APPENDIX 1. G4

quatenus haereticorum errorum ex- terna sua actione sese ostendunt sequa ces.

In Bulla Coenae Gregorii XIII, de qua loquor, eadem excommuni- cationis poena extenditur ad eos, qui libros haereticorum legunt.

Verbis parumper consideratis, at- que comparatis cum illis, quae ha- bentur in Bulla Coenae Pauli III superius relata, illico apparet Gre- gorium XIII eam censuram partim mitigasse, partim vero extendisset «litigavit, quatenus non omnes indi- scriminatim libros aliquorum haere- ticorum damnavit, sed eos tantum, qui haeresim continerent vel de reli- gione tractarent: extendit tamen cen- suram ad omnes haereticorum libros, non eam cohibens ad solos Luthera- norum libros ut sanxerat Paulus III.

Gregorius XIII in sua Bulla Coe- nae edenda prae oculis habuit Re- gulas Indicis librorum prohibito- rum, quas iampridem confirmaverat Pius IV. De qua re agam in Appen- dice III.

Idem Pontifex Gregorius XIII post dictam librorum prohibitionem in sua Bulla Coenae subiunxit: nec non (anathematizamus ) schismaticus et eos, qui se a nostra et Romani

Pontificis pro tempore existentis obe-

dientia pertinaciter subtrahunt vel

recedunt.

Haec sententia quodammodo praeformata iampridem fuerat a Pau- lo II et Xisto IV, qui inter peccata reservata et hoc sibi reservarunt prout legitur in utriusque Extravaganti,

nensi IV, quod supra innui: atque eiusmodi credentes in secundam pa- riter classem connumerantur cum receptatoribus defensoribus et fau- toribus haereticorum.

Quum dubium exortum esset, utrum eiusmodi credentes uti haere- tici iudicandi essent, quaestionem resolvit Gregorius IX loco superius citato per haec verba : « credentes » autem eorum erroribus, haereticos » similiter iudicamus.» Idque repe- tiit Nicolaus III in citata Constitu- tione Noverit, per eadem verba : « Credentes autem eorum erroribus » similiter haereticos iudicamus. Item » receptatores, defensores et fauto- » res haereticorum excommunica- » tionis sententiae decernimus sub- » iacere.»

Quamquam eiusmodi declaratio dictae distinctioni obstare videatur, nihilominus, subsequentibus formulis inspectis, quae in Bulla Coenae re- periuntur, apparet, ram distinctio- nem non fuisse penitus sublatam ; ita ut eorum credentes, quamquam iudicentur haeretici et anathemati subiiciantur, non tamen sub omni- bus canonicis poenis comprehen- duntur , quibus comprehenduntur illi, qui ad aliquam haereticorum sectam formaliter pertineant. Sem- per enim pertinuerunt ad secundam classem. Quare sicut adnotavi in primo Articulo Constitutionis, p. 9, eiusmodi credentes in se considerali possunt esse veri haeretici, sed non quatenus tales ponuntur in secunda fiasse: in ea autem classe ponuntur,