(Vers. 35.) Duo in lecto uno. . . . duae molentes in pistrino. . . duo in agro: unus assumetur, et alter relinquetur?

1778D 47. Numquid iniquus Deus, ut pares studiis et societate vivendi, atque indiscretos actuum qualitate, meritorum remuneratione discernat? Non ita est, sed pro actibus hominis remunerationis est qualitas. Non ergo merita hominum copulae usus exaequat: nam et Pater in filium, et filius in patrem studio religionis insurgunt; quia non omnes quod adoriuntur, efficiunt: Sed qui perseveraverit in finem, hic salvus erit (Matth. X, 22) . Tum deinde non forense obsequium, 1779A sed interiorem Dominus rimatur affectum; neque enim si juste offeras, et non juste dividas, acceptum est sacrificium Deo (Gen. IV, 7) . 1482 Ergo ex uno strato (est enim stratum infirmitatis humanae, quia scriptum est (Psal. XL, 4) : Universum stratum ejus versasti in infirmitate ejus) unus relinquitur, alter assumitur: qui assumitur rapitur obviam Christo in aera; qui autem relinquitur, improbatur.

48. Duae molentes in pistrino. Sensus quidem est quod hi significari videantur, qui ex occultis alimenta quaerant, et in apertum ex interioribus proferant. Sed tamen quid molant istae duae mulieres, requirendum est. Nisi forte quod legimus in Esaia: Si afferatis similaginem, vanum est; ut similago sit, quae a molentibus offeratur (Esai. I, 13) . Discutiamus ergo 1779B quae molant, quidve molant, quidve pistrinum sit. Et fortasse mundus iste pistrinum est, in quo aptius reor quia humani corporis forma referatur, in quo anima nostra velut quodam carcere includitur corporali, panem, si boni consulat, operatura coelestem. In hoc ergo pistrino vel Synagoga, vel anima obnoxia delictis, triticum molendo madefactum, et gravi humore corruptum, non potest interiora ab exterioribus separare; et ideo relinquitur, quia ejus similago displicuit. At vero sancta Ecclesia, vel anima nullis maculata contagiis delictorum, quae tale triticum molet quod solis aeterni calore sit torridum, quod Deus quemadmodum voluit, sic vestivit, et angeli ab omni purgamentorum labe mundarunt, bonam similaginem de penetralibus hominum Deo offerens, 1779C sacrificii sui libamenta commendat.

49. Nec solum molentes duae, sed etiam operantes duo erunt in agro uno, e quibus assumetur unus. Bonus seminator, qui non supra vias seminaverit, sed supra aratum et cultum solum; ut fructum humilitate pressum, non jactatione dispersum terra multiplicet. Relinquitur autem seminator zizaniorum, ex quibus refutabilis similago conficitur. Qui sint autem isti agricolae differentes possumus reperire, si advertamus qua ratione duos νοῦς, hoc est, duas mentes esse in nobis Apostolus dixerit; fortasse enim ideo, quia altera exterioris est hominis, qui corrumpitur, altera interioris, qui per sacramenta renovatur. Et eo ille fortasse deterior, qui extollitur frustra inflatus mente carnis suae, et non tenens caput; 1779D quia a Domini nostri Jesu Christi salutarium praeceptorum observatione declinat; ipse enim caput omnium, qui auctor est omnium. Alter est ille praestabilior, qui humilitatem diligit, sapientiam quaerit, misericordiam non omittit; bonus scilicet seminator; Dispersit enim, dedit pauperibus, justitia ejus manet in aeternum (Psal. CXI, 9) . Hic igitur spiritalis est, ille carnalis. Nam sicut verbis Apostolicis 1780A comprehendimus illum extollentem se tumido animo seductorem mente carnis inflari (Coloss. II, 18) ; ita etiam sanctum virum renovari spiritu mentis ostendimus, dicente eodem: Renovamini autem spiritu mentis vestrae (Ephes. IV, 23) . Duas ergo mentes esse demonstrat; unam, quae mens carnis efficitur, vincta peccato; alteram, quae spiritui copulata, carnis abjurat illecebras.

