APPENDIX I. 6 7

» sicuti contra fautores, receptatores » et defensores haereticorum, sic » contra fautores, receptatores et de- » Censores talium est procedendum.»

Atque de hac re placet referre optimam animadversionem quam loc. cit. facit Melchior Canus his verbis: « Non est dubium, quin Apostatae in » poenas haereticorum incurrant. Id » quod ab ineunte Ecclesia perpetuo *> servatum est, quemadmodum ex » Cypriani opusculis vel maxime li- » quet. Falluntur autem in ea re » plurimi, quod omnes Kcclesiae le- » ges a iuris voluminibus petendas » esse existimant, in quae vel Rav- » mundus vel Gratianus vel quilibet » alius Decreta sane quam plura » congessit. Hinc enim Caietanus no- » ster praeceptum ieiunii qundrnge- » simalis, quoniam in Decretis Ponti- » ficus, quae passim circumferuntur, » non apparet, vix potuit constitue-

» re Multae sunt, mihi crede, » Ecclesiae leges, quas non script u - » ra, sed usus iciseru.t. Nec Conci- liorum atque Pontificum scripta » omnia iuris contritum vol uro e n » complectitur. Apostatarum ergo » poenas ante Bonifacium VIII mos » Ecclesiae praescripserat. Sed quo- » tuam quispiam dubitavit, illius du- » (litationem Pontifex in capite re- » solvit, definiens, non aliter aclver- » sum Apostatas, quam contra hae- » ícticos procedendum.» Hactenus Melchior Canus.

Nihilominus poterat adhuc du- btari, nn ille, qui a fide christiana

desciscens, quin ad aliquam aliam religionem transierit, ut sunt Chri- stiani illi, qui increduli evadunt, alias sibi comminiscentes doctrinas, comprehenderentur sub ecclesiasticis haereticorum poenis. Hanc dubita- tionem primus videtur solvisse Pau- lus III, eodem fere tempore quo scripsit Melchior Canus. Ille namque Pontifex in Constitutione Cum ex Apostolatus solemnissime edita die 15 Februarii 1559 confirmavit atque extendit omnes censuras « contra » haereticos aut schismaticos quo- » mouolibet latas et promulgatas... » nec non quoscumque, qui hacte- » nus a fuie catholica deviasse «ut » in aliquam haeresim incidisse. . . » seu in posterum detrahunt seu in «haeresim incidant.»

Atque verba huius Constitutionis devios a fide catholica, postea con- versa sunt in apostatas a christiana fide. atque Bullae*Coenae inserta.

Huius Bullae promulgatio cessa- vit sub Pontificatu Clementis XIV, qui electus anno 1769 consultus existimavit, ob cius temporis cir- cumstantias , eam non promulgare, et eius exemplum secuti sunt se- quiores Romani Pontifices. Quamvis autem eius consueta promulgatio omitteretur; attamen ea quae per- tinebant ad Apostatas , haereticos et schismaticos, noe non quae per- tinebant ad quaedam alia capita ec- clesiasticae immunitatis, nunc per Constitutionem Apostolicae Sedis in- novala , adhuc vim legis habebant.