538 APPENDIX XI .

In haec sensa pariter rescripse- testatem spiritualem et temporalem, runt Episcopus Hebronensis in par. inf. auxiliarius Episcopi Genevensis; Episcopus Petrocoricensis; Archiepi- scopus Turonensis; Episcopus Atre- hatensis; Episcopus Anneciensis; Epi- scopus S. Claudii.

In eo opusculo vir illustris duas quaestiones de Gallico Concordato anno 1871 celebrato dirimendas suscepit, quae ei fuerant sic propo- sitae: « Io praesens Gubernium (na- ri tionalis Defensionis appellatum) n successitne privilegio Concordati n praesentandi Episcopos sedibus va- » cantibus?

» 2° Facta hypothesi Gubernium » hoc successisse, S. Sedes habetne » ius revocandi privilegium illud, ha- » bita ratione abusus qui de eo » factus est per Gallica Gubernia » spatio septuaginta annorum ? »

Considerans autem nobilis vir De Bonald Concordatum illud tum in se quoad suam naturam quae aliis Concordatis est conformis, tum quoad abusus, ad has duas conclu- siones devenit: Io Concordatum esse meram concessionem per Romanum Pontificem factam Gallico Guber- nio, cuius Concordati Romanus Pon- tifex est semper solus dominus et iudex: 2° actum illum, anno 1801 celebratum, considerari non posse ut contractum ob ipsam rei natu- ram, tum quia intercedit inter po-

quae potestates sunt diversae naturae, quarum secunda illi subest sicut cor- pus animae subest; tum quia de obiecto agitur quod esse non potest obligationis materia ex parte spiri- tualis potestatis.

Quisque facile videt, quamvis de Concordato agatur inter S. Sedem et Gallrcum Gubernium anno 1801 celebrato, quaestionem non hoc uni- cum factum respicere, sed ad ea omnia similia facta, quae Concorda- ti nomine veniunt, sese referre: tan- git enim Concordati naturam.

Mittens De Bonald suum opu- sculum Romam ad Professorem P. Camillum Tarquini, virum tum publici tum privati canonici iuris consultissimum, habuit ad rei con- firmationem epistolam ab ephemeri- dibus catholicis valde celebratam quam mox trado latine accurate conversam.

Meo quidem iudicio haec epistola perutilis est cum aliis de causis tum ex ea maxime, quod penes Canonistas sanae doctrinae Concordatorum in- doles et natura non ioli me explo- rata reperitur; et non raro nostri Canonistae sese implicant in exter- na Concordatorum forma, quae spe- ciem quandam contractus quasi alie- nationis identidem praeseferre vide- tur; quae quidem extrinseca forma non alia de causa est inducta, quia

neque qui rigat, sed qui incrementum dat, Deus, epist J .Corinth. 3,7. Espérons avec Mgr Tévêque de Périgueux et de S a r l a t , . . . que la vérité trouvera un point d'ap- pui et une cause d'expansion dans les événements si lamentables dont nous sommes le témoins.»