50. Nec solum duae mentes, sed etiam duae leges in nobis sunt, quarum utramque nobis Apostolus 1483 explicavit, dicens: Condelector enim legi Dei secundum interiorem hominem: video autem aliam legem in membris meis repugnantem legi mentis meae, et captivantem me in lege peccati, quae est in membris meis (Rom. VII, 22 et 23) . Est ergo lex interioris hominis, 1780B est etiam exterioris; illa quae peccatum prohibet, ista quae suadet; illa quae damnat errorem, ista quae suggerit; illa quae mentem instruit, ista quae tentat. Sunt etiam duae aliae vehementiores in nobis leges, una Dei, altera peccati, secundum eumdem Apostolum dicentem: Igitur ego ipse mente servio legi Dei, carne autem legi peccati (Ibid., 25) . Et ostenditur quod si mentem tantummodo dicas, contrariam carnis ostendas; cum enim dicat Paulus se legi Dei mente servire, utique mentem per se ipsam, nisi carne vincatur, bonam esse demonstrat, et natura ita creatam, ut resistat errori. Itaque cum vincitur, mens carnis est, non ex natura habens, sed ex carne, quod labitur; et quasi in nomen proprietatemque victricis victa succedit; natura autem adversa carnis 1780C est. Denique mente Deo servimus, carne peccato. Melior autem mens erit, si cooperaria sancto Spiritui religiosum non intermittat officium.

51. Istae sunt igitur operantes in agro nostro, quarum altera bonum fructum diligentia dat, altera amittit incuria, quam sanguinem Legislator appellat, dicens: Anima omnis carnis, sanguis ejus (Levit. XVII 14) . Quo plerique referunt etiam illud quod scriptum est: Non manducabis carnem in sanguine (Gen. IV, 9) ; ne vulneribus animae cruentatas corporis voluptates, refectionis potius loco, quam reatu sanguinis aestimemus, quos oportet Dei verbo refici. Est ergo cibus refectionis, est cibus sanguinis; sicut enim caro Domini vere est cibus, ita sanguis vere noster est potus (De Consec. dist. 2, cap. In quibus, § Est 1780D cibus) . Bonam ergo de nostris operibus escam Domino suggeramus; ne rursus cum venerit, et sicut in illa ficu pomum non invenerit, nostrorum meritorum infecunditate jejunus propositum pietatis avertat, dicens ad illam animam quam nudam pomorum repererit, et sanguine cruentatam: Numquam ex te fructus nascatur in sempiternum (Matth. XXI, 19) . Est ergo anima carnis omnis sanguis ejus. Est etiam 1781A praestabilior anima, de qua dixit Deus: Omnes animae meae sunt: sicut anima patris, ita etiam anima filii mea est (Ezech. XVIII, 4) .

52. Nec illud praetereat ut duos populos interpretemur, id est, quod in hoc mundo qui agro frequentissime comparatur, duo populi sint, unus credentium, alter qui non credit, relaturi meritorum vicem suorum; et ideo alter qui fidelis est, assumatur; alter qui infidelis, relinquatur. Duae autem illae molentes, duae animae, vel certe Ecclesia atque Synagoga; non enim una tantum figura, sed multiplex in divinis Scripturis esse consuevit; ut unus sermo plures species comprehendat. Itaque mens carnis, et anima carnis, et synagoga id triticum colligunt, et eam similaginem molunt, quae offertur in vanum: mens 1781B autem quae juncta est animae, et anima quae receptrix est salutaris verbi, vel Ecclesia Dei, excolunt et molunt verae 1484 legis similaginem spiritalem; unde etiam panes propositionis fiunt, quos soli sacerdotes edunt, quibus puriorem panem manducare praescriptum est (Levit. XXIV, 8) , illum utique qui descendit de coelo (Joan. VI, 31) . Omnes autem sumus, si merita nostra patiantur, justitiae sacerdotes, qui unctione laetitiae in regnum et sacerdotium consecramur.

53. Ergo ita exerceamus et colamus agrum nostrum in istius culturae munere constituti; ut in illa superiore Hierusalem, ubi legis custodia vera celebratur, habeamus similaginem de manipulis nostris, quos beati qui potuerint congregare: Ut venientes veniant in exsultatione, tollentes manipulos suos (Psal. 1781C CXXV, 6) . Isti igitur fructus sunt spiritales, et felices veri proventus laboris, qui nullo inutili imbre madefiant: fructus autem carnis corruptelae obnoxius est; et ideo qui carnalia seminaverit, carnalia et metet (II Cor. IX, 6) . De agro vero quid dicam, cum manifestum sit in opere cultoris vel laudem esse, vel culpam?