» Denique quoscumque alios Sacrosanctum Concilium Triden-

tinum suspensos aut interdictos ipso iure esse decrevi t , Nos pari

scoporum et aliorum Praelatorum querelis frequentibus et querulosis clamoribus exci- tati, praesenti Decreto duximus statuendum, ne aliqui saeculares aut regulares, quantum- cumque exemptionis seu libertatis Sedis Apo- stolicae privilegiis communiti cuiuscumque ordinis, religionis, status vel conditionis exsi- stant, scienter celebrent vel faciant cele- brari divina in civitatibus, castris, villis (nisi quatenus eius iure conceditur) seu locis aliis interdictis ab Ordinariis sive delegatis iudicibus, ve}, a iure: aut excom- municatos publice vel interdictos ad divina officia seu ecclesiastica sacramenta vel ec- clesiasticam sepulturam admittant. Qui vero contra praesumpserint (praeter alias poenas a iure statutas) ingressum ecclesiae sibi noverint interdictum; donec de trans- gressione huiusmodi ad arbitrium eius, cu- ius sententiam contempserunt, satisfecerint competenter.»

Quamquam verba Articuli deprompta Sunt ex hac Decretali Bonifacii VIII, non est tamen existimandum, eiusmodi Articu- lum intelligendum undequaque esse, ut in- tellecta fuit Decretalis Bonifacii : namque Decretalis comprehendebat tantum exemptos ab auctoritate episcopali sive essent regula- res sive saeculares , ne videlicet ratione exemptionis interdictum episcopale careret effectu in detrimentum ecclesiasticae disci- plinae. Eademque Decretalis sartas tectasque reliquit ceteras poenas, per verba: praeter alias poenas in iure statutas, quae desunt in nostro Articulo. Ideoque iUi, qui iam in- currant excommunicationis poenam E. Pon- tifici reservatam de qua sancit Articulus XVII, quem supra vidimus pag. 28, non videntur incurrere utramque poenam tum illam ex- communicationis , tum hanc interdicti ab ingressu ecclesiae ; quum poenae non sint multiplicandae pro eadem causa, nisi constet esse multiplicandas. Item loca a iure interdi- cta post Constit. Martini V Ad evitanda, non censentur talia, nisi accedat declaratio; pro- indeque qui violaret loca a iure quidem in- terdicta, sed non declarata talia ab auctori- tate ecclesiastica, non evaderet interdictus ab ingressu ecclesiae.

Si quaeras, quaenam sint loca iure in- terdicta videsis Appendicem IV.

In hoc Articulo itaque per verba nomir natim excommunicatos, intelliguntur excom- municati ab Episcopis vel aliis Ordinariis, qui iurisdictione et potestate polleant excom- municandi vel declarandi in foro externo excommunicatos : idemque Articulus II est pro hac parte parallelus cum dicto Arti- culo XVII, in quo excommunicationi Ro- mano Pontifici reservatae subiiciuntur Cle- rici scienter et sponte communicantes in divinis cum personis a Romano Pontifice nominatim excommunicatis et ipsos in of- ficiis recipientes: quae verba, si conferantur cum verbis huius Articuli I I , scienter. . . . admitientes nominatim excommunicatos ad divina officia seu, ecclesiastica sacramenta, apparet aliquod discrimen adesse per verba: Clerici sponte communicantes, quae desunt in Articulo II. Unde quaero, utrum hoc ver- borum discrimen aliquem effectum diversum inducant.

Eesp. Puto non inducere: ratio est, quod non agitur in themate de diversa Constitu- tione vario tempore variisque de causis lata, sed de una eademque Constitutione , quae, quantum fieri possit, armonice est intelligen- da: ideoque quum ambo Articuli in eadem Constitutione reperiantur et propter eandem causam, idest ne cum excommunicatis de- nunciatis Clerici communicent in divinis , eodem sensu Articuli sunt accipiendi : eo magis quod discrimen reale iam adest in discrimine poenae. Quare Clerici omnes sive sint saeculares sive Eegulaix mi aponte communicent in divinis cum excommunicato nominatim a Eomano Pontifice excommuni- cationem ipsi reservatam incurrent; qui vero sponte communicent in divinis cum excom- municato ab aliis Ordinariis erunt inter- dicti ab ingressu ecclesiae. Articuli autem cum sint paralleli, ad invicem sunt decla- randi et, si opus sit, ad invicem supplendi»

Nota praeterea discrimen inter Articu- lum I, quem habes pag. 32, quo excommuni- cationi nemini reservatae subiiciuntur man- dantes seu cogentes tradi ecclesiasticae sepulturae haereticos notorios aut nomi-