Caput XXXIII.

Sed major victorem sollicitudo perculit, ut qui sibi alios subjecerat, non jam de finibus, sed de toto regno periculum imminens perhorresceret, victo Antonio quem fida sibi amicitia copularat. Denique Augustus Caesar Actiaci triumphator certaminis, necdum 1998A superatum Antonium arbitrabatur, cum Herodes superesset victoriae. Anxius itaque rex, cum Rhodum accessisse Caesarem vero indicio comperisset, navigavit ad eum, ne fama terrenum iter ejus praeverteret. Adveniensque deposito diademate, sese obtulit privato habitu, sed mente regia. Denique nihil veritati subtrahens, constantiam tenuit, auctoritatem reservavit. Ego, inquit, Auguste, fateor me fidelem fuisse Antonio socium, utpote qui ab eo regnum acceperim, cui me debitorem adhuc non abnuo: idque armis probassem, si Cleopatra non invidisset, et Arabes non impedissent. Ea necessitate arma adversum te non tuli: non quasi amici desertor, aut praelii pavidus, sed quasi domi rebus gerendis occupatus. Ingratum me tamen sibi non 1998B sensit Antonius, quod et adjumenta exercitus et frumenti innumerabiles copias absens miserim. Sed et tu, Caesar, me non ingratum beneficiis ejus judicavisses, si Actiaco bello interfuissem. Vide quam nihil subtraham. Plus metuo apud te ingratus in hostem tuum, quam in te hostis videri. Judicium mihi tuum gravius quam bellum est, apud quem non virtutum merita, sed vitia periclitantur. Unde et ego malo apud te de fide, quam de perfidia causas dicere. Vide, Caesar, quam integrum Antonium non deseruerim, victum non refugi. Vicisti, Caesar, Antonium legionibus tuis maximis, vicisti consiliis tuis, vicisti imperii Romani viribus, quod dereliquit et quod negavit: et vere victus est virtutibus tuis, sed magis moribus suis. Vicit eum Cleopatra 1998C uxor, vicit eum Aegyptius amor, vicit eum Conopoea luxuries. Victus est, quia maluit cum Cleopatra vinci, quam sine ea vincere: vicit eum mulier infestior suis quam adversariis. Suaseram mortem mulieris, si vellet sibi consulere: promiseram auxilia, quibus repararem afflictum: promiseram vires, quibus fugacem tuerer, me ipsum belli consortem obtuleram: sed mentem ejus obstrinxerant Cleopatrae cupiditates: victus est, quia audire me noluit: victus sum et ego cum Antonio, minore tamen flagitio: quia illum Cleopatra vicit, me Antonius. Ille barbaram, ego amicum non dereliqui. Cum illo posui diadema, sed ad te venire timens amici fidelis gratia, sequestravi regni insignia, sed non abjeci virtutis conscientiam: ut voles judica. Ego tamen 1998D quavis sorte judicii tui referam mecum, quod cujusmodi fuerim amicus aestimabitur.