302 URBIS ET ORBIS.

quem imperitissimus quisque lector et auditor facile intelligeret. Quid nunc magis dignum viro docto atque erudito, quam syriacus ille verborum sonus, qui in S. Ephraemi libris peragendis au- ditur? Atqui illud loquendi genus ideo a S. Scriptore fuit rece- ptum, quia vernaculum apud suos esset et haberetur. Idem dices de latina lingua, quam Ambrosius, Augustinus, Hilarius,, Leo et Gregorius Magni adhibuerunt. Immo Hieronymus Doctor Maxi- mus etiam Paulae et Eustochio aliisque feminis egregiis latine scribebat, quippe discipulis illis sequioris sexus hoc proprium erat idioma et familiare; eademque de causa, Ambrosius de Vir- ginibus et Viduis libros latine exaravit.

» Merito igitur sapientes Theologi ex Neapolitano Collegio laudi maximae S. Antistiti verterunt, quod licet plura latine exa- rasset opera, non pauca tamen italice conscripserit: Nemo (in- quiunt) illi verterit culpae, quod maximam eius laudem constituit. Si enim latina tantummodo lingua tot scripta exarasset, numquam tam late Christianae doctrinae documenta diffundere potuisset. »

Ad alteram animadversionis partem deveniens Orator, in qua Censor Alphonso notam inussit, quasi nihil ex suo penu scripse- rit, sed aliena collegerit atque cuiusque captui accommodaverit; multa respondit, ac pluribus laciniis ex Alphonsianis Operibus in medium adductis ut ostenderet, non fuisse alienae doctrinae servilem sequacem, sed praecedentia opera consuluisse, quae in aliquo scribendi genere prodierunt, proindeque se ostendisse sum- ma eruditione pollentem, sic orationem concludebat:

« Quisquis haec omnia in S. Auctoris libris penitus pervesti- gant, hominem deprehendet non alienae mercis compilatorem, et collectorem humi repentem, sed ingenium lectissimum crea- trici quadam vi praeditum, quod multa per se detegit, atque abdita in lucem profert; mira quadam synthesi in unum colligit quod sparsum iacebat; et diligenti analysi quod confusum erat secernit apteque distinguit. Si quando vero alienis laboribus uta- tur, ad instar apis est, quae opere industrio ex herbis floribus- que variis, quidquid est suavissimum exprimit, ac mel suum con- flat quod novum ac proprium odorem et gustum habet, nec in- digesta florum graminumque commistio iure possit nuncupari... Ad summum inferri posset, S. Alphonsum in nonnullis Operibus collegisse, quae ab aliis edita fuerant, quo facilius cognosci pos-