VI.

(1) Quaeritur, au particula et sit copu- lativa, ita ut incisum et ad hoc recurren- tes etc. sit alia necessaria conditio , quae concurrere debeat ut Impedientes hac cen- sura innodati exsistant: vel potius particula et habeat vim disiunctivam, et significet aut.

Eesp. Particula et habet vim disiuncti- vam, ita ut significet alteram classem eorum, qui pariter sub eadem censura sunt com- prehensi.

Hoc ex eo evincitur, quod hic Articulus, quamquam aliquatenus immutatus et valde laconice scriptus, ita in Bulla Coenae erat expressus: <• Nec non (excommunicamus) qui Archiepiscopos, Episcopos aliosque supe- riores et inferiores Praelatos et omnes alios quoscumque Iudices ecclesiasticos ordina- rios quomodolibet hac de causa directe vel indirecte carcerando vel molestando eorum aa entes, procuratores, f amiliares, nec non consanguineos et affines, aut alias, impe- diunt quominus sua iurisdictione ecclesia- stica contra quoscumque utantur, secun- dum quod cañonea et sacrae constitutiones ecclesiasticae et Decreta Conciliorum gene- ralium et praesertim Tridentini statuunt; AC ETIAM EOS, qui post ipsorum Ordinario- rum vel etiam ab eis delegatorum quorum- cumque sententias et Decreta, aut alias fori ecclesiastici iudicium eludentes, ad Cancellarias et alias Curias saeculares recurrunt, et ab illis prohibitiones et man- data etiam poenalia Ordinariis et delegatis praedictis decerni et contra illos exsequi procurant; eos quoque qui haec decernunt et exsequuntur, seu dant auxilium, con- silium , patrocinium et favorem in eis- dem. »

Ex quibus clare apparet, Articulum, de quo agimus, exprimere substantiam Articuli Bullae Coenae quamquam paucis verbis : ad

substantiam Articuli Bullae Coenae pertinet distinctio quae fit, inter eos, qui impediunt iurisdictionis ecclesiasticae exercitium, et eos qui eludunt effectum eiusdem iurisdictionis per recursum ad laicum tribunal.

Praeterea idem evincitur ex ipso contextu Articuli Constitutionis Apostolicae, quum illi qui impediunt exercitium iurisdictionis, alii esse soleant et maioris potestatis, quam illi, qui recurrunt ad forum saeculare ad impe- diendum iurisdictionis effectum.

Item quaeritur, utrum sub verbo edentes intelligatur tertia classis eorum, qui sub hac censura comprehenduntur, quique alii sint a procurantibus mandata.

Eesp. Affirmative. InteUigitur enim Iudex vel quisquis alius saecularis fori, qui man- data edant, quae impediant iurisdictionis ec- clesiasticae exercitium: id ostenditur quoque ex expositis verbis Bullae Coenae, qui haec decernunt, quae verba respondent verbo edentes.

Quaestio praeterea erat inter interpretes Bullae Coenae, utram ad incurrendam eius- modi censuram satis esset recurrere ad Cu- rias saeculares, etiamsi a Iudice laico nihil obtineretur, vel opus esset, ut mandatum seu prohibitio contra Iudices ecclesiasticos obti- neretur, et etiam exsecutioni mandaretur. Prima sententia recepta fuerat a Sacris Con- gregationibus , quarum praxis haec est, ut quoties in causis iudicandis noscant, aliquem contra auctoritatem Ordinarii recurrisse ad laica tribunalia, indicere soleant eiusmodi recurrenti: consulat conscientiae suae ob recursum ad laicum tribunal. Ceterum hodie haec quaestio moveri amplius non potest, quum in Articulo Constitutionis non alia verba reperiantur, quam, recurrentes ad forum saeculare eiusque mandata procu» runt es.

» Impedientes directe vel indirecte exercit ium iurisdictionis ee-

clesiasticae sive interni sive externi fori, et ad hoc recurrentes ad fo-

rum saeculare, eiusque mandata procurantes, edentes, aut auxil ium,

consilium vel favorem praestantes (1).