse, et nos simus, hoc est, in ipso. Sicut enim habet Pater vitam in semetipso, et utique non aliud est vita quam habet, nisi quod est ipse qui hanc habet: sic dedit Filio habere vitam in semetipso (Joan. V, 26) , cum ipse sit eadem vita quam habet in semetipso. Numquid autem nos vita quod est ipse, hoc erimus, cum in illa vita, hoc est in ipso esse coeperimus? Non utique, quia ipse existendo vita habet vitam, et ipse est quod habet, et quod vita est in ipso, ipse est in seipso: nos autem non ipsa vita, sed ipsius vitae participes sumus, atque ita ibi erimus, ut in nobis ipsis non quod ipse est esse possimus, sed nos ipsi non vita, ipsum habeamus vitam, qui seipsum habet vitam, eo quod ipse sit vita. Denique ipse et in seipso est immutabiliter, et in Patre inseparabiliter: nos vero cum in nobis ipsis esse voluissemus, ad nos ipsos turbati sumus; unde illa vox est, Ad meipsum turbata est anima mea (Psal. XLI, 7) : atque in deterius commutati, neque id quod fuimus, manere potuimus. Cum autem per ipsum venimus ad Patrem, sicut ait, Nemo venit ad Patrem nisi per me; manentes in illo, nec a Patre nos quis quam poterit separare, nec ab illo.
2. Connectens itaque consequentia praecedentibus: Si cognovistis me , inquit, et Patrem meum utique cognovistis. 1819 Hoc est quod ait: Nemo venit ad Patrem, nisi per me. Deinde subjungit: Et amodo cognoscetis eum, et vidistis eum. Sed Philippus unus ex Apostolis, quid audierit non intelligens: Domine, inquit, ostende nobis Patrem, et sufficit nobis. Cui Dominus: Tanto, inquit, tempore vobiscum sum, et non cognovistis me, Philippe? Qui videt me, videt et Patrem. Ecce increpat quod tanto tempore cum ipsis erat, et non cognoscebatur. Nonne ipse dixerat, Et quo ego vado scitis, et viam scitis; et se nescire dicentes, eos haec scire convicerat, addendo atque dicendo, Ego sum via, veritas et vita? Quomodo nunc dicit, Tanto tempore vobiscum sum, et non cognovistis me? cum profecto, et quo iret, et viam scirent, non ob aliud nisi quod ipsum utique scirent? Sed facile ista solvitur quaestio, si dicamus quod eum aliqui eorum sciebant, aliqui nesciebant, atque in his qui nesciebant et Philippus erat: ut quod ait, Et quo ego vado scitis, et viam scitis, illis dixisse intelligatur qui sciebant; non Philippo cui dictum est, Tanto tempore vobiscum sum, et non cognovistis me, Philippe? His ergo qui Filium jam noverant, etiam illud de Patre dictum est, Et amodo cognoscetis eum, et vidistis eum; dictum est enim propter omnimodam similitudinem quae illi cum Patre est, ut ideo amodo dicerentur nosse Patrem, quia noverant similem Filium. Ergo jam sciebant Filium, etsi non omnes, certe quidam eorum quibus dicitur, Et quo vado scitis, et viam scitis: ipse est enim via. Sed Patrem nesciebant, ideo audiunt, Si cognovistis me, et Patrem meum cognovistis: per me utique et illum. Alius enim ego sum, alius ille. Sed ne putarent dissimilem, Et amodo, inquit, cognoscetis eum, et vidistis eum. Viderunt enim ejus simillimum Filium, sed admonendi fuerant talem esse etiam Patrem quem nondum videbant, qualis est Filius quem videbant. Et ad hoc valet quod postea Philippo dicitur, Qui videt me, videt et Patrem. Non quod ipse esset Pater et Filius, quod in Sabellianis, qui vocantur etiam Patripassiani, catholica fides damnat: sed quod tam similes sint Pater et Filius, ut qui unum noverit, ambos noverit. Solemus enim de simillimis duobus ita loqui eis qui unum illorum vident, et qualis est alius volunt nosse, ut dicamus: Vidistis istum, illum vidistis. Sic ergo dictum est, Qui me videt, videt et Patrem: non utique ut ipse sit Pater qui Filius, sed quod a Patris similitudine in nullo prorsus discrepet Filius. Nam nisi duo essent Pater et Filius, non dictum esset, Si cognovistis me, et Patrem meum cognovistis. Utique enim, quia nemo, inquit, venit ad Patrem, nisi per me; si cognovistis me, et Patrem meum cognovistis: quoniam ego per quem venitur ad Patrem, perducam vos ad eum, ut ipsum etiam cognoscatis. Sed quoniam illi sum omnino simillimus, amodo cognoscetis eum, cum cognoscitis me: et vidistis eum, si oculis cordis vidistis me.
3. Quid ergo est quod dicis, Philippe, Ostende nobis Patrem, et sufficit nobis? Tanto, inquit, tempore vobiscum sum, et non cognovistis me, Philippe? Qui videt me, videt et Patrem. Quod si ad te multum est hoc videre, saltem quod non vides hoc crede. Quomodo 1820 enim dicis, inquit, Ostende nobis Patrem? Si me vidisti qui omnimodo similis sum, vidisti illum cui similis sum. Quod si videre non potes, non saltem credis quia ego in Patre, et Pater in me est? Poterat hic dicere Philippus: Video quidem te, et credo simillimum esse Patri; sed numquid arguendus et objurgandus est qui cum similem videt, etiam illum cui similis est vult videre? Similem quidem novi, sed adhuc alterum sine altero novi; non mihi sufficit, nisi et illum cujus est iste similis noverim. Ostende itaque nobis Patrem, et sufficit nobis. Sed ideo magister discipulum arguebat, quoniam cor postulantis videbat. Tanquam enim melior esset Pater quam Filius, ita Philippus Patrem nosse cupiebat: et ideo nec Filium sciebat, quo melius esse aliquid credebat. Ad hunc sensum corrigendum dictum est, Qui videt me, videt et Patrem. Quomodo tu dicis, Ostende nobis Patrem? Video quomodo tu dicas: non alterum quaeris videre similem, sed illum putas esse meliorem. Non credis quia ego in Patre, et Pater in me est? Cur in similibus distantiam cupis cernere? cur inseparabiles separatim desideras nosse? Deinde non ad solum Philippum, sed ad eos pluraliter loquitur, quae non sunt in angustias coarctanda, ut adjuvante ipso diligentius exponantur.