54-2 APPENDIX X I .

eiusdem iuris earundemque legum amussim exaequati fuere: neque vero eiusmodi factum in dubium, aut in examen iterum vocare cuipiam licet. At ita mens atque ratio cuique con- stet, quid, obsecro, hoc rei est? Quod sibi tribuunt atque vindicant, id suo omniumque hominum Do- mino , id caeli terraeque creatori Christo Iesu negant? quandoquidem, ut antea dixi , Christi vice atque nomine potestatem suam Romanus Pontifex exercet, eiusque potestas ipsius Christi potestas est.

» Nonnihil aliud tangere etiam velim. Si vendere pretioque emere spiritualia nefas est, hoc cupio mihi dicant, utrum in verum proprieque dictum contractum vocare etiam si- ne pretio liceat. Si Simon ille Magus, pecunia nulla interposita, acquirere sibi stipulando voluisset potestatem dispensandi Spiritum S., utrum exis- timamus , mitius cum eo acturum Patrum fuisse ? Ne dicant mihi , quaeso, in Concordatis res ipsas spi- rituales non alienari, sed vel dele- gationem quandam circa eam fieri, vel quidpiam simile: id enim, re- spondeo, facile admitti poterit, si ius delegationem illam, vel quodcumque illud simile revocandi salvum sit: at cum ius ipsum ceditur, alterique obligatur, tum profecto res ipsa ob- ligatur spiritualis, quia ius ad spi- ritualia spirituale est proprio vero- que sensu.

» Argumentum, in quo hi triurn- phare se existimant, formulae quae- dam sunt verborum Romanorum

in iis mutationibus perficiendis eo- rum, qui sibi subiecti sunt, consen- sui subiiciatur, eumque petere et expectare cogatur. Sane ego non video, qui possit huius rei evidentia non in omnium oculos incurrere.

» Gelsiore profecto nos in gradu versamur, ac quaevis alia humana potestas, licet supremi absolutique Principis: est enim Ecclesia Regnum Christi, Romanique Pontificis aucto- ritas non ipsius, sed Christi est, cuius ipse vices et potestatem gerit. Nihilominus libenter patiar, ut suae quisque reipublicae historiam rete- xat, huiusque generis exempla ex- quirat. Quid sane reperiet? Reperiet feuda Reipublicae corpori adiecta, quibus iurisdictio legesque propriae erant non iure tantum gratuito (en ipsa habes Concordata) sed iure pla- ne oneroso, quod sane Concordatis multo est gravius : reperiet provin- cias, quae legibus propriis uteban- tur, quasque deinceps fideliter serva- tum iri Respublica promiserat (quid Concordatis similius?): at provincias etiam reperiet, quae cum liberae, suique iuris essent, Reipublicae sese eo pacto, conditioneque, ut aiunt, sine qua non, adiecta dediderunt, ut leges omnes ac privilegia propria rata, sancta et inviolata manerent; quod profecto vim omnem Concor- dati longe superat. Hoc ergo iam peto, hoc instantius quaero, quid de hisce rebus omnibus actum sit? Uno die, unoque decreto antiquata, ab- rogata, deleta omnia sunt; omnes- que, publicae utilitatis nomine, ad